سؤالات أبيبکر البرقاني في الجرح و التعدیل و علل الحدیث
سؤالات أبیبکر البرقانی فی الجرح و التعدیل و علل الحدیث اثر ابوالحسن على بن عمر بن أحمد بغدادى دارقطنى (306- 385ق) از علمای حدیث است. این کتاب در علوم حدیث است و توسط ابو عمر محمد بن علی ازهری تحقیق شده است. ذیل این اثر کتاب«مرویات البرقانی عن الإمام الدارقطنی فی غیر کتابه السؤالات» آمده است.
| سؤالات أبي بکر البرقاني في الجرح و التعدیل و علل الحدیث | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دارقطنی، علی بن عمر (نويسنده)
برقانی، احمد بن محمد (نویسنده) أزهری، ابوعمر محمد (گردآورنده) |
| عنوانهای دیگر | مرویات البرقاني عن الإمام الدار قطني في غیر کتابه السؤالات |
| ناشر | الفاروق الحديثة |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1427ق - 2006م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /س8 114/2 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این کتاب حاوی پرسشهای ابوبکر احمد بن محمد بن احمد بن غالب برقانی(336 – 425ق) درباره احوال راویان حدیث، علل حدیث، تاریخ و نام راویان، و پرسشهایی از دیگر عالمان از ابوالحسن علی بن عمر بن احمد بن مهدی دارقطنی(306- 385ق) به همراه پاسخهای وی است. همچنین مشتمل بر مطالبی بدون پرسش از دارقطنی، و عالمانی دیگر مانند ابن حنبل و نسایی است که توسط برقانی گردآوری شده و به اقتضای حال در اثنای مباحث آمده است. [۱]
ساختار کتاب در یک مقدمه و سه جزء است. مطالب آن مشتمل بر ششصد و هشتاد و دو فراز درباره رجال حدیث است و براساس نام راویان و به ترتیب حروف الفبا تنظیم شده است.[۲]
جزء اول کتاب با باب الف آغاز شده و با باب عین که قسمتی از نامهای با حرف عین در آن آمده پایان یافته است. این جزء حاوی سیصد سی و سه فراز است. جزء دوم آن از بقیه حرف عین تا آخر باب یا و باب کنیهها را شامل شده است و مشتمل بر دویست و نود و چهار فراز است.لازم به ذکر است در پایان این جزء بابی به کنیهها اختصاص داده شده است. بخش سوم به پرسشهای متفرقه درباره علل و رجال حدیث است و حاوی پنجاه و پنج فراز است.[۳]
هرچند که روش نویسنده ذکر نام راویان به ترتیب حروف الفبا بوده اما در این امر دقت لازم را مبذول نداشته است، مانند ذکر نام ایوب قبل از ابراهیم و... است. وی باب مستقلی برای ذکر نام زنان اختصاص نداده است و تراجم آنها را به همراه تراجم رجال آورده است[۴]
کتاب مورد بحث اهمیت فراوانی نزد دانشپژوهان علم حدیث و منبع مهمی برای عالمانی شناخته شده است که در صدد آگاهی نسبت به دیدگاه دارقطنی راجع به برخی رجال بودهاند. علاوه بر این همچنین کمک شایانی به غنیتر شدن جنبههای مختلف علم رجال از قبیل جرح و تعدیل، شناختن علل احادیث نبوی، تاریخ راویان و... کرده است.
گردآوری نظرات دارقطنی درباره رجال حدیث، ارزشگذاری احادیث، تنوع اجتهاد دارقطنی در ارزیابی محدثان نسبت به دیگر علما- منحصر به فرد بودن کتاب در ذکر برخی راویان- مصدر بودن برای برخی از نگارشها در حوزه تاریخ، تراجم و رجال، مانند تاریخ بغداد، تاریخ مدینه دمشق، تهذیب الکمال، الاصابه، تهذیب التهذیب و....از جمله ویژگیهای شمرده شده برای کتاب است.[۵]
مرویات البرقانی عن الإمام الدارقطنی فی غیر کتابه السؤالات
محقق جزء متممی را با عنوان یاد شده به کتاب افزوده است که حاوی پرسشهای برقانی از دارقطنی افزون بر آنچه در کتاب سؤالات آمده است. این پرسشها که از کتابهای مختلف جمعآوری گردیده و بر اساس حروف الفبا مرتب شده شامل یکصد و شصت فراز درباره نام و کنیههای رجال حدیث است.[۶]
محقق علاوه بر مقابله نسخههای مختلف کتاب و تصحیح اغلاط آن، متن کتاب را شمارهگذاری کرده و شماره ورقههای نسخه اصلی را میان () قرار داده است. همچنین به اختلاف عبارات، افتادگیها، عبارات ناخوانای نسخههای آن در پاورقی اشاره کرده و توضیحاتی مختصر درباره برخی مطالب آورده است. وی علاوه بر مقدمهای که در آن به معرفی پرسشگر و پاسخگو، معرفی کتاب و اهمیت آن و....پرداخته، فهرستهای علمی مختلفی در پایان کتاب آورده است.[۷]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.