تاريخ الحكماء قبل ظهور الإسلام و بعده «نزهة الأرواح و روضة الأفراح»
| تاریخ الحکماء قبل ظهور الإسلام و بعده «نزهة الأرواح و روضة الأفراح» | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابوشویرب، عبدالکریم (محقق) شهرزوری، محمد بن محمود (نویسنده) |
| ناشر | دار بيبليون |
| مکان نشر | پاریس - فرانسه |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فلسفه اسلامی فیلسوفان - سرگذشت‌نامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | B 99 /ف2 ش9041* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تاريخ الحكماء قبل ظهور الإسلام و بعده «نزهة الأرواح و روضة الأفراح»، نوشته محمد بن محمود شهرزورى، كتابى است به زبان عربى در موضوع شرح حال دانشوران و حكيمان. اين كتاب، در سال 687ق، به رشته تحرير درآمده و توسط عبدالكريم ابوشويرب تحقيق شده است.
اين كتاب، در فن تاريخ‌نگارى فلسفه از اهميت ويژه‌اى برخوردار است و در مقايسه با ساير تأليفات تاريخ فلسفه از نقطه نظر ترتيب فلاسفه، دقت نظر فلسفى و گرايش‌هاى خاص به متألهين و فلسفه اشراق، از ديگر كتاب‌هاى اين فن باارزش‌تر است.
ساختار
كتاب، مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم محقق و دو بخش اصلى است: 1.الحكماء قبل الإسلام؛ 2. الحكماء بعد ظهور الإسلام. كتاب، به يادكرد حكيمان و دانشوران به ترتيب تاريخ حيات ايشان مى‌پردازد.
گزارش محتوا
اين كتاب، از جمله منابعى است كه ما را با تاريخ، احوال و افكار حكما و دانشمندان آشنا مى‌سازد. در اين كتاب، شرح حال و آراى 132 تن از حكما گرد آمده است و در حقيقت مشتمل بر دو بخش عمده است:
بخش نخست، از حضرت آدم آغاز و به اخبار جالینوس پايان مى‌يابد. در اين بخش، اگر از حكماى ایران باستان (كه از ميان آنها احوال و افكار زرتشت يكى دو صفحه را در بر گرفته و از ديگر ایرانیان فقط نامشان ياد شده است) بگذريم، بيشترين مباحث به حكماى يونان مربوط است.
آنچه به اهميت اين كتاب مى‌افزايد، بخش دوم آن است كه ترجمه حكما و دانشمندان اسلامى و ایرانى از حنين بن اسحاق تا شيخ اشراق را در بر مى‌گيرد. در اين كتاب از جمله132 تن كه ذكرشان رفته، سه‌چهارم آن به حكما و دانشمندان اسلام و ایران اختصاص يافته است و از اين ميان آنچه درباره شيخ اشراق آمده، به سبب قرب زمان و پيوستگى مؤلف با وى در شمار اطلاعات موثق و دست اول است.
ناگفته نماند كه احوال جمعى از حكماى اسلامى و ایرانى، بسيار مختصر است و از تنى چند نيز مانند ابوالقاسم انطاكى، ابوزكريا صيمرى، طلحه نسفى، وهب بن يعيش رقّى، نظيف رومى و ابومحمد عروضى، به سبب فقدان اطلاعات تنها به ذكر نامشان بسنده شده است.
وضعيت كتاب
اين كتاب در سال 1011ق، به دستور جهانگير گوركانى توسط مقصودعلى تبريزى به فارسی برگردانده شده. همچنين ترجمه ديگرى از اين كتاب به فارسی امروزى توسط مرحوم ضياءالدين درى انجام شده است.
نسخه حاضر در برنامه كه توسط دكتر عبدالكريم ابوشويرب مورد پژوهش قرار گرفته، داراى تعليقاتى به قلم محقق و فهرست‌هاى ذيل مى‌باشد:
فهرست آيات قرآن كريم، احاديث نبوى، اعلام يونانى به عربى و لاتين، اصطلاحات علمى، اشعار، اعلام، شهرها و اماكن، قبايل و فرقه‌ها و...، كتب وارده در نسخه خطى، كتاب‌هاى ابن سينا كه در متن نسخه خطى آمده است، كتاب‌هاى سهروردى كه در نسخه خطى از آنها نام برده شده است و فهرست مطالب كتاب.
منابع مقاله
- العلى، صالح احمد، تاريخ دانشوران و فهارس مصنفات در منابع عربى، ترجمه حسین على‌نقيان، فصلنامه تاريخ اسلام، شماره 6.
- رضى، هاشم، حكمت خسروانى، چيستا، ارديبهشت 1370ش، شماره 78.
- كديور، محسن، كتاب‌شناسى توصيفى فلسفه اشراق، آيينه پژوهش، مرداد و شهريور 73، شماره 26.
- حبيبى، نجفقلى، مقدمه بر كتاب «رسائل الشجرة الإلهية»، نوشته شهرزورى.
- سرور مولائى، محمد، مقدمه بر «نزهة الأرواح»، ترجمه مقصودعلى تبريزى.
- ضيايى تربتى، حسین، مقدمه مصحح بر شرح حكمة الإشراق.