اسطوره، شاهنامه، تعزیه: وام‌گیری‌های تعزیه از بن‌مایه‌های اساطیری و شاهنامه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۹: خط ۹:
| زبان =
| زبان =
| کد کنگره =‏PIR ۴۴۹۶/خ۴‮الف‬۵‬
| کد کنگره =‏PIR ۴۴۹۶/خ۴‮الف‬۵‬
| موضوع = فردوسی، ابوالقاسم، ‏‫۳۲۹ -‏ ۴۱۶؟ ق‏‏‬‏‬ . شاهنامه -- اساطیر,فردوسی، ابوالقاسم، ‏‫۳۲۹ -‏ ۴۱۶؟ق‬‬‏ . شاهنامه -- نقد و تفسیر,تعزیه -- ایران -- تاریخ و نقد ,اساطیر در ادبیات
| موضوع = فردوسی، ابوالقاسم، ‏‫۳۲۹ -‏ ۴۱۶؟ ق‏‏‬‏‬. شاهنامه -- اساطیر,فردوسی، ابوالقاسم، ‏‫۳۲۹ -‏ ۴۱۶؟ق‬‬‏. شاهنامه -- نقد و تفسیر,تعزیه -- ایران -- تاریخ و نقد ,اساطیر در ادبیات
|ناشر  
|ناشر  
| ناشر =آرون  
| ناشر =آرون  
خط ۳۵: خط ۳۵:
در این کتاب و در فصل اول، بن‌مایه‌های اساطیری، تعزیه‌نامه‌ها و نقش و جایگاه اسطوره در تعزیه بررسی شده است.
در این کتاب و در فصل اول، بن‌مایه‌های اساطیری، تعزیه‌نامه‌ها و نقش و جایگاه اسطوره در تعزیه بررسی شده است.


در فصل دوم، کهن‌الگوها و باورهای اساطیری در ساختار تعزیه‌نامه‌ها، واکاوی شده است. این نمادها شامل عناصر اربعه، جن، دیو، حیوانات اساطیری، فرّ، عدد سه و .... هستند که از فرط فراوانی، روایت‌های تاریخی را به حاشیه برده‌اند و تاریخ و اسطوره را به هم پیوسته‌اند و البته هم‌زمان در باورپذیرشدن اصل قصه نیز نقش آفرینی کرده‌اند.
در فصل دوم، کهن‌الگوها و باورهای اساطیری در ساختار تعزیه‌نامه‌ها، واکاوی شده است. این نمادها شامل عناصر اربعه، جن، دیو، حیوانات اساطیری، فرّ، عدد سه و.... هستند که از فرط فراوانی، روایت‌های تاریخی را به حاشیه برده‌اند و تاریخ و اسطوره را به هم پیوسته‌اند و البته هم‌زمان در باورپذیرشدن اصل قصه نیز نقش آفرینی کرده‌اند.


در فصل سوم به خویش‌کاری (= کارکرد مقدس) و هم‌آوایی (= همسانی) اسطوره و عرفان در تعزیه‌نامه‌ها پرداخته شده است؛ زیرا همسانی و هم‌کارکردی ریشه‌داری بین رمز و رازهای اساطیری و عرفانی وجود دارد و این آمیختگی در بستر آیینی تعزیه، در موضوعاتی مانند تعزیه‌هایی با مضامین مشترک اساطیری و عرفانی، جاودانگی پس از مرگ، مؤلفه‌های عاشقانه، اهمیت انسان کامل و رابطۀ مراد و مریدی، خلوت‌های عارفانه، جهان‌شمولی افکار و اشخاص، همیشه جوان بودن قهرمان، کوشش به اندازۀ وسع، ضرورت پاکیزگی و طهارت روح و جسم و .... مورد بحث قرار گرفته است.
در فصل سوم به خویش‌کاری (= کارکرد مقدس) و هم‌آوایی (= همسانی) اسطوره و عرفان در تعزیه‌نامه‌ها پرداخته شده است؛ زیرا همسانی و هم‌کارکردی ریشه‌داری بین رمز و رازهای اساطیری و عرفانی وجود دارد و این آمیختگی در بستر آیینی تعزیه، در موضوعاتی مانند تعزیه‌هایی با مضامین مشترک اساطیری و عرفانی، جاودانگی پس از مرگ، مؤلفه‌های عاشقانه، اهمیت انسان کامل و رابطۀ مراد و مریدی، خلوت‌های عارفانه، جهان‌شمولی افکار و اشخاص، همیشه جوان بودن قهرمان، کوشش به اندازۀ وسع، ضرورت پاکیزگی و طهارت روح و جسم و.... مورد بحث قرار گرفته است.


در فصل چهارم کوشیده شده بین داستان سیاوش، داستان داستان‌ها و سمبل پاکی و پاکباختگی اسطوره‌های ایرانی، در شاهنامه با مجلس تعزیۀ امام حسین(ع) به عنوان مادر تعزیه‌ها مقایسه شود. بر اساس این بررسی، سوگ‌مایش‌های سیاوش، ارج‌داشت پاک‌نهادی و خونخواهی مظلوم است و شهادت امام حسین(ع) در تعزیه، مرکز ثقل همۀ وقایع عالم است. در این فصل ضمن روایت خلاصۀ دو داستان و ویژگی‌هایشان، همانندی‌ها و پیوندهای آنها در زمینۀ تولد رازآلود از مادری آسمانی، جنبۀ ازلی بودن، کنش‌ها و واکنش‌های طبیعت در برابر این قهرمانان، حضور فرازمینی‌ها، تکرارشوندگی‌، نمادها و اشارات مشترک و ... مورد پژوهش قرار گرفته است.
در فصل چهارم کوشیده شده بین داستان سیاوش، داستان داستان‌ها و سمبل پاکی و پاکباختگی اسطوره‌های ایرانی، در شاهنامه با مجلس تعزیۀ امام حسین(ع) به عنوان مادر تعزیه‌ها مقایسه شود. بر اساس این بررسی، سوگ‌مایش‌های سیاوش، ارج‌داشت پاک‌نهادی و خونخواهی مظلوم است و شهادت امام حسین(ع) در تعزیه، مرکز ثقل همۀ وقایع عالم است. در این فصل ضمن روایت خلاصۀ دو داستان و ویژگی‌هایشان، همانندی‌ها و پیوندهای آنها در زمینۀ تولد رازآلود از مادری آسمانی، جنبۀ ازلی بودن، کنش‌ها و واکنش‌های طبیعت در برابر این قهرمانان، حضور فرازمینی‌ها، تکرارشوندگی‌، نمادها و اشارات مشترک و... مورد پژوهش قرار گرفته است.


در فصل پنجم، شباهت‌ها و وام‌گیری‌های معنوی و لفظی در ده مجلس تعزیه از شاهنامۀ فردوسی مورد بررسی قرار گرفته است. نسخه‌نویسان تعزیه که مؤانست زیادی با شاهنامه داشته‌اند، در به‌کارگیری اصطلاحات، اسامی و تعبیرات اساطیری، داستان‌سازی‌ها، نوع گفتارها، شخصیت‌پردازی‌ها، اشارات، رمزنگاری‌ها، سمبل‌ها و ... بسیار وام‌گیرنده از این منبع کهن و روایات و باورهای کهن ایرانی بوده‌اند.
در فصل پنجم، شباهت‌ها و وام‌گیری‌های معنوی و لفظی در ده مجلس تعزیه از شاهنامۀ فردوسی مورد بررسی قرار گرفته است. نسخه‌نویسان تعزیه که مؤانست زیادی با شاهنامه داشته‌اند، در به‌کارگیری اصطلاحات، اسامی و تعبیرات اساطیری، داستان‌سازی‌ها، نوع گفتارها، شخصیت‌پردازی‌ها، اشارات، رمزنگاری‌ها، سمبل‌ها و... بسیار وام‌گیرنده از این منبع کهن و روایات و باورهای کهن ایرانی بوده‌اند.


در فصل ششم نیز به چند باور اساطیری در چند تعزیه‌نامه و نیز برخی تعزیه‌های عرفانی اساطیری اشاراتی شده است و در پایان از شهیرترین نسخه‌نویس ادوار تعزیه یعنی میرعزای کاشانی نیز ذکری به میان آمده است.<ref> [https://literaturelib.com/books/4984 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>
در فصل ششم نیز به چند باور اساطیری در چند تعزیه‌نامه و نیز برخی تعزیه‌های عرفانی اساطیری اشاراتی شده است و در پایان از شهیرترین نسخه‌نویس ادوار تعزیه یعنی میرعزای کاشانی نیز ذکری به میان آمده است.<ref> [https://literaturelib.com/books/4984 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>