قصه حی بن یقظان و قصه سلامان و ابسال: تفاوت میان نسخه‌ها

نویسنده کتاب در مقدمه‎، سیر آشنایی با قصه حي بن یقظان و تحقیقات خود در این زمینه را به‌تفصیل توضیح داده است. در بخشی از این نوشتار چنین می‌خوانیم: «در دوران دانشجویى با مطالعه کتاب جامى‏، تألیف [[حکمت، علی‌اصغر|مرحوم علی‌اصغر حکمت]]، مثنوى سلامان و ابسال جامى را، که دومین مثنوى هفت اورنگ اوست، شناختم. در آن کتاب با اشاره به اصل قصه در کتاب [[الإشارات و التنبيهات (انتزاعي)|اشارات]] [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابوعلى سینا]] و شرح [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیر]]، این قصه به‌اختصار نقل شده و در حواشى از ترجمه انگلیسى آن به قلم فیتز جرالد، نیز از ترجمه [[حنین بن اسحاق]] از یونانى، نام برده و ابیاتى از مثنوى [[جامی، عبدالرحمن|جامى]] برگزیده و در متن کتاب آورده است. همچنین اسرار حکمة المشرقیه در حالات حى بن یقظان از [[ابن طفیل، محمد بن عبدالملک|ابن طفیل اندلسى]] جزء مآخذ قابل مطالعه آمده و به سلامان و ابسال، با تصحیح و مقدمه مرحوم [[رشید یاسمی، غلامرضا|غلامرضا رشید یاسمى]]، نیز اشاره کرده است»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13853/%D9%82%D8%B5%D9%87-%D8%AD%DB%8C-%D8%A8%D9%86-%DB%8C%D9%82%D8%B8%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%A8%D9%88-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7-%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B7%D9%81%DB%8C%D9%84-%D9%88-%D9%82%D8%B5%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D9%8E%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B7%D9%81%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87-%D9%86%D8%B5%DB%8C%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF-%D8%A8%D9%86-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%85%D9%86-%D8%AC%D8%A7%D9%85%DB%8C?pageNumber=7&viewType=html ر.ک: همان، ص7]</ref>.

«حىّ بن یقظان»، یعنى «زنده پسر بیدار». هر دو کلمه، صفت به‌جاى موصوف است که اضافه بنوّت یافته؛ به این جهت مرحوم [[فروزانفر، بدیع‌الزمان|استاد فروزانفر]] در ترجمه حىّ بن یقظان ابن طفیل، به قاعده زبان فارسى که نام پسر به پدر اضافه مى‏‌شود، آن را «زنده بیدار» ترجمه کرده است. این قصّه تمثیلى عرفانى است و به گفته بعضى، غموض و پیچیدگى و رمز دارد. قصه را نخستین بار فیلسوف بزرگ، [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابوعلى سینا]]، هنگامى که در قلعه فردجان از قریه‌‏هاى همدان محبوس بود، نوشت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13853/%D9%82%D8%B5%D9%87-%D8%AD%DB%8C-%D8%A8%D9%86-%DB%8C%D9%82%D8%B8%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%A8%D9%88-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7-%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B7%D9%81%DB%8C%D9%84-%D9%88-%D9%82%D8%B5%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D9%8E%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B7%D9%81%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87-%D9%86%D8%B5%DB%8C%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF-%D8%A8%D9%86-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%85%D9%86-%D8%AC%D8%A7%D9%85%DB%8C?pageNumber=9&viewType=html ر.ک: همان]</ref>.

[[سهروردی، یحیی بن حبش|شیخ شهاب‌الدین یحیى بن حبش بن امیرک سهروردى]]، معروف به شیخ اشراق (مقتول به سال 587ق)، رساله‏‌اى به عربى دارد به نام «قصة الغربة الغربیة» که چنان‌که خود می‌گوید، پس از خواندن قصه حىّ بن یقظان و سلامان و ابسال، مخصوصاً حىّ بن یقظان، نوشته است. «قصة غربة الغربیة»، در حقیقت از جایى که قصه حىّ بن یقظان [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] پایان مى‏‌پذیرد، آغاز مى‏‌شود. نوشته [[سهروردی، یحیی بن حبش|سهروردى]] ترجمه‌‏اى دارد که مترجم آن شناخته نیست. ترجمه و تأویل فارسى این رساله [[سهروردی، یحیی بن حبش|سهروردى]] را [[کربن، هانری|هانرى کربن]] در «مجموعه دوم از مصنفات شیخ اشراق» آورده و در پایان «زنده بیدار»، ترجمه حىّ بن یقظان ابن طفیل نیز درج شده‏ که محقق اثر از آنجا نقل کرده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13853/%D9%82%D8%B5%D9%87-%D8%AD%DB%8C-%D8%A8%D9%86-%DB%8C%D9%82%D8%B8%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%A8%D9%88-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7-%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B7%D9%81%DB%8C%D9%84-%D9%88-%D9%82%D8%B5%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D9%8E%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B7%D9%81%DB%8C%D9%84-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87-%D9%86%D8%B5%DB%8C%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF-%D8%A8%D9%86-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%85%D9%86-%D8%AC%D8%A7%D9%85%DB%8C?pageNumber=33&viewType=html ر.ک: همان، ص33]</ref>.