القسم المفقود من مسند أبيعوانة المستخرج على صحيح مسلم
القسم المفقود من مسند أبيعوانة المستخرج على صحيح مسلم، اثر «ابوعوانه یعقوب بن اسحاق اسفرائینی» (متوفی ۳۱۶ق)، گردآوری بخش مفقودشدهای از «مسند أبيعوانة» بر اساس احادیث موجود در «صحيح مسلم» است که توسط ایمن عارف دمشقی تحقیق شده است.
| القسم المفقود من مسند أبي عوانة المستخرج علی صحیح مسلم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابوعوانه، یعقوب بن اسحاق (نويسنده) دمشقی، ایمن بن عارف (مصحح) |
| ناشر | مکتبة السنة |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1416ق - 1995م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | احادیث اهل سنت - قرن 3ق. - احادیث احکام - قرن 3ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /م5 الف33 118 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
انگیزه نگارش
این اثر، تکمیل مجموعه چاپشده «مسند أبيعوانة» است. پیش از این، مجلدات اول، دوم، چهارم و پنجم این مسند به چاپ رسیده بودند، اما مجلد سوم مفقود بود. ناشران کتاب در هند نیز صراحتاً اعلام کرده بودند که نسخهای خطی از مجلد سوم پیدا نکردهاند؛ بدین ترتیب، این اثر با هدف پر کردن این خلأ و ارائه بخش جامانده، که دستنویس اصلی آن در دارالکتب المصریه (کتابخانه ملی مصر) نگهداری میشد، تدوین و منتشر شده است[۱].
ساختار
در این اثر بعد از یک مقدمه کوتاه، متن اصلی آمده که شامل ابواب موضوعی متعددی است که ذیل هر باب، احادیث مرتبط با آن میآید.
سبک نگارش
- استخراج حدیث: در این کتاب، احادیث از «مسند أبيعوانه» استخراج و با احادیث «صحيح مسلم» تطبیق داده شده و با ارجاعات دقیق (در پاورقیها) به منابع اصلی خود، از جمله شماره حدیث و صفحه در «صحيح مسلم»، مستند گردیده است.
گزارش محتوا
مقدمه این کتاب که توسط ایمن عارف دمشقی نوشته شده، به توضیح هدف از چاپ این اثر میپردازد.
اولین بحث کتاب درباره کیفیت نماز آیات (کسوف) از حیث تعداد رکعات است. در ذیل این عنوان، سه روایت از صحابی معروف ابن عباس آمده است که چگونگی نماز پیامبر(ص) هنگام خورشیدگرفتگی را توضیح میدهند. در ادامه این موضوع و در بخشهای بعدی به دعا کردن با بالا بردن دستها در هنگام خسوف و نیز حکمت پدید آمدن کسوف و خسوف اشاره شده است[۴].
كتاب الاستسقاء، شامل احادیث مربوط به نماز طلب باران است. نحوه نماز پیامبر(ص) برای طلب باران، از جمله برعکس کردن ردا، رو به قبله شدن و دعا کردن، بهتفصیل در این بخش بیان شده است. همچنین مواردی روایت شده که دعای پیامبر(ص) بلافاصله منجر به باران شده و در ادامه احادیثی درباره دعای ایشان برای توقف باران شدید و مضر آورده شده است[۵].
قسمت پایانی كتاب الاستسقاء، روایاتی است که در کتاب صحیح مسلم ذکر نشدهاند[۶].
كتاب الجمعة، بخش سوم این اثر بشمار میرود. این بخش مهم به احادیث مربوط به نماز جمعه پرداخته است و شامل موضوعاتی است در اهمیت حضور در نماز جمعه و عواقب ترک آن، برتری امت اسلام در پذیرش هدایت الهی در روز جمعه، فضیلتهای روز جمعه و اعمال مرتبط با آن، مانند قرائت سورههای خاص در نماز، آداب غسل و عطر زدن برای نماز جمعه و حکم غسل برای کسانی که در نماز جمعه حضور نمییابند[۷].
كتاب الزكاة، كتاب الصيام و كتاب الحج، از دیگر مباحث این کتاب است که یعقوب بن اسحاق اسفرائینی در ذیل هریک احادیث فراوانی را آورده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.