پرش به محتوا

فرهنگ مدارا؛ مقالاتی در باب ادبیات و فرهنگ: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURفرهنگ مداراJ1.jpg | عنوان =فرهنگ مدارا | عنوان‌های دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = موسوی، حافظ (نویسنده) |زبان | زبان = | کد کنگره =‏ | موضوع = |ناشر | ناشر =نگاه | مکان نشر =تهران | سال نشر =1398 | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE.....A...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
'''فرهنگ مدارا؛ مقالاتی در باب ادبیات و فرهنگ''' تألیف حافظ موسوی، مقالات و یاداشت‌هایی که در این کتاب گردآمده، چیزهایی است که نویسنده در دو دهۀ اخیر در باب ادبیات و فرهنگ نوشته ‌است. اینها البته سوای مطالبی است که نگارنده مشخصا دربارۀ شعر و نقد شعر نوشته است و بخشی از آن در کتاب پانوشت‌ها به چاپ رشیده و بخشی دیگری آمادۀ چاپ است.
'''فرهنگ مدارا؛ مقالاتی در باب ادبیات و فرهنگ''' تألیف [[موسوی، حافظ|حافظ موسوی]]، مقالات و یاداشت‌هایی که در این کتاب گردآمده، چیزهایی است که نویسنده در دو دهۀ اخیر در باب ادبیات و فرهنگ نوشته ‌است. اینها البته سوای مطالبی است که نگارنده مشخصا دربارۀ شعر و نقد شعر نوشته است و بخشی از آن در کتاب پانوشت‌ها به چاپ رشیده و بخشی دیگری آمادۀ چاپ است.


==گزارش کتاب==
==گزارش کتاب==
خط ۳۲: خط ۳۲:
مقالات و یادداشت‌های این کتاب به‌جز یکی‌دو مورد، مطالبی است که به سفارش مطبوعات نوشته شده و از این‌رو تنوع یا پراکندگی موضوعات آن ناگزیر بوده است. البته در تنظیم و تدوین این کتاب کوشش شده چینش مطالب بدون رعایت تاریخ نگارش، تا جای ممکن براساس موضوع صورت پذیرد. به‌جز مقالۀ «فرهنگ مدارا» بقیۀ مقالات و یادداشت‌ها پیش از این در مطبوعات داخل کشور به چاپ رسیده است. ذیل هر مطلب تا جایی که مقدور بوده، مشخصات نشریه‌ای که آن را منتشر کرده است ذکر شده؛ اما از آنجا که آرشیو منظمی از نشریاتی که نگارنده با آنها همکاری داشته است در اختیار نیست، اغلب مطالب از روی نسخۀ دست‌نویس نگارنده بازنویسی شده است.
مقالات و یادداشت‌های این کتاب به‌جز یکی‌دو مورد، مطالبی است که به سفارش مطبوعات نوشته شده و از این‌رو تنوع یا پراکندگی موضوعات آن ناگزیر بوده است. البته در تنظیم و تدوین این کتاب کوشش شده چینش مطالب بدون رعایت تاریخ نگارش، تا جای ممکن براساس موضوع صورت پذیرد. به‌جز مقالۀ «فرهنگ مدارا» بقیۀ مقالات و یادداشت‌ها پیش از این در مطبوعات داخل کشور به چاپ رسیده است. ذیل هر مطلب تا جایی که مقدور بوده، مشخصات نشریه‌ای که آن را منتشر کرده است ذکر شده؛ اما از آنجا که آرشیو منظمی از نشریاتی که نگارنده با آنها همکاری داشته است در اختیار نیست، اغلب مطالب از روی نسخۀ دست‌نویس نگارنده بازنویسی شده است.


در مقالۀ «فرهنگ مدارا» آمده است: «هدف من در این مقاله، نه بررسی ابعاد گوناگون شعر حافظ از دیدگاه بلاغت و نقدادبی، و نه شرح و تفسیر جنبه‌های فلسفی و اخلاقی در شعر او، بلکه تنها ترسیم نمای عمومی شعر و اندیشۀ حافظ بود. لب کلام در این نمای عمومی به گمان من رویکرد روادارانه و مداراجویانۀ حافظ به دین و اخلاق و همۀ اموری است که به زندگی انسان مربوط می‌شود. فرهنگی که حافظ از آن سخن می‌گوید و به تبلیغ آن می‌پردازد فرهنگ تساهل و مدارا است.
در مقالۀ «فرهنگ مدارا» آمده است: «هدف من در این مقاله، نه بررسی ابعاد گوناگون شعر حافظ از دیدگاه بلاغت و نقدادبی، و نه شرح و تفسیر جنبه‌های فلسفی و اخلاقی در شعر او، بلکه تنها ترسیم نمای عمومی شعر و اندیشۀ حافظ بود. لب کلام در این نمای عمومی به گمان من رویکرد روادارانه و مداراجویانۀ [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] به دین و اخلاق و همۀ اموری است که به زندگی انسان مربوط می‌شود. فرهنگی که [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] از آن سخن می‌گوید و به تبلیغ آن می‌پردازد فرهنگ تساهل و مدارا است.


آسایش دو گیتی، تفسیر این دو حرف است                              با دوستان مروت، با دشمنان مدارا
آسایش دو گیتی، تفسیر این دو حرف است                              با دوستان مروت، با دشمنان مدارا


مدارا در شعر حافظ به معنای انفعال در برابر زشتی‌ها نیست. انتقاد صریح از زاهدان ریاکار و حاکمان ظالم، در شعر او کن نیست. او در زمرۀ عافیت طلبانی که برای فرار از رودررویی با واقعیت ناهنجار به کنج عزلت پناه می‌برند نیست. او شاعری شورشگر است که می‌خواهد فلک را سقف بشکافد و طرحی نو در اندازد». (ص 33 و34)
مدارا در شعر [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] به معنای انفعال در برابر زشتی‌ها نیست. انتقاد صریح از زاهدان ریاکار و حاکمان ظالم، در شعر او کن نیست. او در زمرۀ عافیت طلبانی که برای فرار از رودررویی با واقعیت ناهنجار به کنج عزلت پناه می‌برند نیست. او شاعری شورشگر است که می‌خواهد فلک را سقف بشکافد و طرحی نو در اندازد». (ص 33 و34)


در مقالۀ «صادق هدایت و مسئلۀ هویت ایرانی» می‌خوانیم: «صادق هدایت حدود چهار سال پیش از صدور فرمان مشروطیت به دنیا آمد و دو سال پیش از کودتای 28 مرداد خودکشی کرد. این برش از تاریخ معاصر ایران که هدایت در آن زیست، با روشنایی‌های مشروطه آغاز شد و با شکست جنبش ملی و آرمان‌های آزادی‌خواهانه و عدالت‌طلبانه پایان یافت. یکی از ویژگی‌های این دورۀ تاریخی، تقویت اندیشۀ ناسیونالیستی در بین روشنفکران ایران است. گروه زیادی از روشنفکران در این دوره برای احیای میراث فرهنگی ایران پیش از اسلام تلاش کردند. در این دوره نهضت عظیمی برای خوانش اسناد به جامانده از دوران ایران باستان و بازخوانی متون کلاسیک ادبی، تاریخی، فلسفی و علمی به جامانده از دورۀ پس از اسلام پدید آمد و بسیاری از ابهامات تاریخ گذشتۀ ایران مورد بررسی قرار گرفت. برای بزرگان علم و ادب ایران بناهای یادبود و آرامگاه‌های باشکوه و آبرومند ساخته شد. این اقدامات نشان دهندۀ تقویت روحیۀ ملی‌گرایی در بین ایرانیان در این دوره و همسویی حکومت پهلوی اول با آن است». (ص 43)
در مقالۀ «صادق هدایت و مسئلۀ هویت ایرانی» می‌خوانیم: «صادق هدایت حدود چهار سال پیش از صدور فرمان مشروطیت به دنیا آمد و دو سال پیش از کودتای 28 مرداد خودکشی کرد. این برش از تاریخ معاصر ایران که هدایت در آن زیست، با روشنایی‌های مشروطه آغاز شد و با شکست جنبش ملی و آرمان‌های آزادی‌خواهانه و عدالت‌طلبانه پایان یافت. یکی از ویژگی‌های این دورۀ تاریخی، تقویت اندیشۀ ناسیونالیستی در بین روشنفکران ایران است. گروه زیادی از روشنفکران در این دوره برای احیای میراث فرهنگی ایران پیش از اسلام تلاش کردند. در این دوره نهضت عظیمی برای خوانش اسناد به جامانده از دوران ایران باستان و بازخوانی متون کلاسیک ادبی، تاریخی، فلسفی و علمی به جامانده از دورۀ پس از اسلام پدید آمد و بسیاری از ابهامات تاریخ گذشتۀ ایران مورد بررسی قرار گرفت. برای بزرگان علم و ادب ایران بناهای یادبود و آرامگاه‌های باشکوه و آبرومند ساخته شد. این اقدامات نشان دهندۀ تقویت روحیۀ ملی‌گرایی در بین ایرانیان در این دوره و همسویی حکومت پهلوی اول با آن است». (ص 43)