ضوابط المصلحة في الشريعة الإسلامية

ضوابط المصلحة في الشريعة الإسلامية
پدیدآوران	بوطی، محمد سعید رمضان (نويسنده)
ناشر	مؤسسة الرسالة
مکان نشر	[بی جا] - [بی جا]
سال نشر	13سده
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ب9ض9 161/7 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ضوابط المصلحة في الشريعة الإسلامية تألیف محمد سعید رمضان البوطی (معاصر)، در اصول فقه که مصلحت و جایگاه مصالح مرسله در استنباط احکام شرعی نزد اهل‌سنت را مورد بررسی قرار داده است.

نویسنده، موضوع «مصلحت» را به منزله پایه‌ای دانسته که احکام اسلامی پیرامون آن می‌چرخد.‏ سپس در مقدمه دوم از تلاش‌های دشمنان در مبارزه مسلحانه با مسلمین و نیز «استشراق و تبشیر» و جنگ فکری آن‌ها سخن گفته است.‏ چون از این طریق طرفی نبستند به راه آسان‌تری متوسل شدند که عبارت از باب اجتهاد و رأی بود و دستشان را مطابق با یک طرح برنامه‌ریزی شده بر خطرناک‌ترین سلاح آن یعنی سلاح «مصالح» قرار دادند.‏

کتاب پس از مقدمه، مشتمل بر تمهید، سه باب و خاتمه است. در تمهید، تعریف لغوی و اصطلاحی مصلحت ذکر شده است. سپس مقایسه مختصری بین مصلحت در شریعت اسلامی با دیدگاه علمای فلسفه و اخلاق صورت‌گرفته است.‏

در باب اول از ادله‌ کافی بودن شریعت اسلامی برای مصالح بندگان و تضمین سعادت دنیا و آخرت ایشان سخن رفته است.‏

در باب دوم ضوابط تفصیلی برای مصلحت شرعی تبیین شده است. این ضوابط در پنج امر منحصر است: عدم مخالفت با مقاصد شارع، عدم مخالفت با کتاب، عدم مخالفت با سنت، عدم مخالفت با قیاس صحیح و از بین نبردن مصلحت مساوی یا ارجح دیگر.‏

سومین و آخرین باب نیز به طور خاص به موضوع مصالح مرسله اختصاص‌یافته است. در انتهای این باب نیز سه خاتمه کوچک ذکر شده که در آن توجهاتی به محققین و مجتهدینی که بنای به‌کارگیری مصالح را دارند داده شده است.‏

نویسنده در این باب دیدگاه مالک، احمد بن حنبل، شافعی و ابوحنیفه را پیرامون مصالح مرسله مطرح کرده است. مالک اولین کسی که مصالح مرسله را به کار گرفته است.

اصولیون [پیرو این مذاهب] از مصالح مرسله و حکم استصلاح در دو بحث از مباحث اصول سخن گفته‌اند: اول در باب قیاس به هنگام سخن از اقسام وصف مناسب از حیث اعتبار و عدم آن؛ و دوم به هنگام سخن از استدلال و اقسام آن.‏

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.