جمل من أصول الدين

جمل من أصول الدين اثر ابوسلمه محمد بن محمد سمرقندی حنفی (متوفی قبل 340ق)، کتابی است در بیان توضیح عقاید و بیان مهمترین مسائل دینی بنابر مذهب ماتریدی که به همراه شرح آن، از مؤلفی ناشناخته، منتشر شده است.

جمل من أصول الدين
پدیدآوران	سمرقندی، محمد بن محمد (نويسنده) قاسمی، الهام (محقق)
عنوان‌های دیگر	جمل‌ من‌ أصول‌ الدین‌. شرح‌
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1436ق - 2015م
چاپ	1
شابک	‎978-2-7451-0099-3
موضوع	کلام ماتریدی - قرن 4ق. - اهل سنت - اصول دین - کلام اهل سنت - قرن4ق. - سمرقندی، محمد بن‌ محمد، - 340ق‌. جمل‌ من‌ اصول‌ الدین ‌-- نقد و تفسیر
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	8ج8س 204 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

علما و مؤلفین بزرگی همچون ابومحمد عبدالقادر بن ابوالفاء محمد بن ابی وفا قرشی (متوفی 775ق) صاحب «الجواهر المضية في طبقات الحنفية»، ابوالفداء زین‌الدین ابوالعدل قاسم بن قطلوبغا جمالی حنفی معروف به ابن قطلوبغا (متوفی 879ق) در «تاج التراجم» و فؤاد سزگین در «تاريخ التراث العربي»، از این کتاب نام برده و به اهمیت آن اشاره کرده‌اند.

پیرامون رویکرد نویسنده در نگارش کتاب و محتوای آن، باید به این نکته اشاره نمود که وی علاوه بر تکیه بر روش فقهی انتقادی، عمدتا از روش تبیین و توضیح کلامی تطبیقی و مقارن برای فهم عبارات و اصول کلامی رایج در میان مسلمانان، استفاده کرده است. هدف او از پایبندی به این روش و به کار بستن آن، اثبات شواهدی بر باور به گرایش ماتریدی است. در واقع محقق کتاب بر این باور است که شاید بتوان چنین گفت که سمرقندی در این کتاب، علی‌رغم نتایج فراوان علمی که مورد توافق سایر متکلمان نیز هست و او بدان‌ها رسیده، با این وجود، مطلب تازه‌ای نیز تثبیت کرده است که بنابر مذهب ماتریدی، صحیح می‌باشد. البته باید توجه داشت که این کتاب، در درجه نخست، برای بزرگ‌ترین علمای حنفی و ماتریدی در ماوراءالنهر، برای درک اصول فقه اسلامی حنفی به طور کلی و برای درک پدیده گرایش‌های کلامی ماتریدی به طور خاص، نوشته شده است.

کتاب با مقدمه‌ای از محقق آغاز شده که در آن، ضمن شرح حال مختصر مؤلف، به بیان برخی از ویژگی‌های کتاب و توضیح اقدامات تحقیقی صورت گرفته در آن، پرداخته شده و مطالب، بدون تبویب یا فصل‌بندی خاصی، به بیان موضوعاتی همچون اثبات حدوث عالم، اثبات توحید، اثبات صفات خداوند و... اختصاص یافته است.

شرح کتاب نیز بدین صورت است که قسمت‌هایی از متن اصلی، تحت عناوینی چون: «قال الشيخ الامام»، «قال الشيخ»، «قال رحمه الله» و «قال» انتخاب و در ادامه، به توضیح و تبیین آن قسمت، پرداخته شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.