میراث حوزه اصفهان: تفاوت میان نسخه‌ها

#'''شرح خطبه متقین''' نوشته [[مجلسی، محمدتقی|علامه محمدتقی مجلسی]] (متوفی 1070ق)، شرحی عربی- فارسی بر خطبه متقین [[امام على(ع)|علی بن ابی‎طالب(ع)]] است که با تصحیح و تحقیق جویا جهانبخش منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص129</ref>.

#'''اجازات خاندان روضاتیان''' حاوی هفت اجازه از [[خوانساری، محمدباقر بن زین‌العابدین|مرحوم سید محمدباقر موسوی]] مشهور به [[خوانساری، محمدباقر بن زین‌العابدین|صاحب روضات الجنات]] (متوفی 1313ق) است که جهت برخی از شاگردانش صادر شده است. اجازات به قلم سید جعفر حسینی اشکوری تدوین و تصحیح شده است<ref>ر.ک: همان، ص240-239</ref>.

#'''گل گلشن''' منتخبی است از منظومه [[گلشن راز]] [[شبستری، محمود|شیخ محمود شبستری]] (متوفی حدود 720ق) به قلم مجدالدین نجفی اصفهانی (متوفی 1403ق) که با تحقیق جویا جهانبخش منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص391</ref>.

===جلد سوم===

#'''سؤال و جواب فقهی''' نوشته [[شفتی بیدآبادی، محمدباقر|آیت‌الله سید محمدباقر شفتی]] (متوفی 1260ق) مشتمل بر دو مسئله فقهی در رابطه با آیة‎الکرسی و ولایت حاکم شرع است. این رساله با تحقیق سید مهدی شفتی منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ج3، ص91</ref>.

#'''اسئلة و اجوبة فقهیة''' به قلم آیت‌الله منیرالدین بروجردی اصفهانی (متوفی 1342ش)، رساله‌ای فارسی شامل یازده پرسش و پاسخ است. این رساله تنها یک رساله فقهی صرف نیست بلکه در آن با توجه به حجم کم آن می‌توان از مباحث رجالی چون بحثی پیرامون کتاب مسائل علی بن جعفر، قول به موثق بودن ابی الجارود و مباحث دقیق تاریخ چون تقسیمات سه‌گانه برای راویانی که به آن‌ها «واقفه» گفته می‌شود نشان گرفت. تحقیق رساله به قلم مهدی باقری سیانی است<ref>ر.ک: همان، ص173 و 178</ref>.

===جلد ششم===

#'''شصت استفتاء فقهی از شیخ بهایی: اجوبة مسائل شیخ صالح جزایری''' رساله‌ای است که از زمان شیخ موردتوجه فقه‌پژوهان شیعی بوده و در ذکر آثار شیخ هم از آن همواره یاد شده است. از سؤال و جواب‌هایی که شیخ صالح جزایری از شیخ بهایی پرسیده، تاکنون سه رساله مختلف شناسایی شده که عبارت است از: رساله‌ای حاوی 22 پرسش درباره مسائل فقهی و اعتقادی که مشهور است. رساله حاضر و رساله سومی درباره زنا. تحقیق و تصحیح رساله به قلم علی صدرایی خویی است<ref>ر.ک: متن کتاب، ج6، ص179-177</ref>.

#'''مدارس اصفهان: گزارشی از وضعیت حوزه‌های اصفهان برای ظل السلطان'''؛ رساله‌ای است از مؤلفی ناشناخته که به همت مجید غلامی جلیسه تحقیق و آماده شده است. مؤلف به معرفی مدارس علمیه اصفهان در عصر قاجار پرداخته و محقق نیز در ضرورت سامان‌دهی پژوهش‌های پیرامون تاریخ حوزه‌های علمیه شیعه تأکید کرده و به تحلیل و بررسی این مجموعه همت گمارده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج6، ص25-24</ref>.

===جلد هفتم===

#'''رساله بیست فصل در تقویم''' نوشته محمد نصیر بن عبدالله اصفهانی؛ نویسنده این اثر را به زبان فارسی در تاریخ 1182ق نگاشته و در آن به چگونگی و توضیح مطالب و اصطلاحات تقویم‎های آن عصر پرداخته است. تحقیق این اثر به قلم محمد همایونی است<ref>ر.ک: همان، ص22-21</ref>.

#'''کتابشناسی بهاء‎الدین محمد حسینی نائینی مشهور به مختاری نائینی''' (متوفی بعد از 1131ق)؛ مشتمل بر معرفی 53 کتاب و رساله از مختاری نائینی و از مجموع این گنجینه علمی تعداد 105 نسخه در کتابخانه‌های کشور شناسایی و معرفی شده است. تحقیق کتاب به قلم [[نورمحمدي، محمدجواد|محمدجواد نورمحمدی]] انجام شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ج7، ص333</ref>.

===جلد هشتم===

#'''رسالة هدایة الضبط''' ملا حبیب‌الله کاشانی (متوفی 1340ق)؛ به بررسی ابعاد مختلف اصول خط و آرایه‌های نگارشی آن با تأکید بر رسم‌الخط قرآن پرداخته و با قلمی روان زوایای این موضوع قرآنی و ادبی را کاویده است. این رساله توسط عماد جبار کاظم تحقیق و تصحیح شده است<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>.

#'''رساله طاهریه''' عبدالرحیم بن کرمعلی پاچناری اصفهانی (عالم سده سیزدهم هجری)؛ در طهارت خون معصومین(ع) نوشته شده است. آنچه بیش از مقصود رساله اهمیت دارد، یکی، چرایی پرداختن به موضوع مورد بحث و دیگر چگونگی پرداختن به آن است. محقق اثر جویا جهانبخش در مقدمه‌ای محققانه سابقه و ثمرات موضوع را کاویده و موافقان و مخالفان این نظر را به اجمال مطرح کرده است<ref>ر.ک: همان؛ متن کتاب، ج8، ص368</ref>.

#'''رسالة في عدم انفعال الماء القليل''' آیت‌الله سید ناصرالدین حجت نجف‌آبادی (متوفی 1360ق)؛ تنها اثر فقهی موجود از فقیه بزرگوار سید ناصرالدین حجت نجف‌آبادی است. پیش از نگارش این اثر تصور نمی‌شد که ایشان در مبانی فقهی نیز تا این مقدار توان فقهی داشته‌اند. مهدی باقری سیانی در مقدمه تحقیق خویش، التفاتی ویژه و ارزنده به مشرب فکری و زندگی مؤلف رساله نموده است<ref>ر.ک: همان، ص22</ref>.

#'''رسالة أحکام ذی الید''' اثر بهاء‎الدین محمد حسینی نائینی معروف به مختاری نائینی (متوفی بعد از 1131ق)؛ که با عنوان‌های دیگری از جمله: «باسط الأیدی بالبینات في تساقط الأیدي و البینات»، «حجية اليد»، «رسالة في قاعدة اليد و كشفها عن الملك» نیز آمده، رساله‌ای مختصر پیرامون قاعده ید و احکام و فروعات مختلف آن است که مؤلف برخی ادله مسئله را بررسی و ابعاد مختلف آن را کاویده است. تحقیق و تصحیح رساله بر عهده [[نريماني، محمود|سید محمود نریمانی]] بوده است<ref>ر.ک: همان</ref>.

#'''رساله تاریخ فلسفه''' اثر حکیم میرزا باقر امامی (متوفی 1361ق)؛ پیرامون تاریخ فلسفه غرب و اشاره‌ای کوتاه به عقاید و نظرات آنان است که از شخصیت‎های فلسفه غرب از قبل از میلاد شروع کرده و تا دوره اسلامی را بررسی کرده است. در این اثر پس از طرح گزیده اندیشه‌ها و نظرات فرقه‌ها و مکتب‌های فلسفی به اندیشه‌وران آن مکتب و فرقه نیز اشاره شده است. سید محمدعلی مدرس مطلق این رساله را تحقیق و تصحیح کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>.

===جلد دهم===

#'''منبع الخیرات''' اثر ملا محمدعلی آرانی کاشانی (متوفی 1244ق)؛ پیرامون اسرار نماز است و مؤلف با قلمی روان و تأثیرگذار به بررسی اجزاء، ارکان و افعال نماز پرداخته و به بیان اسرار معرفتی آن مبادرت ورزیده است. البته این رساله بی‌پایان مانده و مؤلف بزرگوار آن موفق به اتمام آن نگشته است. محمدجواد نور محمدی تحقیق و تصحیح رساله را انجام داده است<ref>ر.ک: همان، ص21-20؛ متن کتاب، ج10، ص69</ref>.

#'''حجلة العرائس''' تألیف ملا محمدباقر حسینی خاتون‌آبادی (متوفی 1127ق)؛ رساله‌ای است که به درخواست سلطان حسین صفوی پیرامون صیغه‌های عقد ازدواج دائم و موقت و کفاره افطار روزه ماه مبارک رمضان نوشته شده است. مقدمه این رساله با نثری بسیار زیبا آغاز شده است. [[نريماني، محمود|سید محمود نریمانی]] این اثر را تحقیق و تصحیح کرده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج10، ص21</ref>.

#'''مباحث اعتقادیه''' اثر ملاعلی نوری (متوفی 1246ق)؛ این رساله شش نکته پیرامون شرح معضلات حدیثی و تبیین معارف قرآنی و نکات حکمی است که همه بر مبنا و ممشای اهل حکمت متعالیه است. محمد مسعود خداوردی محقق اثر با همت ستودنی این مطالب در ظاهر پراکنده و در باطن بر یک مسلک را در پایان رساله‌ای در یکی از کتابخانه‌های اصفهان یافته و با تحقیق دریافته است از حکیم نوری است<ref>ر.ک: همان، ص22-21</ref>.

#'''حقیقت منی، مذی، وذی و ودی''' محمدجعفر کلباسی (متوفی 1175ق)؛ رساله‌ای کوتاه شامل مباحثی از مباحث کتاب طهارت است که در آن به تعریف هر یک از میاه چهارگانه پرداخته و احکام آن را به اجمال بیان کرده است. تحقیق و تصحیح اثر توسط مجتبی مطهری‌پور به انجام رسیده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج10، ص22</ref>.

#'''کتاب‌شناسی آثار عاصی اصفهانی''' (متوفی 1237ق)؛ کتاب‌شناسی آثار عالم پر تألیف جناب ملا محمد محسن رشتی اصفهانی متخلص و مشهور به عاصی است که به همت مصطفی صادقی تحقیق گردیده است. در این کتاب‌شناسی 169 اثر و 135 نسخه در کتابخانه‌های مختلف معرفی شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج10، ص23</ref>.

#'''فهرست نسخ خطی حوزه علمیه نجف‌آباد (بخش اول) '''؛ مشتمل بر فهرست یک‎صد نسخه خطی حوزه علمیه نجف‌آباد است که به‌صورت مفصل به نگارش درآمده است. [[نورمحمدي، محمدجواد|محمدجواد نورمحمدی]]، محمد داوری و [[نريماني، محمود|سید محمود نریمانی]] تحقیق و تصحیح را بر عهده داشته‌اند<ref>ر.ک: مقدمه، ج10، ص24؛ متن کتاب، ص443</ref>.

#'''رد المظالم''' تألیف محمدحسن موسوی اصفهانی؛ در بحث رد مظالم از مباحث فقهی کمتر رساله مستقلی به نگارش درآمده و این موضوع مهم و مورد ابتلای اجتماعی، هرچند دانشمندان اسلامی به آن در خلال جوامع و آثار فقهی خود پرداخته‌اند، اما به‌صورت مستقل و مستوفی با تأسف به آن پرداخته نشده است. محقق می‌گوید: ما جز این رساله، رساله مستقلی در این باب نیافتیم. این رساله به همت [[نريماني، محمود|سید محمود نریمانی]] تحقیق گردیده است<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>.

#'''حرمة محارم الموطوء علی الواطی''' نوشته سید محمدباقر موسوی مشهور به حجت‌الاسلام؛ این اثر که عهده‌دار بیان حرمت مادر، خواهر و دختر موطوء در ازدواج برای واطی است، از مباحث و مسائل باب نکاح فقه شیعه و از موضوعات اجتماعی فقه شیعه است و بیانگر حکم دیدگاه فقه و دینی شیعه درباره این معضل اخلاقی و اجتماعی است. سید مهدی شفتی این رساله را تصحیح و تحقیق کرده است<ref>ر.ک: همان، ص20-19</ref>.

#'''آب نیسان و قمر در عقرب''' نوشته ملا محمدباقر خاتون‌آبادی (متوفی 1127ق)؛ تحقیقی روایی در استحباب خوردن آب نیسان و فوائد آن و همچنین موضوع داخل شدن قمر در برج عقرب است که در روایات آثار وضعی نامطلوب آن از جمله در ازدواج بیان گردیده است. محقق و مصحح اثر محمدجواد نور محمدی است<ref>ر.ک: همان؛ متن کتاب، ج11، ص333</ref>.

#'''شرح ابیات دهدار''' نوشته ملا محمدجعفر لاهیجی (متوفی 1260ق)؛ منظومه‌ای در شناخت بعضی از اسرار حروف و اعداد از مرحوم «محمود دهدار عیانی شیرازی» و شرح آن از حکیم و عارف الهی «ملا محمدجعفر لاهیجی» است. علم اعداد علمی مستقل می‌باشد و فهم آن به تأمل و تفکر بسیار نیاز دارد. اکثر کتاب‌هایی که در این زمینه نوشته شده، دارای رمز و معما است، زیرا معتقد بودند این علم نباید به دست نااهل برسد و تنها از طریق استاد و ریاضت فهمیده می‌شود. رونق این علم موجب پیدایش برخی از مکاتب عرفانی شد، از آن جمله می‌توان از فرقه حروفیه که معتقد به بنای عالم بر اساس حروف می‌باشند نام برد. این رساله نمونه بارزی از یگانگی عرفان، حکمت و اعتقاد راسخ مذهبی می‌باشد. مسعود خداوردی تحقیق و تصحیح اثر را به سرانجام رسانده است<ref>ر.ک: همان، ص360-359</ref>.

===جلد دوازدهم===