تاريخ الأندلس من الفتح حتی السقوط من خلال مخطوط
| تاريخ الأندلس من الفتح حتی السقوط من خلال مخطوط | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زناتی، انور محمود (محقق) بن ابراهیم، اسماعیل (نویسنده) |
| ناشر | مکتبة الثقافة‌الدينية |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 1428 ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تاريخ الأندلس من الفتح حتی السقوط من خلال مخطوط تألیف سید اسماعیل بن ابراهیم (1237-1165ق) به زبان عربى است. و مشتمل بر بیان تاریخ اندلس از زمان فتح مسلمین تا سقوط آن است. کتاب، در سال 1187ق تألیف گردیده است.
نویسنده با مشاهده برخى اشتباهات تاریخى در کتاب نفح الطیب مقرى تصمیم به نگارش اثرى پیرامون تاریخ اندلس گرفته و به گفته خود در آن کیفیت غلبه و استیلاى دولت عباسى بر این جزیره، کیفیت غلبه سایر دولت‌هاى اسلامى و ترتیب زمانى دولت‌هاى متداولى که بر این جزیره حکومت کرده‌اند را از ابتدا تا پایان، بیان کرده است.
ساختار
کتاب، مشتمل بر مقدمه محقق (انور محمود زناتى)، متن و ملحقات است.
متن کتاب، فاقد تبویب و فصل‌بندى است و مطالب از ابتدا تا انتها به صورت پیوسته و با شیوه و روش بیان حکایت تاریخى بدون عنوان‌بندى بیان شده است.
مطالب کتاب، از میان نسخه‌هاى متعددى که در مورد تاریخ اندلس تألیف شده، جمع‌آورى و تنظیم گردیده است.
بناى مؤلف، بر اختصار مطالب بوده است لذا کتاب داراى حجمى کم ولى محتوایى سودمند و با ارزش است. متن کتاب، در قسمت بالاى صفحه و توضیحات در پایین ذکر شده است.
گزارش محتوا
محقق در مقدمه‌اش بر کتاب در مورد کتاب‌هایى که پیرامون تاریخ اندلس تألیف شده است و در مورد کتاب و مؤلف مطالبى بیان شده است.
مطالب کتاب، حاوى بیان تاریخ اندلس از زمان فتح تا زمان سقوط آن است. مطالب، به ترتیب زمان حکومت دولت‌ها و ملوک بر اندلس ذکر شده است که این مطلب یکى از ویژگی‌هاى کتاب به شمار مى‌رود.
نویسنده مطالب کتاب را با این مطلب آغاز مى‌کند که اولین فردى که داخل در اندلس شده و بر این جزیره فائق آمده است سردار سپاه حکومت اموى، طارق بن زیاد بوده که در زمان خلافت عبدالملک بن مروان این واقعه رخ داده است.
همچنین اولین فردى که از بنى‌امیه بر اندلس حکومت کرد عبدالرحمن معاویه بن هشام فرزند عبدالملک مروان بوده است.
در ادامه، پیرامون دولت‌هاى بنى‌امیه، عباسى، فاطمیون، آل حمود و ملوک و طوایفى که بر این سرزمین حکومت کردند سخن مى‌گوید و نکات ضعف و قوت هر دولت، تاریخ حکومت آنان و زمان سقوط آنان را ذکر مى‌نماید و شرح و توضیح مى‌دهد.
مؤلف، بیان مى‌کند که بنى‌امیه در دو زمان مختلف بر اندلس حکومت کردند که در دوره دوم، عبدالرحمن بن هشام، محمد بن عبدالرحمن و محمد بن عبدالملک آخرین خلفایى اموى بودند که بر اندلس حکومت کردند.
در پایان مطالب یک بخش الحاقى که مرثیه‌اى از ابوالبقاء صالح بن شریف رندى پیرامون اندلس است. وى جزء شعرا و ادباى اندلس بوده است.
وضعیت کتاب
فهرست مطالب، مصادر و مراجع کتاب، ملوک و امیرانى که بر اندلس حکومت کرده‌اند در انتهاى کتاب ذکر شده است. در بخش ملحقات نقشه فتح اندلس توسط مسلمین، نقشه شهر اندلس، نقشه برخى اماکن اندلس و مانند آن دیده مى‌شود.
محقق، آدرس مطالب، توضیحات و شرح بسیار کاملى از کلمات، اصطلاحات، اسامى افراد و ملوک، اماکن و اختلاف نسخ در پاورقى ذکر کرده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب