ظفر الأماني بشرح مختصر السید الشریف الجرجاني في مصطلح الحدیث
| ظفر الأماني بشرح مختصر السید الشریف الجرجاني في مصطلح الحدیث | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | لکنوی، محمد عبدالحی (نويسنده)
ابوغده، عبدالفتاح (مصحح) ابوغده، عبدالفتاح (سایر) |
| عنوان‌های دیگر | اخطاء الدکتور تقی‌الدین الندوی فی تحقیق کتاب ظفرالامانی للکنوی ** مختصر السید الشریف الجرجانی فی مصطلح الحدیث. شرح ** مصطلح الحدیث. برگزیده. شرح |
| ناشر | مکتب المطبوعات الاسلامية |
| مکان نشر | سوریه - حلب |
| سال نشر | 1416ق |
| چاپ | 3 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ج4 م602 107/7 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ظفر الأماني بشرح مختصر السيد الشريف الجرجاني في مصطلح الحديث، اثری از شیخ محمد عبدالحی لکنوی هندی (1264-1304ق)، از عالمان حدیث، تراجم و فقه در علوم حدیث است که با تحقیق عبدالفتاح ابوغده منتشر شده است.
نوشتار حاضر، شرحی بر کتاب مختصر علی بن محمد بن علی حسینی جرجانی (متوفای 816ق) در علوم حدیث است. جرجانی، کتاب خود را از کتاب «الخلاصة في أصول الحديث» حسین بن محمد بن عبدالله طیبی عراقی (متوفای 743ق) و همچنین از مقدمه‌ی حاشیه خویش بر کتاب مشکاة با عنوان «الكاشف عن حقائق السنن» مختصر کرده است[۱]. شارح نگارش این اثر را در سال 1285ق، آغاز کرده و در واپسین روزهای حیات خود در سال 1304ق، به اتمام رسانده است[۲].
ازآنجاکه مختصر شریف جرجانی با اختصار زیاد نوشته شده و همواره در عصر شارح مورد استفاده دانش‌پژوهان قرار می‌گرفته، شارح تصمیم گرفته تا به جهت تبیین بهتر مطالب آن، شرحی بر آن بنگارد[۳].
روش شارح در این کتاب، ذکر مقطعی از سخنان نویسنده در میان پرانتز و در ادامه شرح و توضیح آن است؛ به‌گونه‌ای که شرحی مزجی را ارائه کرده است.
این اثر، علی‌رغم متأخر بودن در خصوص موضوع یادشده، از ویژگی‌های قابل توجهی برخوردار است. ترجیح اقوال با تکیه بر متن موجود و فارغ از گرایش مذهبی، همچنین توضیح و تبیین مسائل دشوار و پیچیده و مورد اختلاف با توجه به ذکر دیدگاه فقها، اصولیان و محدثان پیرامون مسائل یادشده در راستای غنی شدن مباحث و روشن شدن جهات مختلف آنها از ویژگی‌های اثر برشمرده شده است. علاوه بر این برخورداری شرح از مطالب نقل‌شده از آثار خطی کمیاب و ذکر مثال‌ها و شواهد متعدد، به‌ویژه در بحث از اقسام حدیث که فواید آموزشی و عملی فراونی را برای دانش‌پژوهان در شناخت قواعد و نحوه کاربرد آنها به‌همراه داشته، از دیگر ویژگی‌های قابل توجه این شرح است[۴].
علی‌رغم ویژگی‌های گفته‌شده، نقدهایی نیز بر آن وجود دارد؛ نخست آنکه نویسنده هنگام ذکر حدیث، تعداد زیادی از احادیث مسلسل را آورده است؛ به‌گونه‌ای که صفحات مربوط به حدیث مسلسل را به چهل صفحه افزایش داده؛ ضمن اینکه در ذکر احادیث با مسامحه برخورد کرده است؛ ازاین‌رو چندین حدیث جعلی را ذکر کرده و با سکوت از کنار آنها عبور نموده است[۵]. علاوه بر این به دلیل عدم مراجعه شارح به اثر پس از اتمام آن، موجب برجای ماندن برخی از اغلاط در کتاب شده که محقق آنها را ویرایش نموده است[۶].
محقق علاوه بر تصحیح متن، از اشتباهات و تحریفات با مراجعه به مصادر اصلی یا بنا بر تشخیص خود در خصوص سخن شارح، جملاتی را که در آن افتادگی بوده با مراجعه به مصادر تکمیل کرده و میان علامت -...- یا پرانتز قرار داده است. علامت‌های یادشده نشان از افتادگی کلمات در اصل نوشتار است؛ به‌جز مواردی که به‌عنوان جمله معترضه آمده است. اصلاح برخی از اغلاط کتاب مختصر شریف جرجانی، ذکر شماره صفحه چاپ قدیم کتاب در حاشیه این نسخه، اضافه و توضیح برخی عبارات و تعلیق بر برخی از مطالب کتاب در پاورقی و یا در آخر کتاب از دیگر کارهای محقق است[۷].
لازم به ذکر است محقق در ضمیمه این کتاب به بیان اشتباهات تقی‌الدین ندوی در تحقیق کتاب «ظفر الأماني»، پرداخته است.
پانویس
منابع مقاله
تقدمه و متن کتاب.