گران‌سنگ‌های ادب (در مدح و نکوهش اشیاء)

گران‌سنگ‌های ادب (در مدح و نکوهش اشیاء)، ترجمه فارسی دو کتاب «اليواقيت في بعض المواقيت» و «تحفة الوزراء» ابومنصور عبدالملک بن محمد بن اسماعیل ثعالبى (350-429ق) است که توسط محمدباقر حسینی، علی اکبری و علی غلامی، ترجمه شده است.

گران سنگهای ادب
پدیدآوران	ثعالبی، عبدالملک بن محمد (نويسنده) حسینی، محمدباقر (مترجم) اکبری، علی (مترجم) غلامی، علی (مترجم)
عنوان‌های دیگر	در مدح و نکوهش اشیاء
ناشر	دانشگاه فردوسی مشهد
مکان نشر	ایران - مشهد مقدس
سال نشر	1387ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-386-178-0
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ی9033 3914 PJA
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

«اليواقيت في بعض المواقيت»، کشکولی از ستایش‌ها و ملامت‌ها در موضوعات مختلف است . «تحفة الوزراء» نیز کتابی است منسوب به ثعالبی، در موضوع اخلاق و سیاست وزراء .

ترجمه حاضر دارای دو بخش است:

1. بخش نخست، ترجمه کتاب «اليواقيت في بعض المواقيت» است که آن را به خوارزمشاه امیر گرگانج ارزانی داشته است.
2. بخش دیگر آن، ترجمه «تحفة الوزراء» است که آن را تقدیم وزیر او ابوعبدالله حمدونی نموده است.

کتاب با مقدمه محمدباقر حسینی آغاز شده است. ایشان گرچه در این مقدمه، مطالب ارزنده‌ای را پیرامون اندیشه و تصور اشتباهی که معمولا در مورد عنوان کلمه «شاه» وجود دارد و عواقب سوء این اشتباه، بیان کرده است، ولی هیچ توضیحی درباره کیفیت ترجمه و اینکه آیا مترجمان به‌صورت مشترک هر دو بخش را ترجمه کرده‌اند یا هرکدام، بخشی جداگانه را ترجمه نموده‌اند، نداده است.

این ترجمه، گرچه سلیس و روان است، ولی دقت لازم در آن به‌کار نرفته است؛ مثلا در آنجا که مطلبی در متن اصلی به‌صورت ماضی استمراری بیان شده، در ترجمه به‌صورت ماضی ساده منعکس گردیده و یا در آنجا که در متن اصلی سخنی به هدف مبالغه، ادات تشبیه در آن ذکر نگردیده تا مبالغه آن با لطافت و ظرافت تمام ارائه شود، در ترجمه، آن سخن، بدون مبالغه و با آوردن ادات تشبیه ذکر گردیده و لطافت و ظرافت و مبالغه آن به‌کلی از دست رفته است. گویی مترجمان فقط می‌خواسته‌اند اصل معنا را منتقل کنند و کاری به ظرایف و لطایف ادبی نداشته‌اند یا تشخیص نمی‌داده‌اند؛ مثلا به مورد زیر توجه کنید:‌

متن:

«كان معاوية، يقول: نحن الزمان! من رفعناه، ارتفع و من وضعناه اتضع».

ترجمه:

«معاویه گفت: ما [حاکمان] چون زمان هستیم! به هرکس ارزش دهیم، مقام والا یافته و هرکه را فروگذاریم خوار شود».

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. الظرائف و اللطائف و اليواقيت في بعض المواقيت.
3. تحفة الوزراء.