۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ها' به 'ها'
جز (جایگزینی متن - 'به' به 'به') |
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') |
||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
مقدمه محقق، در چهار فصل، به شرح زیر، تنظیم شده است: | مقدمه محقق، در چهار فصل، به شرح زیر، تنظیم شده است: | ||
در فصل نخست، به زندگینامه نویسنده و تشریح جایگاه علمی وی، پرداخته شده است. در این قسمت، ابتدا به مصادر و منابعی که به شرح حال مزی | در فصل نخست، به زندگینامه نویسنده و تشریح جایگاه علمی وی، پرداخته شده است. در این قسمت، ابتدا به مصادر و منابعی که به شرح حال مزی پرداخته‌اند، اشاره شده و سپس، به ذکر تولد و چگونگی رشد، سماع و شیوخ، تأثیرپذیری وی از تفکر سلفی و منزلت علمی وی پرداخته شده است. منزلت علمی خود شامل ذکر مهمترین آثار، مناصب علمی، شاگردان و آراء و نظر علما درباره او میشود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/40839/1/9 ر.ک: مقدمه، ج1، ص9-36]</ref>. | ||
در فصل دوم، به تشریح روش نویسنده در نگارش کتاب و جایگاه و منزلت آن در بین سایر کتبی که در این موضوع نوشته شده، پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/40839/1/37 ر.ک: همان، ص37-49]</ref>. | در فصل دوم، به تشریح روش نویسنده در نگارش کتاب و جایگاه و منزلت آن در بین سایر کتبی که در این موضوع نوشته شده، پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/40839/1/37 ر.ک: همان، ص37-49]</ref>. | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
یکی از فرزندان عبدالغنی مقدسی، به تهذیب و ترتیب و اختصار و استدراک موارد جامانده از «الكمال» پرداخت. وی برخی نامها را از دو کتاب «مشايخ النبل» و «الأطراف» تألیف ابن عساکر دمشقی - که در شرح حال مشایخ مؤلفان صحاح ششگانه است - به کتاب افزود؛ اما این کار اشکالات بیشتری در تلخیص کتاب پدید آورد. جمالالدین مزی، با توجه به فواید «الكمال» درصدد رفع اشکالات و تکمیل آن برآمد؛ به این ترتیب «تهذيب الكمال»، بهرغم تصور برخی، فقط خلاصه «الكمال» نیست. وی در تکمیل «الكمال» علاوه بر راویان صحاح ششگانه، نام بسیاری از راویانی را که در دیگر کتاب‌های صاحبان صحاح آمده است، افزود. وی در مجموع بیش از 1700 نام به «الكمال» افزوده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | یکی از فرزندان عبدالغنی مقدسی، به تهذیب و ترتیب و اختصار و استدراک موارد جامانده از «الكمال» پرداخت. وی برخی نامها را از دو کتاب «مشايخ النبل» و «الأطراف» تألیف ابن عساکر دمشقی - که در شرح حال مشایخ مؤلفان صحاح ششگانه است - به کتاب افزود؛ اما این کار اشکالات بیشتری در تلخیص کتاب پدید آورد. جمالالدین مزی، با توجه به فواید «الكمال» درصدد رفع اشکالات و تکمیل آن برآمد؛ به این ترتیب «تهذيب الكمال»، بهرغم تصور برخی، فقط خلاصه «الكمال» نیست. وی در تکمیل «الكمال» علاوه بر راویان صحاح ششگانه، نام بسیاری از راویانی را که در دیگر کتاب‌های صاحبان صحاح آمده است، افزود. وی در مجموع بیش از 1700 نام به «الكمال» افزوده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
او شرح حال برخی اشخاص را که در نام و طبقه با راویان صحاح ششگانه مشابهت دارند، ولی از راویان این کتاب‌ها | او شرح حال برخی اشخاص را که در نام و طبقه با راویان صحاح ششگانه مشابهت دارند، ولی از راویان این کتاب‌ها نبوده‌اند، برای رفع اشتباه آورده است. همچنین نام استادان و شاگردان هر راوی و اطلاعات بسیار دیگری بر شرح احوال افزوده است. وی در چهار فصل، راویانی را که به نام خودشان شهرت ندارند و با نسبت، کنیه، لقب و امثال اینها شناخته شده‌اند، افزوده است که بسیار کارگشاست<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
رفع کاستیها و اشتباهات تاریخی و توضیح آنها از دیگر کارهای مزی در «تهذيب الكمال» است. وی در ترتیب مطالب «الكمال» نیز تغییر داده و نامهای احمد را، علاوه بر صاحبان نام محمد، به جهت تبرک بر دیگر نامها مقدم داشته است. در «تهذيب الكمال» ارجاعات بسیاری در مورد نامهای مشهور یا پرکاربرد آمده است که کار استفادهکنندگان از کتاب را آسان میکند<ref>ر.ک: همان</ref>. | رفع کاستیها و اشتباهات تاریخی و توضیح آنها از دیگر کارهای مزی در «تهذيب الكمال» است. وی در ترتیب مطالب «الكمال» نیز تغییر داده و نامهای احمد را، علاوه بر صاحبان نام محمد، به جهت تبرک بر دیگر نامها مقدم داشته است. در «تهذيب الكمال» ارجاعات بسیاری در مورد نامهای مشهور یا پرکاربرد آمده است که کار استفادهکنندگان از کتاب را آسان میکند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
مزی میان نامهایی که خود بر «الكمال» افزوده و نامهای قبلی تمایز قائل شده و آنها را با قلم قرمز در نسخه اصلی مشخص کرده است. در چاپهای جدید کتاب نیز هریک از مصححان | مزی میان نامهایی که خود بر «الكمال» افزوده و نامهای قبلی تمایز قائل شده و آنها را با قلم قرمز در نسخه اصلی مشخص کرده است. در چاپهای جدید کتاب نیز هریک از مصححان بهگونهای این خصوصیت را حفظ کرده‌اند. وی کتابی را که هر راوی در آن روایت دارد با نام اختصاری تعیین و در پایان شرح حال به نام کامل آن تصریح کرده است؛ همچنین نام کسانی را که از شخص مورد نظر روایت کرده‌اند یا وی از آنها روایت کرده، بهصورت فهرست درآورده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
مزی به منابعی که بهعنوان کتاب‌های اصلی فن رجال و مرجع شناخت نام راویان، از آنها استفاده کرده یا برای اطلاع بیشتر به آنها ارجاع داده، اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | مزی به منابعی که بهعنوان کتاب‌های اصلی فن رجال و مرجع شناخت نام راویان، از آنها استفاده کرده یا برای اطلاع بیشتر به آنها ارجاع داده، اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
# «الكنی المختصر من تهذيب الكمال في أسماء الرجال»، تألیف ابومحمد رافع سلامی (668-718ق). وی در 707 فصل کنیه‌های «تهذيب الكمال» را بر اساس پیشنویس آن تلخیص کرد. | # «الكنی المختصر من تهذيب الكمال في أسماء الرجال»، تألیف ابومحمد رافع سلامی (668-718ق). وی در 707 فصل کنیه‌های «تهذيب الكمال» را بر اساس پیشنویس آن تلخیص کرد. | ||
# «تذهيب التهذيب»، تألیف شمسالدین ابوعبدالله محمد بن احمد ذهبی (673ـ748ق). وی با حفظ ترتیب کتاب به تلخیص آن و همچنین تکمیل شرح حالها و آرای علما در مورد هر شخص پرداخت و در 719ق، از آن فراغت یافت. | # «تذهيب التهذيب»، تألیف شمسالدین ابوعبدالله محمد بن احمد ذهبی (673ـ748ق). وی با حفظ ترتیب کتاب به تلخیص آن و همچنین تکمیل شرح حالها و آرای علما در مورد هر شخص پرداخت و در 719ق، از آن فراغت یافت. | ||
# «الكاشف في معرفة من له رواية في الكتب الستّة»، تألیف ذهبی. وی در این کتاب فقط راویان کتب صحاح ششگانه را ذکر کرده و اشخاصی را که در اسناد دیگر کتاب‌های مؤلفان صحاح | # «الكاشف في معرفة من له رواية في الكتب الستّة»، تألیف ذهبی. وی در این کتاب فقط راویان کتب صحاح ششگانه را ذکر کرده و اشخاصی را که در اسناد دیگر کتاب‌های مؤلفان صحاح بوده‌اند یا برای تمیز از راویان صحاح در «تهذيب الكمال» نام آنان ذکر شده، حذف کرده است. تألیف این کتاب در 720ق، اتمام یافته و حواشی و تعلیقاتی نیز دارد. | ||
# دو کتاب «المجرد و المقتضب من تهذيب الكمال»، هر دو تألیف ذهبی. | # دو کتاب «المجرد و المقتضب من تهذيب الكمال»، هر دو تألیف ذهبی. | ||
# «إكمال تهذيب الكمال في أسماء الرجال»، تألیف ابن ملقن (723ـ 804ق). وی تهذیب را تلخیص کرد و رجال مسند احمد و صحیح ابن خزیمه و صحیح ابن حبان و المستدرک حاکم و السنن دارقطنی و السنن بیهقی را به آن افزود. | # «إكمال تهذيب الكمال في أسماء الرجال»، تألیف ابن ملقن (723ـ 804ق). وی تهذیب را تلخیص کرد و رجال مسند احمد و صحیح ابن خزیمه و صحیح ابن حبان و المستدرک حاکم و السنن دارقطنی و السنن بیهقی را به آن افزود. | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
«تهذيب الكمال»، احتمالا برای اولین بار در 1308ق/1891م، در دهلی چاپ سنگی شد. در 1400ق/1980م، چاپ دیگری از آن به تصحیح انتقادی بشار عواد معروف در بیروت آغاز گردید که جلد اول آن همراه با | «تهذيب الكمال»، احتمالا برای اولین بار در 1308ق/1891م، در دهلی چاپ سنگی شد. در 1400ق/1980م، چاپ دیگری از آن به تصحیح انتقادی بشار عواد معروف در بیروت آغاز گردید که جلد اول آن همراه با مقدمه‌ای جامع است. چاپ این اثر در 35 مجلد در 1413ق/1992م، به پایان رسید. در 1414ق، نیز این اثر به تصحیح احمدعلی عبید و حسن احمدآغا چاپ شد. در این دو چاپ، مصححان مدخلهای غیر تکراری و غیر ارجاعی را شمارهگذاری کرده‌اند و تعداد آنها را به اختلاف 8045 (در چاپ بشار عواد معروف) و 8634 عنوان (در چاپ شیخ احمدعلی عبید و حسن احمدآغا) گزارش کرده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/40839/1/703 ر.ک: همان، ص703]</ref>. | ||
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده و در پاورقیها، علاوه بر ذکر منابع، اشاره به اختلاف نسخ و شرح حال مختصر اعلام مذکور در متن، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است. | فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده و در پاورقیها، علاوه بر ذکر منابع، اشاره به اختلاف نسخ و شرح حال مختصر اعلام مذکور در متن، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است. | ||