۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
اردبیل در گذرگاه تاریخ: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'يك' به 'یک'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
در زمان خلافت حضرت علي(ع) ولايت آذربايجان نخست با سعيد بن ساريه خزاعي و سپس با اشعث بوده، در زمان ولايت اشعث اكثر مردم آذربايجان اسلام آورده بودند و قرآن مى‌خواندند. او گروهي از اعراب اهل عطا و ديوان را در اردبيل سكونت داد و به آنان امر كرد كه مردم اين سامان را به اسلام دعوت كنند. اشعث اردبيل را پايتخت خود ساخت و در مدت حكومت او اردبيل آباد شد. به دستور وی مسجدي در اردبيل بنا كردند و اين مسجد بعدها توسعه يافت زماني كه سپاهيان عرب در آذربايجان و اردبيل بودند عشيره‌هاي عرب از كوفه، بصره و شام بدانجا روی آوردند. اينان هر چقدر توانستند برای خود زمين بدست آوردند و گروهي از ايشان زمين‌هاي ايرانيان را خريدند و عده‌اي از زارعين نيز برای حفظ خود زمين‌ها را به آنان سپردند و خود كشاورز آنان شدند. | در زمان خلافت حضرت علي(ع) ولايت آذربايجان نخست با سعيد بن ساريه خزاعي و سپس با اشعث بوده، در زمان ولايت اشعث اكثر مردم آذربايجان اسلام آورده بودند و قرآن مى‌خواندند. او گروهي از اعراب اهل عطا و ديوان را در اردبيل سكونت داد و به آنان امر كرد كه مردم اين سامان را به اسلام دعوت كنند. اشعث اردبيل را پايتخت خود ساخت و در مدت حكومت او اردبيل آباد شد. به دستور وی مسجدي در اردبيل بنا كردند و اين مسجد بعدها توسعه يافت زماني كه سپاهيان عرب در آذربايجان و اردبيل بودند عشيره‌هاي عرب از كوفه، بصره و شام بدانجا روی آوردند. اينان هر چقدر توانستند برای خود زمين بدست آوردند و گروهي از ايشان زمين‌هاي ايرانيان را خريدند و عده‌اي از زارعين نيز برای حفظ خود زمين‌ها را به آنان سپردند و خود كشاورز آنان شدند. | ||
در اواخر قرن دوم هجری كه آذربايجان همچنان به دست خلفاي بغداد اداره مى‌شد | در اواخر قرن دوم هجری كه آذربايجان همچنان به دست خلفاي بغداد اداره مى‌شد یک نهضت مذهبی كه مبتني بر احساسات ملي و عقايد مزدكي بود، به نام خرمدينان پديد آمد. بابك در حدود سال 201 هجری قمری به پيشوايي خرمدينان رسيد و در اردبيل و حوالي آن مدت 22 سال مبارزه او با دولت عباسي طول كشيد. پنجاه سال بعد از شكست خرمدين؛ يعني از سال 276 تا سال 317 هجری در آذربايجان سلسله ساجيان به وجود آمد. مركز ساجيان نخست در مراغه بود. بعداً به اردبيل انتقال يافت، اولاد محمد بن ابى‌الساج تا سال 325 هجری در اردبيل و بردع و مراغه حكمراني مى‌كردند. نخستين سكه‌هايي كه نام اردبيل دارد مربوط به اين خاندان است. پس از ساجيان سلسله ديلمي مسافران با سالاريان جاي آن را گرفت؛ ولي دولت سالاريان نيز مستعجل بود». | ||
2- با گفتاري در رابطه با بررسی تاریخی حوادث و اتفاقات اين شهر در زمان پهلوی آغاز شده است. گفتارهاي بعد به زبان و مذهب و آداب و رسوم و نيز ابنيه و آثار تاریخی آن اختصاص يافته است. در گفتار آخر نيز نقدهاي بزرگان پيرامون کتاب آورده شده است. | 2- با گفتاري در رابطه با بررسی تاریخی حوادث و اتفاقات اين شهر در زمان پهلوی آغاز شده است. گفتارهاي بعد به زبان و مذهب و آداب و رسوم و نيز ابنيه و آثار تاریخی آن اختصاص يافته است. در گفتار آخر نيز نقدهاي بزرگان پيرامون کتاب آورده شده است. | ||
بابا صفرى به نقل از کتاب بحرالانساب ابن‌عتبه احمد بن على بن الحسين الحسنى نوشته است: «از فرزندان صالح امام موسى كاظم عليه‌السلام پنج نفر به اسامى حمزه، قدر الدين، قوام‌الدين، بدر الدين و صدرالدين از بغداد روى به ولايت رى نهادند و چون به اين شهر رسيدند، متفرق شدند. هدف آنان تفسير احكام اسلام و ارشاد مردم بود و به همين خاطر به رى و اردبيل عزيمت كردند كه آن دو شهر مركز ايران و آذربايجان بودند. حمزه و صدرالدين به سوى اردبيل رهسپار شدند و آن جا را موطن خویش قرار داده، اقامت كردند و در اين شهر درگذشتند. مقبره حضرت حمزه(ع) در روستاى كلخوران در جوار بقعه شيخ امين الدين جبرييل، پدر شيخ صفى الدين اردبيلى و در شمال آستانه كوچك او ساخته شده و قبر حضرت صدرالدين(ع) هم در | بابا صفرى به نقل از کتاب بحرالانساب ابن‌عتبه احمد بن على بن الحسين الحسنى نوشته است: «از فرزندان صالح امام موسى كاظم عليه‌السلام پنج نفر به اسامى حمزه، قدر الدين، قوام‌الدين، بدر الدين و صدرالدين از بغداد روى به ولايت رى نهادند و چون به اين شهر رسيدند، متفرق شدند. هدف آنان تفسير احكام اسلام و ارشاد مردم بود و به همين خاطر به رى و اردبيل عزيمت كردند كه آن دو شهر مركز ايران و آذربايجان بودند. حمزه و صدرالدين به سوى اردبيل رهسپار شدند و آن جا را موطن خویش قرار داده، اقامت كردند و در اين شهر درگذشتند. مقبره حضرت حمزه(ع) در روستاى كلخوران در جوار بقعه شيخ امين الدين جبرييل، پدر شيخ صفى الدين اردبيلى و در شمال آستانه كوچك او ساخته شده و قبر حضرت صدرالدين(ع) هم در یک كيلومترى غرب آن قرار دارد». | ||
گزارش‌هایي نيز از ساخت و ساز ابنيه و اماكن مذهبی در زمان خود مى‌دهد: «در تابستان سال 1350 خورشيدي مسجد سابق پير مادر را خراب كردند و مسجد جديدي با ديوارهاي آجري و تيرآهن بر جاي آن بنا كردند و در قسمتي از كف مسجد برای قرار دادن پايه ستون جايي را كنده بودند كه در آن استخوان‌هاي زيادي از انسان‌هاي فوت كرده به چشم مي‌خورد». | گزارش‌هایي نيز از ساخت و ساز ابنيه و اماكن مذهبی در زمان خود مى‌دهد: «در تابستان سال 1350 خورشيدي مسجد سابق پير مادر را خراب كردند و مسجد جديدي با ديوارهاي آجري و تيرآهن بر جاي آن بنا كردند و در قسمتي از كف مسجد برای قرار دادن پايه ستون جايي را كنده بودند كه در آن استخوان‌هاي زيادي از انسان‌هاي فوت كرده به چشم مي‌خورد». | ||
مراسمات مذهبی و عزادارى‌ها از بخش‌هاي خواندنی اين جلد مى‌باشد. در بخشي از فصل دوم چنين مي‌خوانيم: «اصولاً عزاداري در اردبيل در تمام طول سال برگزار می‌شود. معمولاً صبح‌هاي جمعه يا عصر جمعه به هيات‌هايي كه هر هفته در منزل | مراسمات مذهبی و عزادارى‌ها از بخش‌هاي خواندنی اين جلد مى‌باشد. در بخشي از فصل دوم چنين مي‌خوانيم: «اصولاً عزاداري در اردبيل در تمام طول سال برگزار می‌شود. معمولاً صبح‌هاي جمعه يا عصر جمعه به هيات‌هايي كه هر هفته در منزل یکى‌شان جمع مي‌شوند و نوحه‌خواني مي‌كنند و سينه‌زني. هر هياتي پرچم‌ها و علائم خاصی دارد. اين عزاداري‌ها با مناسبت‌هاي روز هم تناسب دارد و بسته به حال و هواي آن زمان ادعيه‌ها و نوحه‌ها خوانده مي‌شوند. | ||
طشت‌گذاري، سنتي كهن است، شايد تمثيلي از رفع تشنگي عزاداران حسين(ع) در مقابل تشنگي او. سه روز مانده به محرم طشت‌گذاري شروع می‌شود. روز اول دو محله‌ي بزرگتر؛ يعني تابار و اونچي ميدان طشت‌گذاري مي‌كنند. و روز دوم و سوم به ترتيب كوچكترها.طشت‌هاي استفاده شده معمولاً بسيار قديمي و از جنس مس يا برنج و بعضي‌هايشان بسيار بزرگ هستند. طشت‌ها را از چند روز قبل در محلي آماده مي‌كنند و ريش‌سفيدان محل طشت‌ها را به دوش مي‌گيرند و علما و سالخوردگان و بزرگان در جلو و مردم در پشت سر سينه‌زنان يا زنجيرزنان به سمت مسجد حركت مي‌كنند... | طشت‌گذاري، سنتي كهن است، شايد تمثيلي از رفع تشنگي عزاداران حسين(ع) در مقابل تشنگي او. سه روز مانده به محرم طشت‌گذاري شروع می‌شود. روز اول دو محله‌ي بزرگتر؛ يعني تابار و اونچي ميدان طشت‌گذاري مي‌كنند. و روز دوم و سوم به ترتيب كوچكترها.طشت‌هاي استفاده شده معمولاً بسيار قديمي و از جنس مس يا برنج و بعضي‌هايشان بسيار بزرگ هستند. طشت‌ها را از چند روز قبل در محلي آماده مي‌كنند و ريش‌سفيدان محل طشت‌ها را به دوش مي‌گيرند و علما و سالخوردگان و بزرگان در جلو و مردم در پشت سر سينه‌زنان يا زنجيرزنان به سمت مسجد حركت مي‌كنند... | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
از ديگر آداب و رسومي كه به آن پرداخته شده، مراسمات ویژه نوروز است. مؤلف در اين رابطه چنين آورده است: «با نزدیک شدن نوروز اغلب خانواده‌هاي اردبيلي ظروف مسين خود را برای سفيد كردن به مسگران مى‌دادند و به ميمنت عيد چند كوزه آب خريداري مى‌كردند كه اين دو از رسوم قبل از عيد در منطقه محسوب مى‌شدند». | از ديگر آداب و رسومي كه به آن پرداخته شده، مراسمات ویژه نوروز است. مؤلف در اين رابطه چنين آورده است: «با نزدیک شدن نوروز اغلب خانواده‌هاي اردبيلي ظروف مسين خود را برای سفيد كردن به مسگران مى‌دادند و به ميمنت عيد چند كوزه آب خريداري مى‌كردند كه اين دو از رسوم قبل از عيد در منطقه محسوب مى‌شدند». | ||
به نوشته وی: «در آستانه عيد اسباب بازى‌هاي ویژه اين ايام به بازار مى‌آمد و در آن زمان كه صنعت | به نوشته وی: «در آستانه عيد اسباب بازى‌هاي ویژه اين ايام به بازار مى‌آمد و در آن زمان كه صنعت پلاستیک سازي وجود نداشت كودكان از اسباب بازى‌هاي سفالي به نام توتك و دولكه استفاده مى‌كردند. | ||
یکی از آيين‌ها و ايام به خصوص قبل از آغاز عيد نوروز در استان اردبيل مراسم شب چهارشنبه آخر سال مى‌باشد كه نشانه‌هايي از آداب و رسوم ویژه‌ي آن هنوز نيز تا حدودي در بين ساكنان منطقه مرسوم است. | یکی از آيين‌ها و ايام به خصوص قبل از آغاز عيد نوروز در استان اردبيل مراسم شب چهارشنبه آخر سال مى‌باشد كه نشانه‌هايي از آداب و رسوم ویژه‌ي آن هنوز نيز تا حدودي در بين ساكنان منطقه مرسوم است. | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
قبل از تحویل سال اغلب افراد وضو گرفته و برای لحظاتي سكوت همه جا را فرا مى‌گيرد و فقط صوت مناجات به گوش مى‌رسد. | قبل از تحویل سال اغلب افراد وضو گرفته و برای لحظاتي سكوت همه جا را فرا مى‌گيرد و فقط صوت مناجات به گوش مى‌رسد. | ||
جمع كثيري از مردم اردبيل بر اساس | جمع كثيري از مردم اردبيل بر اساس یک سنت ديرينه مذهبی در آخرين و اولين پنجشنبه سال بر سر مزار درگذشتگان خویش حضور مى‌يابند. | ||
برخی از اين آداب و رسوم پسنديده با وجود تغيير و تحولات فرهنگي فراوان هنوز نيز در ميان مردم منطقه رايج هستند». | برخی از اين آداب و رسوم پسنديده با وجود تغيير و تحولات فرهنگي فراوان هنوز نيز در ميان مردم منطقه رايج هستند». | ||