ابن جنید اسکافی، محمد بن احمد: تفاوت میان نسخه‌ها

|data-type='authorDeathDate'|381 ‌‎ق

</div>'''ابن جُنَيْدِ اسكافى، ابوعلى محمد بن احمد كاتب اسكافى'''، فقيه و متكلم امامى سده 4ق، است. او از خاندان بنى جنيد بود كه در اسكاف از نواحى نهروان، بين بغداد و واسط، رياست داشتند. درباره تاريخ ولادت او در منابع گزارشى ديده نمى‌شود، اما از آنجا كه قديم‌ترين استاد شناخته‌شده او حميد بن زياد، در 310ق، وفات يافته، وى مى‌بايست مدتى پيش از 300ق، متولد شده باشد.

ابن جنيد يكى از برجسته‌ترين عالمان امامى زمان خود به شمار مى‌رفته است. اينكه او فقه را از چه كسانى آموخته، دانسته نيست، تنها سبك او در کتاب «الإفهام لأصول الأحكام» نشان مى‌دهد كه با آثار [[طبری، محمد بن جریر|محمد بن جرير طبرى]] (د 310ق) پايه‌گذار مكتب جريرى مأنوس بوده است. شايد عدم استقبال از فقه ابن جنيد در بغداد موجب شد تا او آهنگ مشرق كند. وى در مسير خود از بغداد به نيشابور، طبعاً از رى، مقر حكومت ركن‌الدوله ديلمى گذر كرد، ولى شايد سبب عدم اقامت او در آنجا نفوذ شديد فقيهان اخبارى قم بوده باشد. طبق آنچه مقدسى معاصر ابن جنيد از مذهب مردم نيشابور گزارش كرده، در آنجا اكثريت با حنفيان بوده، ولى مذهب شيعه نيز رواج داشته است. ابن جنيد در آنجا مذاكراتى با حنفيان داشته است. نفوذ تعاليم او در خراسان به حدى بود كه حتى پس از بازگشت به بغداد مردم آنجا ارتباط خود را با او حفظ كرده و به‌طور مستمر به او كمك مالى مى‌كردند. وى در بغداد از جانب معز‌الدوله ديلمى و امير او سبكتكين حاجب مورد توجه قرار گرفت و در بسيارى مسائل فقهى مورد رجوع آنان بود. آوازه ابن جنيد از بغداد و نيشابور فراتر رفت، چنان‌كه از نقاط مختلف از جمله مصر با او مكاتبه مى‌كردند و [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] حجم پرسش و پاسخ‌هاى او را 2500 برگ دانسته است.

از راويان وى نيز حسين بن عبيد الله غضايرى، [[شيخ مفيد]] و ابن عبدون را مى‌شناسیم. ظاهراً جمعى ديگر از مشايخ [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] و طوسى نيز از وى روايت كرده‌اند. با اطلاعات موجود نمى‌توان ابن جنيد را با قاطعيت از طبقه [[کلینی، محمد بن یعقوب|كلينى]] يا تلعكبرى شمرد. آنچه احتمال دوم را تقويت مى‌كند، از طرفى روايت ابن جنيد از عبدالواحد بن عبدالله است كه خود در طبقه [[کلینی، محمد بن یعقوب|كلينى]] قرار دارد و از طرفى روايت باواسطه او از على بن محمد بن رباح است كه رجال طبقه [[کلینی، محمد بن یعقوب|كلينى]] چون ابن همام مستقيماً از او روايت مى‌كنند. از بغداديان، [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]]، ابن جنيد را توثيق كرده، اما طوسى ضمن سكوت در اين مورد در «الفهرست» و «رجال» و در «عدة الأصول» به‌اشاره روايت او را متروك دانسته و در «تهذيب» و «الاستبصار» حديثى از او نياورده است. بااين‌همه وى در «المبسوط» شهادت امثال ابن جنيد را نافذ دانسته است. از مكتب حلّه، [[ابن‌ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]]، او را مدح كرده، ابن داوود حلى او را در زمره ممدوحين آورده و [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] او را توثيق كرده است. [[شهيد اول]] نه تنها او را ثقه دانسته، بلكه حديث مرسل او را در مرتبه مسند دانسته است. در ميان متأخرين تنها كسى كه به تضعيف او ميل كرده، شيخ محمد نواده [[شهيد ثانى]] است.

== آثار==[[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]]، طوسى و [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] آثار متعددى را در فقه و كلام به ابن جنيد نسبت داده‌اند كه در حال حاضر اثرى از هيچ‌يك از آنها در دست نيست:

== منابع مقاله ==برگرفته از دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، جلد 3، 258، احمد پاكتچى.== وابسته‌ها ==