تذکرة الواقعات: زندگینامه همایون شاه به انضمام دیوان اشعار همایون
| تذکرة الواقعات: زندگینامۀ همایون شاه به انضمام دیوان اشعار همایون | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | آفتابچی، جوهر (نویسنده) نصیری، محمدرضا (مصحح) |
| عنوانهای دیگر | زندگینامۀ همایون شاه به انضمام دیوان اشعار همایون |
| ناشر | اساطیر |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1403 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-964-331-151-3 |
| موضوع | همایون -- امپراتور هند، ٩١٣ - ٩۶٣ ق، مغولان هند (سلسله) -- شاهان و فرمانروایان -- سرگذشتنامه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DS 461/٢ |
تذکرة الواقعات: زندگینامۀ همایون شاه به انضمام دیوان اشعار همایون تألیف جوهر آفتابچی (قرن ۱۰ق) با تصحیح و تحقیق محمدرضا نصیری (متولد ۱۳۲۳ش)؛ این کتاب زندگینامه همایون شاه، امپراتور گورکانی هند را در بر میگیرد که توسط جوهر آفتابچی، از خدمتگزاران نزدیک او نگاشته شده است. این اثر که به دستور اکبرشاه و به درخواست ابوالفضل علامی تدوین شده، خاطرات راوی از دوران سلطنت همایون شاه را با نثری ساده و روان روایت میکند و در پایان نیز دیوان اشعار همایون شاه را شامل میشود.
ساختار
این کتاب شامل مقدمه مصحح، متن اصلی تذکرة الواقعات، افزودهها و فهارس مختلف میباشد.
گزارش کتاب
کتاب "تذکرة الواقعات: زندگینامۀ همایون شاه به انضمام دیوان اشعار همایون" اثر جوهر آفتابچی با تصحیح محمدرضا نصیری، منبعی ارزشمند برای شناخت تاریخ دوره گورکانیان هند است. همایون شاه فرزند ارشد ظهیرالدین محمد بابر و ماهیم بیگم، در سال ۹۱۳ قمری در کابل به دنیا آمد و تحت تربیت پدری ادیب و دانشمند و مادری فرهیخته قرار گرفت. او علوم متداول عصر خود را نزد استادانی چون زینالدین خوافی و مصلحالدین لاری شیرازی فراگرفت و در فنون ادبی، حکمی، ریاضی و نجوم به مرتبه استادی رسید.
این اثر در پی فرمان اکبرشاه گورکانی تدوین شده که دستور داده بود افرادی که در جریان حکومت بابر و همایون نقشی داشتند، خاطرات خود را به تحریر درآورند. جوهر آفتابچی که در تمام دوران سلطنت همایون شاه در خدمت وی بود، در سال ۹۹۵ قمری و در دوران پیری، خاطرات خود را با صداقت تمام ثبت کرد. هدف او از نوشتن این اثر این بود که "تمامی خلق را معلوم شود که با چندین محنتها و مذلتها از استقلال خود تجاوز نفرمود و به خلق مجلس پنهان نماند و هویدا نماید که با چندین مشقت و شدت ملک و پادشاهی خود به انصرام رسانید".
نثر آفتابچی در این متن ساده و روان است و از به کار بردن ترکیبات، تعبیرات و لغات نادر پرهیز کرده است. او کمتر از آیات و احادیث بهره برده و گاهی اشعار شاعرانی چون حافظ، سعدی، فردوسی، نظامی و مولانا را در لابلای متن آورده است. همایون شاه که منش جوانمردی، تواضع و فروتنی را از پدر به ارث برده بود، به شعر و ادب فارسی دلبستگی داشت و اشعاری به زبان فارسی از خود به یادگار گذاشته است.
در این تصحیح از شش نسخه خطی بهره برده شده و مصحح کوشیده است متنی منقح و قابل اعتماد ارائه دهد. کتاب علاوه بر متن اصلی تذکرة الواقعات، شامل نامههای تاریخی، دیوان اشعار همایون شاه، تعلیقات توضیحی، واژهنامه، فهرست آیات و احادیث و عبارات عربی، فهرست اشعار و مصرعها، فهرست اشخاص و فهرست اماکن میباشد.
همایون شاه در سال ۹۳۷ قمری بر تخت سلطنت نشست و سرانجام در سال ۹۶۳ قمری در چهل و نه سالگی درگذشت. او افزون بر دیدار با هنرمندان و نقاشان، با دانشمندان و مورخان و ارباب فضل نشست و برخاست داشت و شخصیتهایی چون غیاثالدین خواندمیر، الفتی یزدی، قاسم کاهی، خواجه ایوب فراقی و الیاس اردبیلی از جمله ندیمان و یاران او بودند.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات