مست و مستور: جستاری تطبیقی در اندیشه مولوی و حافظ
| مست و مستور: جستاری تطبیقی در اندیشه مولوی و حافظ | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیدی، حسین (نویسنده) صفری، خدیجه (نویسنده) |
| ناشر | انتشارات رواق مهر |
| مکان نشر | مشهد |
| سال نشر | 1386 |
| چاپ | اول |
| کد کنگره | PIR 5305/س۹م۵ |
مست و مستور: جستاری تطبیقی در اندیشه مولوی و حافظ تألیف حسین سیدی، و خدیجه صفری، این کتاب، علاوه بر شرح حال و زندگانی مولانا و حافظ، مقایسه‌ای میان شعر و اندیشه این دو شاعر بزرگ و عارف پرآوازه است.
منظور از مست در عنوان کتاب، مولانا و منظور از مستور، حافظ است؛ به این معنی که دنیای مولانا سراسر شادی و سرمستی است، ولی دنیای حافظ پوشیده و مستور است و به سهولت نمی‌توان به دیدگاه‌های او دست یافت. این تحقیق تا حدودی بدیع و بی‌سابقه است؛ زیرا تا کنون(جز در حد مقالات)، شعر و اندیشه این دو شخصیت به صورت تطبیقی مورد مقایسه و بررسی قرار نگرفته است.
هدف از ارائه این پژوهش آن است که نشان دهد این دو شاعر و عارف برجسته، هر یک در موضوع‌های مشترک چه اندازه از هم دور و یا به هم نزدیک‌اند و احیانا تأثیر پذیری حافظ از اندیشه‌های مولانا تا چه حد بوده است.
کتاب مشتمل بر مقدمه و دو بخش (در یازده فصل) است.
بخش اول شامل شش فصل است. دو فصل آغازین آن به بررسی شرح حال مولوی و حافظ اختصاص دارد. در دو فصل بعدی، جریان‌های فکری زمان هر یک از این دو شاعر و اینکه آنان در چه اوضاع و احوالی نشو و نما یافته‌اند و این اوضاع و احوال چه تأثیری در پدید آمدن مکاتب تصوف و فرق مختلف داشته، مورد بررسی قرار می‌گیرد. در دو فصل پایانی نیز تأثیر و تأثرات مولوی و حافظ را جداگانه مورد بررسی قرار داده و با بررسی تأثیر مولوی بر اقبال و تأثیر حافظ بر گوته سعی کرده است که عظمت این دو شاعر را بیشتر نشان دهد.
بخش دوم، در پنج فصل، به مقایسه شعر و اندیشه مولوی و حافظ پرداخته است. در فصل نخست، ضمن مقایسه شعر و هنر مولوی و حافظ، تفاوت‌های این دو در زمینه زبان شاعرانه، موسیقی، صورخیال، محتوا و احساس شاعرانه مورد توجه و بررسی قرار گرفته است.
در فصل دوم، به بررسی و مقایسه نگرش صوفیانه- عارفانه مولوی و نگرش رندانه حافظ پرداخته است.
در فصل سوم و چهارم و پنجم به ترتیب به بحث و بررسی موضوع‌های خدا، انسان، و عشق در اندیشه مولوی و حافظ می‌پردازد. در فصل خدا، به توصیف خدای کریم مولوی و خدای غفور حافظ، و در فصل انسان، به توصیف انسان کامل مولوی و انسان برزخی حافظ و در فصل عشق، به توصیف تجربه‌های عشقی مولوی و حافظ پرداخته است.
در پایان به عنوان نتیجه آمده است که این دو شخصیت بزرگ، با وجود تفاوت در نوع نگرش و اختلاف در تجربه عرفانی و سبک بیان، از یک حقیقت سخن می‌گویند؛ دیگر اینکه مولوی یک منظومه منسجم و منظم عرفانی دارد، اما حافظ را نمی‌توان دارای یک منظومه عرفانی منسجم دانست.
یادداشت‌های متعلق به هر فصل در پایان همان فصل ذکر شده و در پایان کتاب تنها فهرست منابع و مأخذ آمده است.[۱]
پانويس
- ↑ ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص77-78
منابع مقاله
عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.