بازخوانی آموزه بداء: تفاوت میان نسخه‌ها

| پیش از =  

}}

==موضوع کتاب==

==انگیزه نگارش==

ازآنجایی‌که خلا تمامی پژوهش‌های مشابه در این عرصه فقدان دید تاریخی به مساله بداء است، نگارنده برآن شده تا با بررسی تاریخی این آموزه و سیر تطور آن را در مدرسه کلامی امامیه و تغییرات پدیدآمده در آن را نمایان سازد. <ref>ر.ک: همان، ص15</ref>

هدف اصلی این نوشتار، شفاف‌سازی اصول و مبانی این آموزه، پاسخ به شبهات، و مقایسه دیدگاه‌های متکلمان امامیه با آیات و روایات همچنین نشان‌دادن سازگاری دیدگاه متقدمین با آیات و روایات و تحول دیدگاه‌های متأخر در این موضوع است.<ref>ر.ک: همان، ص۱۵- ۱۶</ref>

فصل دوم بررسی آموزه بداء در مدرسه‌های کلامی امامیه است. این فصل به‌صورت تاریخی، سرنوشت آموزه بداء را از عصر صدور روایات تا انتهای عصر تغییر و تطور، یعنی مدرسه کلامی اصفهان، گزارش می‌کند. <ref>ر.ک: پیشگفتار، ص16؛ متن، ص51</ref>

نخست به بررسی سیر صدور روایات بداء در عصر حضور در چهار دوره پرداخته شده است. سه دوره آن متعلق به زمان پیامبر(ص)، دوران ائمه تا انتهای عصر ظهور است و دوره چهارم از ابتدای غیبت صغری تا پایان مدرسه قم، را شامل شده است. <ref>ر.ک: متن،  ص۵۲</ref>

به دنبال آن مدرسه کلامی بغداد و دیدگاه عالمان آن مانند شیخ مفید، سید مرتضی، و شیخ طوسی مطرح شده  است.<ref>ر.ک: همان، ص۸۵- ۹۴ </ref>سپس به مساله بداء در مدرسه کلامی ری و مدرسه کلامی حله پرداخته شده<ref>ر.ک: همان، ص100–  128</ref> و در نهایت مدرسه کلامی اصفهان با دو رویکرد حدیث گرا و دیدگاه عالمان بارز آن و جریان کلام فلسفی در خصوص مساله یاد شده مورد بررسی قرار گرفته است. <ref>ر.ک: همان، ص۱۲۸- ۱45</ref> نویسنده در آخر فصل به جمع‌بندی مباحث پرداخته و بر اساس مطالب مطرح شده، چهار دیدگاه به‌دست‌آمده درباره بداء در مدرسه امامیه از آغاز تا عصر حاضر اشاره کرده است. <ref> ر.ک: همان، ص145- ۱46</ref>

ضمیمه کتاب نیز با عنوان تردد در ساحت ربوبی از منظر مکتب اهل‌بیت(ع)، به بحث کلامی تردد در ساحت ربوبی می‌پردازد که در برخی روایات شیعی آمده است. <ref>ر.ک: همان، ص۲۷۹</ref> این بحث در پی آن بوده تا با واکاوی مبانی کلامی‌ای که تردد بر آنها استوار است و بررسی دیدگاه آیات و روایات در مورد آنها، تحلیلی بر پایه مبانی برگرفته از آیات و روایات از مسئله تردد ارائه نماید. <ref> ر.ک: همان، ص۲۸1</ref>

این بخش از مباحث مفهوم‌شناسی تردد را ارائه می‌دهد و آن را به معنای رجعت و بازگشت به اراده الهی می‌داند.<ref>ر.ک: همان، ص۲۸1- 282</ref>سپس، مروری بر روایات تردد<ref>ر.ک: همان، ص۲۸۴</ref>و دیدگاه اندیشمندان (فلسفی، کلامی و حدیثی) در توضیح و توجیه این روایات ارائه گردیده است.<ref>ر.ک: همان، ص287- 294</ref>در پایان به بررسی تفاوت میان بداء و تردد از نظر معنا و دلالت پرداخته شده است.<ref>ر.ک: همان، ص۳۰0-303</ref>