خزانة الفقه

خزانه الفقه و عیون المسائل مجموعه‌ای است از دو کتاب «خزانه الفقه» و «عیون المسائل» نوشته ابوليث نصر بن محمد بن ابراهيم سمرقندى (301 یا 310- 373ق).

خزانة الفقه
پدیدآوران	سمرقندی، نصر بن محمد (نويسنده) ن‍اه‍ی‌، ص‍لاح‌ال‍دی‍ن‌ (محقق) شرکة الطبع و النشر الأهلية (محقق)
عنوان‌های دیگر	عيون المسائل ** مقدمة في تعداد الكبائر و الصغائر
ناشر	میرزا حبیب‎الله
مکان نشر	عراق - بغداد
سال نشر	1345ش - 1346ش - 1385ق - 1386ق - 1965م - 1967م
چاپ	1
موضوع	فقه حنفی - قرن4ق. - فقه اهل سنت - قرن4ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	4خ8س 171/4 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ازآنجایی‌که پیش‌ازاین، کتاب «عيون المسائل في فروع الحنفیة» معرفی گردیده، در این نوشتار، تنها به معرفی کتاب «خزانه الادب» پرداخته شده است.

این کتاب، رساله فقهی مختصری است که باوجود وضوح مطالب، فاقد مقدمه‌ای در تشریح موضوع یا تبیین ساختار و محتوای ان و یا روشنگر رویکرد و روش نگارش ان است و گویی نویسنده ان را نوشته تا هنگام تدریس، به‌خاطر سپرده شود و یا این اختصار افراطی موجود در این کتاب، ناشی از روحیه عملی این نویسنده باشد، زیرا می‌خواسته فقه را برای عالم و جاهل، اسان کند، بنابراین به ذکر الفاظ در هر موضوعی بسنده کرده و تعاریف را از بیشتر مباحث کتاب، حذف نموده است؛ بنابراین مصحح کتاب، تصمیم گرفته است تا کمبودهای این رساله را با مقدمه‌ای در هر موضوع و تعریف مناسب از موضوعات، تکمیل و عرضه نماید. وی در این امر، از کتاب «التحفه» نویسنده بهره برده است و در مناسبت‌های مختلف، به تفاوت بین این دو کتاب در برخی مسائل اشاره کرده تا خواننده از ان بهره‌مند شود.

از عبارات مؤلف چنین برداشت می‌شود که وی کتاب را برای تمام اقشار جامعه نوشته تا هر فرد مکلفی در امور دینی و دنیوی خود، از ان بهره‌مند شود. ازاین‌رو طرح و رویکرد وی، شایسته ستایش است؛ زیرا با انکه در اصل مباحث و مسائل فقهی کتاب را برای طلاب و نخبگان علمی نوشته، اما خطاب او به همه مردم بوده و سطح فهم عمومی را نیز در نظر گرفته است. از دیگر مزایای قابل‌تمجید کتاب، دقت بیان و عبارات، احاطه کامل بر تمام ابواب فقهی، روشنی سبک و اسلوب نگارش و عدم پیچیدگی در متن کتاب است. به‌عبارت‌دیگر، به طور خلاصه می‌توان چنین گفت که اثر حاضر، یکی از متون فقهی جامع، مختصر و ساده‌ای است که در میان متون فقهی دیگر، قابل‌توجه بوده و حلقه دیگری از زنجیره فقط اسلامی در دوران رونق ان است.

منابع مقاله

1. مقدمه کتاب.
2. عيون المسائل في فروع الحنفیة.