قواعد فقه جزایی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' (ص)' به '(ص)'
جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)')
جز (جایگزینی متن - ' (ص)' به '(ص)')
خط ۴۷: خط ۴۷:
#فصل چهارم: تعزیر و رابطه آن با امر به معروف و نهی از منکر: در این فصل، مفهوم تعزیر (مجازات‌های بازدارنده و غیر حدی) و ارتباط آن با فریضه امر به معروف و نهی از منکر مورد بحث قرار می‌گیرد. ابتدا کلیات مربوط به تعزیر شامل تعریف، اقسام (مانند تعزیر خاص)، مجازات‌های تعزیری در حقوق الناس، و نوع و میزان آن‌ها بررسی می‌شود <ref>ر.ک: همان، ص 95-85 </ref> سپس، به تفصیل رابطه تعزیر با امر به معروف و نهی از منکر در مراحل عملی این فریضه و وجوب عقلی و شرعی آن شرح داده می‌شود. این فصل تبیین می‌کند که تعزیرات ابزاری در راستای اجرای احکام شرعی و جلوگیری از ارتکاب منکرات هستند <ref>ر. : همان، ص102-95</ref>.
#فصل چهارم: تعزیر و رابطه آن با امر به معروف و نهی از منکر: در این فصل، مفهوم تعزیر (مجازات‌های بازدارنده و غیر حدی) و ارتباط آن با فریضه امر به معروف و نهی از منکر مورد بحث قرار می‌گیرد. ابتدا کلیات مربوط به تعزیر شامل تعریف، اقسام (مانند تعزیر خاص)، مجازات‌های تعزیری در حقوق الناس، و نوع و میزان آن‌ها بررسی می‌شود <ref>ر.ک: همان، ص 95-85 </ref> سپس، به تفصیل رابطه تعزیر با امر به معروف و نهی از منکر در مراحل عملی این فریضه و وجوب عقلی و شرعی آن شرح داده می‌شود. این فصل تبیین می‌کند که تعزیرات ابزاری در راستای اجرای احکام شرعی و جلوگیری از ارتکاب منکرات هستند <ref>ر. : همان، ص102-95</ref>.
#فصل پنجم: اضطرار عامل موجه جرم یا رافع مسئولیت؟ این فصل به بررسی اضطرار (حالت ناگزیری) و نقش آن در توجیه جرم یا رفع مسئولیت کیفری می‌پردازد. ابتدا تعریف جامع اضطرار به معنای ضرورت و ناگزیری بیان شده و ادله مشروعیت آن از قرآن کریم (آیات اضطرار) و روایات اهل‌بیت(ع) (احادیث اضطرار) ارائه می‌گردد <ref>ر.ک: همان،ص 116- 103 </ref>سپس، تفاوت میان عوامل موجهه جرم (که عمل را از ابتدا مباح می‌سازند) و عوامل رافع مسئولیت (که فقط مسئولیت کیفری را از بین می‌برند) تشریح می‌شود و جایگاه اضطرار در این تقسیم‌بندی مورد تحلیل قرار می‌گیرد <ref>ر.ک: همان، ص 122-117</ref>.
#فصل پنجم: اضطرار عامل موجه جرم یا رافع مسئولیت؟ این فصل به بررسی اضطرار (حالت ناگزیری) و نقش آن در توجیه جرم یا رفع مسئولیت کیفری می‌پردازد. ابتدا تعریف جامع اضطرار به معنای ضرورت و ناگزیری بیان شده و ادله مشروعیت آن از قرآن کریم (آیات اضطرار) و روایات اهل‌بیت(ع) (احادیث اضطرار) ارائه می‌گردد <ref>ر.ک: همان،ص 116- 103 </ref>سپس، تفاوت میان عوامل موجهه جرم (که عمل را از ابتدا مباح می‌سازند) و عوامل رافع مسئولیت (که فقط مسئولیت کیفری را از بین می‌برند) تشریح می‌شود و جایگاه اضطرار در این تقسیم‌بندی مورد تحلیل قرار می‌گیرد <ref>ر.ک: همان، ص 122-117</ref>.
#فصل ششم: استیمان (پناهندگی): این فصل به موضوع استیمان (پناهندگی) و جنبه‌های فقهی و حقوقی آن اختصاص دارد. ابتدا کلیات استیمان شامل تعریف، به‌رسمیت‌شناختن مرزهای جغرافیایی و شرایط و فلسفه اعطای امان موردبررسی قرار می‌گیرد <ref>ر.ک: همان، ص 128- 123 </ref>سپس، مدارک و مستندات عقد امان از قرآن کریم، روایات، سیره پیامبر اکرم (ص) و اجماع فقها استخراج و تحلیل می‌شود <ref>ر.ک: ص 131- 128 </ref>در ادامه، ارکان عقد امان (عاقد، معقود له، عقد، وقت) و انواع امان (اقتصادی، سیاسی، جهانگردی، نظامی) به‌تفصیل شرح داده می‌شوند <ref>ر.ک: ص 140- 131</ref> در پایان، بحث خاتمه امان و همچنین مفهوم پناهندگی در حقوق عرفی و بین‌الملل بررسی می‌گردد <ref>ر.ک: همان، ص 146-140</ref>.
#فصل ششم: استیمان (پناهندگی): این فصل به موضوع استیمان (پناهندگی) و جنبه‌های فقهی و حقوقی آن اختصاص دارد. ابتدا کلیات استیمان شامل تعریف، به‌رسمیت‌شناختن مرزهای جغرافیایی و شرایط و فلسفه اعطای امان موردبررسی قرار می‌گیرد <ref>ر.ک: همان، ص 128- 123 </ref>سپس، مدارک و مستندات عقد امان از قرآن کریم، روایات، سیره پیامبر اکرم(ص) و اجماع فقها استخراج و تحلیل می‌شود <ref>ر.ک: ص 131- 128 </ref>در ادامه، ارکان عقد امان (عاقد، معقود له، عقد، وقت) و انواع امان (اقتصادی، سیاسی، جهانگردی، نظامی) به‌تفصیل شرح داده می‌شوند <ref>ر.ک: ص 140- 131</ref> در پایان، بحث خاتمه امان و همچنین مفهوم پناهندگی در حقوق عرفی و بین‌الملل بررسی می‌گردد <ref>ر.ک: همان، ص 146-140</ref>.
#فصل هفتم: بررسی فقهی اجتماع سبب و مباشر در دعاوی کیفری: این فصل به تحلیل فقهی و حقوقی حالت اجتماع سبب و مباشر (زمانی که هم علتی غیرمستقیم و هم عاملی مستقیم در وقوع ضرر یا جرم دخیل باشند) در دعاوی کیفری می‌پردازد. در ابتدا، مفاهیم سبب (عامل غیرمستقیم) و مباشر (عامل مستقیم) و تفاوت‌ها و احکام فقهی و حقوقی مربوط به ضمانت ناشی از هر یک از آن‌ها تبیین می‌شود <ref>ر.ک: همان، ص 156- 147 </ref>. سپس، شرایط تسبیب (ایجاد سبب)، عوامل مختلفی که در وقوع ضرر نقش دارند (مانند عوامل طبیعی یا عوامل انسانی) و قواعد مربوط به ضمان در صورت اجتماع سبب و مباشر، از جمله رجوع به اقوی، موردبررسی قرار می‌گیرد <ref>ر.ک: همان، ص168-156</ref>.
#فصل هفتم: بررسی فقهی اجتماع سبب و مباشر در دعاوی کیفری: این فصل به تحلیل فقهی و حقوقی حالت اجتماع سبب و مباشر (زمانی که هم علتی غیرمستقیم و هم عاملی مستقیم در وقوع ضرر یا جرم دخیل باشند) در دعاوی کیفری می‌پردازد. در ابتدا، مفاهیم سبب (عامل غیرمستقیم) و مباشر (عامل مستقیم) و تفاوت‌ها و احکام فقهی و حقوقی مربوط به ضمانت ناشی از هر یک از آن‌ها تبیین می‌شود <ref>ر.ک: همان، ص 156- 147 </ref>. سپس، شرایط تسبیب (ایجاد سبب)، عوامل مختلفی که در وقوع ضرر نقش دارند (مانند عوامل طبیعی یا عوامل انسانی) و قواعد مربوط به ضمان در صورت اجتماع سبب و مباشر، از جمله رجوع به اقوی، موردبررسی قرار می‌گیرد <ref>ر.ک: همان، ص168-156</ref>.
#فصل هشتم: جایگاه دفاع مشروع در فقه و حقوق: در این فصل، جایگاه و مبانی دفاع مشروع در فقه اسلامی و حقوق عرفی موردبررسی قرار می‌گیرد. ابتدا کلیات مربوط به دفاع مشروع شامل معنای لغوی و اصطلاحی، سیر تاریخی این حق، گستره قلمرو و مبانی نظری آن (مانند حق طبیعی دفاع و خدمت به اجتماع) ارائه می‌شود <ref>ر.ک: ص 179-169 </ref>. سپس، مستندات قاعده دفاع مشروع از قرآن کریم، روایات، عقل و اجماع فقها استخراج شده و شرایط تحقق دفاع مشروع، از جمله اقدام تجاوزکارانه مهاجم و شرایط عمل دفاعی (مانند تناسب و ضرورت)، به‌تفصیل تشریح می‌گردد <ref>ر.ک: همان، ص 195- 179 </ref>. در نهایت، دفاع مشروع در قوانین عرفی و فقه اسلامی مقایسه و ضرورت و طرق اثبات آن موردبحث قرار می‌گیرد <ref>ر.ک: همان، ص 195- 203</ref>.
#فصل هشتم: جایگاه دفاع مشروع در فقه و حقوق: در این فصل، جایگاه و مبانی دفاع مشروع در فقه اسلامی و حقوق عرفی موردبررسی قرار می‌گیرد. ابتدا کلیات مربوط به دفاع مشروع شامل معنای لغوی و اصطلاحی، سیر تاریخی این حق، گستره قلمرو و مبانی نظری آن (مانند حق طبیعی دفاع و خدمت به اجتماع) ارائه می‌شود <ref>ر.ک: ص 179-169 </ref>. سپس، مستندات قاعده دفاع مشروع از قرآن کریم، روایات، عقل و اجماع فقها استخراج شده و شرایط تحقق دفاع مشروع، از جمله اقدام تجاوزکارانه مهاجم و شرایط عمل دفاعی (مانند تناسب و ضرورت)، به‌تفصیل تشریح می‌گردد <ref>ر.ک: همان، ص 195- 179 </ref>. در نهایت، دفاع مشروع در قوانین عرفی و فقه اسلامی مقایسه و ضرورت و طرق اثبات آن موردبحث قرار می‌گیرد <ref>ر.ک: همان، ص 195- 203</ref>.