۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'تاليف' به 'تألیف') |
جز (جایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف') |
||
خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
مقريزى خطط را با تكيه بر نوشتههاى پيشينيان، روايات مشايخ و بزرگان و مشاهد شخصى خود به رشته تحرير در آورده است. | مقريزى خطط را با تكيه بر نوشتههاى پيشينيان، روايات مشايخ و بزرگان و مشاهد شخصى خود به رشته تحرير در آورده است. | ||
مؤلف متذكر مىشود كه به دليل نامشخص بودن زمانها نتوانسته اثرش را بر اساس نظم زمانى تهيه كند، لذا پايه كار خود را بر حس سرزمينها و يا مناطق و تا حد اندكى نظم منطقى موضوعات تنظيم نموده است. | |||
مقريزى در مقدمه خطط فهرست آخرين كتابهاى نوشته شده، در باب مصر را كه مورد استفادهاش بوده، آورده است. از جمله الروضهالبهيه الزاهره فى خطط المعزيه القاهره، نوشته ابن عبدالظاهر 622ه.ق كه مآخذ اصلى مقريزى و تمامى كسانى است كه در مورد خطط قاهره مطالبى نوشهاند. مقريزى به اين كتاب با عنوان خطط القاهره اشاره كرده است. | مقريزى در مقدمه خطط فهرست آخرين كتابهاى نوشته شده، در باب مصر را كه مورد استفادهاش بوده، آورده است. از جمله الروضهالبهيه الزاهره فى خطط المعزيه القاهره، نوشته ابن عبدالظاهر 622ه.ق كه مآخذ اصلى مقريزى و تمامى كسانى است كه در مورد خطط قاهره مطالبى نوشهاند. مقريزى به اين كتاب با عنوان خطط القاهره اشاره كرده است. | ||
خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
مقريزى از كتابهاى ديگرى نيز در خصوص خطط استفاده كرده، ليكن نامى از آنها نبرده است. از جمله: الانتصار [[ابن دقماق، ابراهیم بن محمد|ابن دقماق]] 809ه.ق و كتاب خطط المصر اوحدى811ه.ق كه اكنون در دسترس نيست. | مقريزى از كتابهاى ديگرى نيز در خصوص خطط استفاده كرده، ليكن نامى از آنها نبرده است. از جمله: الانتصار [[ابن دقماق، ابراهیم بن محمد|ابن دقماق]] 809ه.ق و كتاب خطط المصر اوحدى811ه.ق كه اكنون در دسترس نيست. | ||
علاوه بر آثار ذكر شده، | علاوه بر آثار ذكر شده، مؤلف كتابهاى عقد جواهر الاسفاط و اتعاظ الحنفا و السلوك را كه در مورد تاريخ مصر از فتح اسلامى تا پايان وقايع سال 844ه.ق است، به عنوان پيشنويس و مقدمهاى براى نگارش اثر بزرگتر خود خطط قرار داده كه به دليل اهميت، آن را بر ساير آثار او مقدم دانستهاند. | ||
علاوه بر اينها مقريزى از مصادر ديگرى كه در درجه دوم اهميت قرار داشته نيز بهره برده است. از آن جمله مىتوان به ايقاظ المتغفل و اتعاظ المتامل فى الخطط ابن متوج730ه.ق، اخبار مصرو عجائبها نوشته ابراهيم بن وصيف شاه، مفرج الكروب فى اخبار بنى ايوب اثر ابن واصل 697ه.ق، المختصرفى اخبار البشر ابوالفداء 732ه.ق الروضتين ابوشامه، المنتظم [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]]، نهايه الارب نويرى و عقدالجمان العينى اشاره كرد. | علاوه بر اينها مقريزى از مصادر ديگرى كه در درجه دوم اهميت قرار داشته نيز بهره برده است. از آن جمله مىتوان به ايقاظ المتغفل و اتعاظ المتامل فى الخطط ابن متوج730ه.ق، اخبار مصرو عجائبها نوشته ابراهيم بن وصيف شاه، مفرج الكروب فى اخبار بنى ايوب اثر ابن واصل 697ه.ق، المختصرفى اخبار البشر ابوالفداء 732ه.ق الروضتين ابوشامه، المنتظم [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]]، نهايه الارب نويرى و عقدالجمان العينى اشاره كرد. | ||
خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
او در اين كتاب پس از تقسيم علم به عقلى و نقلى مىنويسد: انسان پس از آگاهى از اين دو دانش مىتواند به تدبّر و تأمل در تاريخ بپردازد. برخى پژوهشگران در تمجيد از روشمندى علمى مقريزى در كتاب خطط نوشتهاند: «همان گونه كه عظمت ابنخلدون و روش علمى او در مقدمه كتابش تجلّى يافته است، مقريزى نيز در كتاب خطط خويش مقدمه ارزشمندى دارد». | او در اين كتاب پس از تقسيم علم به عقلى و نقلى مىنويسد: انسان پس از آگاهى از اين دو دانش مىتواند به تدبّر و تأمل در تاريخ بپردازد. برخى پژوهشگران در تمجيد از روشمندى علمى مقريزى در كتاب خطط نوشتهاند: «همان گونه كه عظمت ابنخلدون و روش علمى او در مقدمه كتابش تجلّى يافته است، مقريزى نيز در كتاب خطط خويش مقدمه ارزشمندى دارد». | ||
سخاوى، ضمن تحسين از مقريزى، وى را خالى از انتقاد ندانسته و او را به عدم اتقان در نقل روايات متهم مىكند. او انتقاد از مقريزى را تا بدان جا رسانيده كه حتى انتساب خطط را به وى انكار كرده و آن را متعلق به شخص ديگرى به نام شهابالدين احمد بن عبدالله بن حسن الاوحدى 811ه.ق مىداند. وى معتقد است كه مقريزى با دستيابى به يادداشتهاى اوحدى با عنوان خطط مصر و القاهره و زياد كردن مطالب غير لازم، بدون آن كه ذكرى از | سخاوى، ضمن تحسين از مقريزى، وى را خالى از انتقاد ندانسته و او را به عدم اتقان در نقل روايات متهم مىكند. او انتقاد از مقريزى را تا بدان جا رسانيده كه حتى انتساب خطط را به وى انكار كرده و آن را متعلق به شخص ديگرى به نام شهابالدين احمد بن عبدالله بن حسن الاوحدى 811ه.ق مىداند. وى معتقد است كه مقريزى با دستيابى به يادداشتهاى اوحدى با عنوان خطط مصر و القاهره و زياد كردن مطالب غير لازم، بدون آن كه ذكرى از مؤلف اوليه آن به ميان آورد، اثر را به نام خود به ثبت رسانيده است. انتقاد سخاوى نسبت به تمامى شخصتهاى معاصر خود، موجب گرديده تا اظهارات وى در خصوص شخصيت و آثار علمى مقريزى مورد توجه قرار نگيرد. | ||
اين در حالى است كه مقريزى در مقدمه خطط تصريح كرده است كه در نگارش اين كتاب به بسيارى از مورخان مصر تكيه داشته است. او به سه روشى كه در نگارش منقولات اين كتاب از آنها بهره جسته اشاره نموده است، كه در بحث روش تاريخنگارى او به آنها اشاره نموديم. مقريزى نام برخى از نويسندگانى را كه از آثار آنها سود جسته، نام برده است. | اين در حالى است كه مقريزى در مقدمه خطط تصريح كرده است كه در نگارش اين كتاب به بسيارى از مورخان مصر تكيه داشته است. او به سه روشى كه در نگارش منقولات اين كتاب از آنها بهره جسته اشاره نموده است، كه در بحث روش تاريخنگارى او به آنها اشاره نموديم. مقريزى نام برخى از نويسندگانى را كه از آثار آنها سود جسته، نام برده است. |
ویرایش