رسائل و نصوص في اللغة و الأدب و التاریخ

رسائل ونصوص في اللغة والأدب والتاريخ مجموعه‌ رسائل و متونی پیرامون لغت، ادبیات و تاریخ، از نویسندگان مختلف که توسط ابراهیم احمد راشد سامرایی (1341- 1422ق) گردآوری شده است.

رسائل و نصوص في اللغة و الأدب و التاریخ
پدیدآوران	سامرائی، ابراهیم (نويسنده)
ناشر	مکتبة المنار
مکان نشر	اردن - زرقاء
سال نشر	1408ق - 1988م
چاپ	1
موضوع	مقا‌له‌ها‌ی عربی‌ -- قرن‌ ۲۰
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	PJA ۴۸۷۰/س۲ر۵
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

کتاب، دربردارنده 14 رساله در موضوعات مختلفی همچون لغت، ادبیات و تاریخ، از نویسندگان و علمای معروف در این علوم می‌باشد که پیش از این، در مجلات مختلفی همچون «مجلة المجمع العلمي العراقي»، «مجمع اللغة العربية» دمشق، «مجلات کلية الآداب»، نشریات دانشگاه «المستنصرية» و... منتشر شده بود. اینک این رساله‌ها، در اثر حاضر، به منظور سهولت دسترسی به آنها برای طلاب و دانش‌پژوهان، در یک مجموعه گردآوری شده و در اختیار آنان، قرار گرفته است.

در ابتدای هر رساله، شرح حال مختصری از نویسنده آن، در اختیار خواننده قرار گرفته است. این رساله‌ها به ترتیب عبارتند از:

1. «خلق الإنسان»: اثر ابواسحاق ابراهیم بن سری بن سهل زجاج (متوفی 311ق)، رساله‌ای پیرامون خلقت انسان. زجاج در نوشتن این رساله، از مطالب موجود در کتاب «خلق الإنسان» اصمعی بهره برده است، اما مانند او، به شواهد شعری فراوان توجه نکرده و کتاب خود را صرفا به موضوع خلقت انسان، محدود کرده و ابوابی که اصمعی از آنها غفلت کرده را ذکر کرده است که عبارتند از: باب گوش و صفات آن، باب الاست و باب الفرج. همچنین فوایدی نیز در این رساله ذکر شده است که در کتاب اصمعی نیست.
2. «ما يذکر وما يؤنث من الإنسان واللباس»: نوشته ابوموسی سلیمان بن محمد حامض (متوفی 305ق)، از نحویون مشهور مذهب اهل کوفه. وی در این رساله، با استفاده از شواهد شعری و اقوال عرب، به بررسی این موضوع پرداخته است که اسامی اعضای بدن انسان و لباس‌های او، مذکر هستند یا مؤنث.
3. «في التذکير والتأنيث» نوشته ابوحاتم سجستانی (متوفی 255ق)، رساله‌ای است در علم لغت، پیرامون اسامی مذکر و مؤنث.
4. «ألفاظ الشمول والعموم» ابوعلی مرزوقی (متوفی 421ق).
5. «السرج واللجام» ابن دريد، ابوبكر محمد بن حسن بن دريد ازدى (223- 321ق).
6. «تمام فصیح الکلام» ابوالحسین احمد بن فارس بن زکریا بن حبیب قزوینی رازی زهراوی معروف به ابن فارس (۳۲۹- ۳۹۵ق).
7. «من کتاب «المسائل والأجوبة»» ابومحمد عبدالله بن محمد بن سيد بطليوسى (444- 521ق).
8. «تلقيب القوافي» ابن كيسان، ابوالحسن محمد بن احمد (متوفای 299 یا 320ق).
9. «کتاب النخل» ابن وحشیة، ابوبکر احمد بن ‌علی بن ‌قیس کسدانی (سده‌های 3 و 4ق/9 و 10م).
10. «فوائد الموائد» ابوالحسین جزار یحیی بن عبدالعظیم بن بحیی بن محمد (متوفی 679ق).
11. «رحلة الخياری» ابراهیم بن عبدالرحمن بن علی مدنی خیاری.
12. «التعريف بآداب التأليف» عبدالرحمن بن ابوبکر سیوطی (849- 911ق).
13. «کتاب الشماريخ في علم التاريخ» عبدالرحمن بن ابوبکر سیوطی.
14. «التعريف بمخطوطة «الدر اللقيط في إغلاط القاموس المحيط» محمد بن مصطفی معروف به داودزاده ترکی.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.