پرش به محتوا

زیبایی‌شناسی عاشق و معشوق در ادبیات فارسی (با محوریت منظومه‌های عاشقانۀ نظامی): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ،' به '،'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
خط ۳۵: خط ۳۵:
میان آثار ادبی فارسی که میراث علم، فرهنگ و هنر مردمان این مرزوبوم است، متونی که به نظم یا نثر به داستان‌های عاشقانۀ اساطیری یا تاریخی باستان پرداخته باشند، کم نیستند. در لابلای این متون بی‌امعان نظر به اینکه با چه انگیزه و در چه نوع ادبی آفریده شده‌اند، عاشق و معشوق داستان‌ها از هر جهت زیبا و کامل معرفی شده‌‌اند. معشوق یک‌سره زیبا، آراسته و بی‌نقص است و عاشق مظهر وفاداری، دلبستگی و ایثار. تقریباً در میان همۀ آنها، عاشق سمبل کمال و معنویت و خلوص و معشوق نمونۀ زیبایی، پاکدامنی و عطوفت نشان داده شده است. کشف و بیان معیارهای زیبایی حسی و معنوی عاشق و معشوق در واقع هدف اصلی این کتاب بوده است.
میان آثار ادبی فارسی که میراث علم، فرهنگ و هنر مردمان این مرزوبوم است، متونی که به نظم یا نثر به داستان‌های عاشقانۀ اساطیری یا تاریخی باستان پرداخته باشند، کم نیستند. در لابلای این متون بی‌امعان نظر به اینکه با چه انگیزه و در چه نوع ادبی آفریده شده‌اند، عاشق و معشوق داستان‌ها از هر جهت زیبا و کامل معرفی شده‌‌اند. معشوق یک‌سره زیبا، آراسته و بی‌نقص است و عاشق مظهر وفاداری، دلبستگی و ایثار. تقریباً در میان همۀ آنها، عاشق سمبل کمال و معنویت و خلوص و معشوق نمونۀ زیبایی، پاکدامنی و عطوفت نشان داده شده است. کشف و بیان معیارهای زیبایی حسی و معنوی عاشق و معشوق در واقع هدف اصلی این کتاب بوده است.


بعضی معیارهای زیبایی حسی و معنوی عاشق و معشوق فردی بوده، به طور جداگانه قابل طرح است و برخی دیگر به انتساب ایشان به یکدیگر و در حالتی که مرتبط با هم‌اند ، بستگی دارد. صفات معنوی طرفین به مقتضای وصل و هجران رسانای حالات خوشایند و شاد یا ناخوشایند و اندوهگنانه است. مصادیق زیبایی حسی عاشق و معشوق نیز گاهی به سلایق و باورهای جهانی و گاه به آنِ شرقی و حتی قومی برمی‌گردد.
بعضی معیارهای زیبایی حسی و معنوی عاشق و معشوق فردی بوده، به طور جداگانه قابل طرح است و برخی دیگر به انتساب ایشان به یکدیگر و در حالتی که مرتبط با هم‌اند، بستگی دارد. صفات معنوی طرفین به مقتضای وصل و هجران رسانای حالات خوشایند و شاد یا ناخوشایند و اندوهگنانه است. مصادیق زیبایی حسی عاشق و معشوق نیز گاهی به سلایق و باورهای جهانی و گاه به آنِ شرقی و حتی قومی برمی‌گردد.


[[نظامی، الیاس بن یوسف|حکیم نظامی گنجوی]] به عنوان سرآمد شعرای بزمی ادبیات فارسی، در مثنوی‌های عاشقانۀ خود در کمال هنرمندی و مهارت، این معاییر را از نظر دور نداشته، بلکه با به‌کارگیری بهترین تصاویر خیال‌انگیز و آرایه‌های ادبی بدان‌ها پرداخته است. دو اثر گرانبها و جاودانۀ وی «خسرو و شیرین» و «لیلی و مجنون» ضمن دربرداشتن مفاهیم شرعی و آموزه‌های اخلاقی و حکمی با محوریت داستانی (از نوع عاشقانه)، حاوی بسیاری معاییر زیباشناختی عاشق و معشوق در جهات متفاوت است. گستردگی و تنوع موضوع یادشده در این دو کتاب، موجب شده تا سرلوحه و محور تحقیق این کتاب قرار گیرند.
[[نظامی، الیاس بن یوسف|حکیم نظامی گنجوی]] به عنوان سرآمد شعرای بزمی ادبیات فارسی، در مثنوی‌های عاشقانۀ خود در کمال هنرمندی و مهارت، این معاییر را از نظر دور نداشته، بلکه با به‌کارگیری بهترین تصاویر خیال‌انگیز و آرایه‌های ادبی بدان‌ها پرداخته است. دو اثر گرانبها و جاودانۀ وی «خسرو و شیرین» و «لیلی و مجنون» ضمن دربرداشتن مفاهیم شرعی و آموزه‌های اخلاقی و حکمی با محوریت داستانی (از نوع عاشقانه)، حاوی بسیاری معاییر زیباشناختی عاشق و معشوق در جهات متفاوت است. گستردگی و تنوع موضوع یادشده در این دو کتاب، موجب شده تا سرلوحه و محور تحقیق این کتاب قرار گیرند.