انفعال ماء البئر بملاقاة النجاسة
| رسائل الشهيد الثاني (طبع قدیم) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شهید ثانی، زینالدین بن علی (نویسنده) |
| ناشر | مکتبة بصيرتي |
| مکان نشر | قم - ایران |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اخلاق اسلامی
غیبت (اخلاق اسلامی) فقه جعفری - قرن 10ق - مجموعهها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 182/6 /ش9ر5 1300الف |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
رساله انفعال ماء البئر بملاقاة النجاسة یا رسالة في نجاسة البئر بملاقاة أو عدمها تألیف زين‌الدين بن على جبعى عاملى معروف به شهيد ثانى (م 966 ق) است.
این رساله یکی از ده رساله از نوشته‌های شهید ثانی است که توسط انتشارات مکتبة بصيرتي در قم با عنوان رسائل الشهيد الثاني (طبع قدیم) به چاپ رسیده است.
در اين كتاب مسئله نجس شدن آب چاه به سبب ملاقات با نجاست بررسى شده است و مؤلف نظريه نجس نشدن به سبب ملاقات را انتخاب كرده است.
وى 5 قول در مسئله را كه عبارتند از نجس بدون به سبب ملاقات، پاک بودن بدون تغيير آب، نجس بودن همراه با وجوب كشيدن آب چاه و اعاده نكردن نماز و غسل، نجس نبودن و وجوب نزح، نجس بودن كم تراز كر و پاک بودن بيش از كر را در ابتدا ذكر نموده و سپس مرجع اين اقوال را دو قول نجس بودن و پاک بودن دانسته است.
وى منشأ اين نظريات را اختلاف روايات دانسته است و علاوه بر آنان، منشأ دلايل قول به نجاست را كتاب المعتبر محقق حلّى (م 676 ق) دانسته است و به بررسى و رد آنها پرداخته است و پس از رد دلايل نجاست به بيان دلايل طهارت پرداخته است.
اين كتاب به سبک فقه استدلالى نوشته شده است و در آن نظريات بزرگانى همچون شيخ مفيد (م 413 ق)، سيد مرتضى (م 436 ق)، شيخ طوسى (م 460 ق)، محقق حلى (م 676 ق) علامه حلّى (م 726 ق)، ابن زهرة (م 585 ق) و ديگران بيان و بررسى شده است
در اعيان الشيعه[۱] از اقوال نادر در مسائل فقهى از ابن ابى عقيل عدم انفعال ماء البئر به مجرد ملاقات را ذكر نموده است و قول معروف و مشهور را نجاست آب چاه به مجرد ملاقات دانسته است.
وى به نقل از مجالس المؤمنين قاضى نورالله تسترى (م 1019 ق) آورده است: لا يخطر ببالى ان احدا يوافقه من مجتهدى الاماميّة فى هذه المسألة سوى السيد الاجل الحسيب الفاضل النقيب الامير معزالدين محمد الصدر الاصفهانى فانه الّف فى ترويج مذهب ابن ابى عقيل رسالة مفردة
و همينطور به نقل از رياض العلماء از مولى محمد محسن كاشانى نيز موافقت با اين فتوا را نقل كرده است.
در الذريعة در سه جا[۲]،[۳][۴]از اين كتاب نام برده‌است
تاريخ تأليف
در الذريعة[۵] تاريخ پايان آن را 950ق ذكر نموده و در[۶] تاريخ پايان آن را 959ق دانسته است نسخه‌ها:
در الذريعة[۷] به نسخه‌اى متعلّق به آستان قدس رضوى، به خط شيخ حسن بن حسین نجفى مربوط به 980ق و نسخه ديگرى از كتابخانه مدرسه آیت‌الله شيرازى بزرگ در سامراء اشاره شده است در الذريعة65/24 به نسخه كتابخانه شيخ الشريعة اصفهانى به خط محمد صالح بن حسین على اصفهانى مربوط به سال 1001 اشاره شده است.
در مقدمه‌اى بر فقه شيعه[۸] در ضمن مجموعه الافادات ذكر شده كه در صفحه 196[۹]به نسخه‌هاى خطى متعددى از مجلس شوراى اسلامى، آستان قدس رضوى، دانشگاه تهران، ملك در تهران، آیت‌الله مرعشى آیت‌الله گلپايگانى و غير آن اشاره شده است.
تاريخ انتشار
در مقدمه‌اى بر فقه شيعه به نسخه چاپى مربوط به سال 1313ق اشاره شده است.[۱۰] كتاب موجود تجديد چاپ آن كتاب است كه توسط انتشارات مكتبة بصيرتى در قم چاپ شده است ویژگیها:
از ویژگیهاى كتاب اينكه صرفا به مباحث فقهى پرداخته نشده است بلكه به مباحث روايى و اسناد روايات و نحوه برخورد در كتب حديثى اشاره شده است به عنوان نمونه در مورد كتاب استبصار شيخ طوسى آمده است:
و لا يقدح فى ذلك كون الاستبصار منحصر فى روايات التهذيب المتعارضة كما هو الظاهر من حاله و الباعث لتصنيفه كما اشار اليه فى خطبته لان ذلك لا يبلغ حد اللزوم على وجه يتطرق القدح فيما صرح فيه بالمتن الواضح و السند الصحيح فلعلّه حقّقه من محل آخر فان الطرق لم تنحصر فى التهذيب (ص 7 كتاب)
فقه الحديث و توجه به سند روايات از ديگر ویژگیهاى كتاب است.به عنوان نمونه وى در مورد روايتى كه از دلايل پذيرش طهارت آب چاه است مى‌نويسد: فالقدح المعتبر فى هذا الحديث انما كان من احتمال انقطاعه حيث لم يصرح فيه بأن القائل الامام و حيث ثبت ذلك صار دليلا قويا على الطهارة بغير اشكال و ثبوته على الوجه الّذى قررناه لم يتفطن اليه احد من الاصحاب قبل يومنا هذا فللّه الحمد و المنّة
پانویس
- ↑ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۵۹
- ↑ الذریعة الی تصانیف الشیعة، الشیخ آقا بزرک الطهرانی، ج۱۱، ص۱۲۶
- ↑ الذریعة الی تصانیف الشیعة، الشیخ آقا بزرک الطهرانی، ج۱۵، ص۲۳۴
- ↑ الذریعة الی تصانیف الشیعة، الشیخ آقا بزرک الطهرانی، ج۲۴، ص۶۵
- ↑ الذریعة الی تصانیف الشیعة، الشیخ آقا بزرک الطهرانی، ج۱۱، ص۱۲۶
- ↑ الذریعة الی تصانیف الشیعة، الشیخ آقا بزرک الطهرانی، ج۱۵، ص۲۳۴
- ↑ الذریعة الی تصانیف الشیعة، الشیخ آقا بزرک الطهرانی، ج۲۴، ص۶۵
- ↑ مقدمه‌ای بر فقه شیعه، سید حسین مدرسی، ص۱۹۵
- ↑ مقدمه‌ای بر فقه شیعه، سید حسین مدرسی، ص۱۹۶
- ↑ مقدمه‌ای بر فقه شیعه، سید حسین مدرسی، ص۱۹۵