فروغی، محمدعلی

نام	فروغی، محمدعلی
نام‌های دیگر	ذکاءالملک
نام پدر	محمدحسین ادیب
متولد	1254 ش
محل تولد	تهران
رحلت	1321 ش
اساتید	ميرزا محمدحسين فروغى پدرش کمال‌الملک
برخی آثار	فن سماع طبیعی سیر حکمت در اروپا به ضمیمه گفتار در روش راه بردن عقل رباعیات عمر خیام نیشابوری، متن درست و کامل رباعیات خیام مقابله
کد مؤلف	AUTHORCODE05892AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، فروغی (ابهام زدایی) را ببینید.

محمدعلى فروغى (1254-1321ق)، نویسنده، ادیب، مترجم و روشنفکر، سیاستمدار، دیپلمات، نماینده، نخست وزیر، وزیر، روزنامه‌نگار، تاریخ‌دان، فراماسونر، نوه محمدمهدى ارباب اصفهانى

ولادت

محمدعلی فرزند محمدحسین ذکاءالملک اول (1294 - 1361ق)، به سال ۱۲۵۴ خورشیدی در تهران چشم به جهان گشود. پدرش یعنی محمدحسین خان اهل اصفهان و در آنجا متولد شده بود. مرحوم استاد جلال همایی درباره شرح زندگی این خاندان مطالبی نوشته و تاکید کرده است که محمدعلی خان فروغی فرزند محمدحسین خان بن آقا مهدی ارباب بوده است. آنها خانوادگی در عین تجارت اهل علم و فضل بوده‌اند.

تحصیلات

تحصیلات خود را از پنج سالگى نزد پدر آغاز کرد و ظرف مدت هفت سال کلیات زبان‌هاى فارسى، عربى و فرانسه را آموخت و از علوم جدید نیز بهره گرفت. بعد از آن وارد مدرسه دارالفنون شد و به تحصیل در رشته طب پرداخت، اما پس از چندى به علت علاقه به فلسفه و ادبیات، در این دو زمینه مشغول به فعالیت شد. چندى نیز در مدرسه صدر به تکمیل تحصیلات پرداخت. بعد از اینکه پدرش هفته‌نامه «تربیب» را انتشار داد، محمدعلى به‌عنوان سردبیر، نویسنده و مترجم هفته‌نامه مقالاتى در آن نوشت.

پس از تأسیس مدرسه علوم سیاسى در ابتدا به‌عنوان مترجم و سپس به‌عنوان استاد و معاون مدرسه به خدمت پرداخت. بعد از درگذشت محمدحسین فروغى، محمدعلى ملقب به ذکاء الملک شد و ریاست مدرسه علوم سیاسى را به عهده گرفت. فروغى در طى زندگانى سیاسى خود چند بار به وکالت مجلس و سفارت رسید و چندین بار وزیر و نخست‌وزیر شد.

پدر فروغی از معاریف فرهنگی زمان خود به شمار می‌رفت که تحت تأثیر میرزا ملکم خان از پیشکسوتان ترویج فرهنگ غربی و فراماسونری در ایران به شمار می‌رود. محمدعلی فروغی مشوّق احمدشاه قاجار برای استعفا بود و در به قدرت رسیدن رضاخان و تأسیس سلسله پهلوی، نقشی اساسی ایفا کرد. او نخستین رییس الوزرای رضاخان بود که شانزده سال بعد نیز برای اولین بار تاج پادشاهی را بر سر محمدرضا پهلوی نهاد. فروغی معتمدترین شخصیت سیاسی ایران از نظر دربار لندن جهت پیشبرد سیاست‌های استعماری بریتانیا در ایران محسوب می‌شد. او در تمام مراحل سیاست‌های ضداسلامی خود و رضاخان، مورد حمایت مستقیم انگلیس قرار داشت.

وفات

محمدعلی فروغی سرانجام در 5 آذر 1321 ش، در 67 سالگی، هنگامی که وزیر دربار محمدرضا پهلوی بود، بر اثر سکته قلبی در تهران درگذشت و در ابن بابویه به خاک سپرده شد.