۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تهذيب الكمال في أسماء الرجال: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'به' به 'به'
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ه' به 'ه‌ه') |
جز (جایگزینی متن - 'به' به 'به') |
||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
از ویژگیهای «الكمال» است: مشخص کردن مواضع ذکر نام راوی در هریک از صحاح ششگانه؛ آغاز شدن کتاب با شرح حال مختصر رسول خدا(ص) به نقل از ابن هشام؛ تقدم ذکر نام صحابه پیامبر(ص) بر دیگر راویان (ابتدا عشره مبشره و سپس دیگر صحابیان و به دنبال آن زنان صحابی)؛ تقدم ذکر راویانی که نامشان محمد است بر دیگران و سپس ذکر سایرین بهترتیب حروف الفبا<ref>رحمان ستایش، محمدکاظم، ص702</ref>. | از ویژگیهای «الكمال» است: مشخص کردن مواضع ذکر نام راوی در هریک از صحاح ششگانه؛ آغاز شدن کتاب با شرح حال مختصر رسول خدا(ص) به نقل از ابن هشام؛ تقدم ذکر نام صحابه پیامبر(ص) بر دیگر راویان (ابتدا عشره مبشره و سپس دیگر صحابیان و به دنبال آن زنان صحابی)؛ تقدم ذکر راویانی که نامشان محمد است بر دیگران و سپس ذکر سایرین بهترتیب حروف الفبا<ref>رحمان ستایش، محمدکاظم، ص702</ref>. | ||
یکی از فرزندان عبدالغنی مقدسی، به تهذیب و ترتیب و اختصار و استدراک موارد جامانده از «الكمال» پرداخت. وی برخی نامها را از دو کتاب «مشايخ النبل» و «الأطراف» تألیف ابن عساکر دمشقی - که در شرح حال مشایخ مؤلفان صحاح ششگانه است - به کتاب افزود؛ اما این کار اشکالات بیشتری در تلخیص کتاب پدید آورد. جمالالدین مزی، با توجه به فواید «الكمال» درصدد رفع اشکالات و تکمیل آن برآمد؛ به این ترتیب «تهذيب الكمال»، بهرغم تصور برخی، فقط خلاصه «الكمال» نیست. وی در تکمیل «الكمال» علاوه بر راویان صحاح ششگانه، نام بسیاری از راویانی را که در دیگر | یکی از فرزندان عبدالغنی مقدسی، به تهذیب و ترتیب و اختصار و استدراک موارد جامانده از «الكمال» پرداخت. وی برخی نامها را از دو کتاب «مشايخ النبل» و «الأطراف» تألیف ابن عساکر دمشقی - که در شرح حال مشایخ مؤلفان صحاح ششگانه است - به کتاب افزود؛ اما این کار اشکالات بیشتری در تلخیص کتاب پدید آورد. جمالالدین مزی، با توجه به فواید «الكمال» درصدد رفع اشکالات و تکمیل آن برآمد؛ به این ترتیب «تهذيب الكمال»، بهرغم تصور برخی، فقط خلاصه «الكمال» نیست. وی در تکمیل «الكمال» علاوه بر راویان صحاح ششگانه، نام بسیاری از راویانی را که در دیگر کتاب‌های صاحبان صحاح آمده است، افزود. وی در مجموع بیش از 1700 نام به «الكمال» افزوده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
او شرح حال برخی اشخاص را که در نام و طبقه با راویان صحاح ششگانه مشابهت دارند، ولی از راویان این | او شرح حال برخی اشخاص را که در نام و طبقه با راویان صحاح ششگانه مشابهت دارند، ولی از راویان این کتاب‌ها نبودهاند، برای رفع اشتباه آورده است. همچنین نام استادان و شاگردان هر راوی و اطلاعات بسیار دیگری بر شرح احوال افزوده است. وی در چهار فصل، راویانی را که به نام خودشان شهرت ندارند و با نسبت، کنیه، لقب و امثال اینها شناخته شدهاند، افزوده است که بسیار کارگشاست<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
رفع کاستیها و اشتباهات تاریخی و توضیح آنها از دیگر کارهای مزی در «تهذيب الكمال» است. وی در ترتیب مطالب «الكمال» نیز تغییر داده و نامهای احمد را، علاوه بر صاحبان نام محمد، به جهت تبرک بر دیگر نامها مقدم داشته است. در «تهذيب الكمال» ارجاعات بسیاری در مورد نامهای مشهور یا پرکاربرد آمده است که کار استفادهکنندگان از کتاب را آسان میکند<ref>ر.ک: همان</ref>. | رفع کاستیها و اشتباهات تاریخی و توضیح آنها از دیگر کارهای مزی در «تهذيب الكمال» است. وی در ترتیب مطالب «الكمال» نیز تغییر داده و نامهای احمد را، علاوه بر صاحبان نام محمد، به جهت تبرک بر دیگر نامها مقدم داشته است. در «تهذيب الكمال» ارجاعات بسیاری در مورد نامهای مشهور یا پرکاربرد آمده است که کار استفادهکنندگان از کتاب را آسان میکند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
مزی میان نامهایی که خود بر «الكمال» افزوده و نامهای قبلی تمایز قائل شده و آنها را با قلم قرمز در نسخه اصلی مشخص کرده است. در چاپهای جدید کتاب نیز هریک از مصححان بهگونهای این خصوصیت را حفظ کردهاند. وی کتابی را که هر راوی در آن روایت دارد با نام اختصاری تعیین و در پایان شرح حال به نام کامل آن تصریح کرده است؛ همچنین نام کسانی را که از شخص مورد نظر روایت کردهاند یا وی از آنها روایت کرده، بهصورت فهرست درآورده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | مزی میان نامهایی که خود بر «الكمال» افزوده و نامهای قبلی تمایز قائل شده و آنها را با قلم قرمز در نسخه اصلی مشخص کرده است. در چاپهای جدید کتاب نیز هریک از مصححان بهگونهای این خصوصیت را حفظ کردهاند. وی کتابی را که هر راوی در آن روایت دارد با نام اختصاری تعیین و در پایان شرح حال به نام کامل آن تصریح کرده است؛ همچنین نام کسانی را که از شخص مورد نظر روایت کردهاند یا وی از آنها روایت کرده، بهصورت فهرست درآورده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
مزی به منابعی که بهعنوان | مزی به منابعی که بهعنوان کتاب‌های اصلی فن رجال و مرجع شناخت نام راویان، از آنها استفاده کرده یا برای اطلاع بیشتر به آنها ارجاع داده، اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
پس از تألیف «تهذيب الكمال»، دیگر به «الكمال» چندان توجه نشد، بلکه در تلخیص یا تکمیل «تهذيب الكمال» | پس از تألیف «تهذيب الكمال»، دیگر به «الكمال» چندان توجه نشد، بلکه در تلخیص یا تکمیل «تهذيب الكمال» کتاب‌های متعددی نگاشته شد که از مهمترین آنهاست: | ||
# «الكنی المختصر من تهذيب الكمال في أسماء الرجال»، تألیف ابومحمد رافع سلامی (668-718ق). وی در 707 فصل کنیه‌های «تهذيب الكمال» را بر اساس پیشنویس آن تلخیص کرد. | # «الكنی المختصر من تهذيب الكمال في أسماء الرجال»، تألیف ابومحمد رافع سلامی (668-718ق). وی در 707 فصل کنیه‌های «تهذيب الكمال» را بر اساس پیشنویس آن تلخیص کرد. | ||
# «تذهيب التهذيب»، تألیف شمسالدین ابوعبدالله محمد بن احمد ذهبی (673ـ748ق). وی با حفظ ترتیب کتاب به تلخیص آن و همچنین تکمیل شرح حالها و آرای علما در مورد هر شخص پرداخت و در 719ق، از آن فراغت یافت. | # «تذهيب التهذيب»، تألیف شمسالدین ابوعبدالله محمد بن احمد ذهبی (673ـ748ق). وی با حفظ ترتیب کتاب به تلخیص آن و همچنین تکمیل شرح حالها و آرای علما در مورد هر شخص پرداخت و در 719ق، از آن فراغت یافت. | ||
# «الكاشف في معرفة من له رواية في الكتب الستّة»، تألیف ذهبی. وی در این کتاب فقط راویان کتب صحاح ششگانه را ذکر کرده و اشخاصی را که در اسناد دیگر | # «الكاشف في معرفة من له رواية في الكتب الستّة»، تألیف ذهبی. وی در این کتاب فقط راویان کتب صحاح ششگانه را ذکر کرده و اشخاصی را که در اسناد دیگر کتاب‌های مؤلفان صحاح بودهاند یا برای تمیز از راویان صحاح در «تهذيب الكمال» نام آنان ذکر شده، حذف کرده است. تألیف این کتاب در 720ق، اتمام یافته و حواشی و تعلیقاتی نیز دارد. | ||
# دو کتاب «المجرد و المقتضب من تهذيب الكمال»، هر دو تألیف ذهبی. | # دو کتاب «المجرد و المقتضب من تهذيب الكمال»، هر دو تألیف ذهبی. | ||
# «إكمال تهذيب الكمال في أسماء الرجال»، تألیف ابن ملقن (723ـ 804ق). وی تهذیب را تلخیص کرد و رجال مسند احمد و صحیح ابن خزیمه و صحیح ابن حبان و المستدرک حاکم و السنن دارقطنی و السنن بیهقی را به آن افزود. | # «إكمال تهذيب الكمال في أسماء الرجال»، تألیف ابن ملقن (723ـ 804ق). وی تهذیب را تلخیص کرد و رجال مسند احمد و صحیح ابن خزیمه و صحیح ابن حبان و المستدرک حاکم و السنن دارقطنی و السنن بیهقی را به آن افزود. | ||