الفاظ الأدوية
الفاظ الأدوية، از آثار پزشک و داروشناس قرن یازدهم هجری قمری، حکیم نورالدین محمد بن عبدالله بن عینالملک شیرازی، پژوهشی است که به شناسایی اسامی داروهای رایج در آن دوران به زبانهای گوناگون میپردازد و فواید و روش استفاده از برخی از آن داروها را توضیح میدهد. پژوهشگر معاصر، ژیلا درخشانفرد زیرنظر دکتر محمد مشتری این کتاب را تصحیح کرده است. اثر حاضر کتاب چهلودوم از مجموعه «دوا و درمان در روزگاران کهن» است.
| الفاظ الأدوية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عینالملک شیرازی، محمد بن عبدالله (نويسنده)
درخشانفرد، ژیلا (گردآورنده) مشتری، محمد (ناظر) |
| عنوانهای دیگر | أنيس المعالجين ** مجموعه ألفاظ الأدوية ** ميزان الأدوية |
| ناشر | سفیر اردهال |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1393ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-600-313-184-2 |
| موضوع | دارو شناسی - متون قدیمی تا قرن 14 - پزشکی ایرانی - متون قدیمی تا قرن 14 - پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 - پزشکی سنتی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 3م9ع 128/3 R |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- حکیم نورالدین محمد شیرازی کتاب «الفاظ الادویه» را در سال ۱۰۳۸ هجری قمری به نام سلطان ابوالظفر شهابالدین محمد شاه جهان تألیف کرده است. این کتاب حاوی اسامی بعضی داروها به زبانهای فارسی، عربی، هندی، یونانی، ترکی، بربری، آندلسی و عبری است. [۱]
- شیوهی تصحیح کتاب:
- پس از تایپ نسخهی اصلی کتاب، نسخهی تایپی با اصل کتاب مقایسه و ویراستاری شد. در این مرحله - به طور ویژه و در مراحل بعد نیز - تلاش شد با استفاده از نشانگان سجاوندی، متن کتاب تا حد امکان روان و خوانا شود.
- برخی از مشکلات نسخهی حاضر، از قبیل: بعضی از لغات و اصطلاحات داخل متن که در نسخهی اصلی ناخوانا و یا نامشخص بود با مراجعه به منابع دست اول از جمله: فرهنگ لغات تا حد توان به صورت ارجاع در پانوشتها حل شده است.
- در موارد اندکی نیز که کلماتی در داخل متن نسخه تشخیص داده نشده در داخل متن در [ ] آمده است، که البته تعداد این موارد بسیار اندک است.
- رسمالخط کتاب نیز با توجه به دستور خط مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی تغییر یافت.
- در موارد لازم به منابعی چون لغتنامهی دهخدا، «تحفهی حکیم مؤمن» و ... نیز مراجعه شده که در جای خود ذکر شدهاند. [۲]
ساختار و محتوا
- این اثر از مطالب ذیل تشکیل شده است:
- «مقدمه»: مقدمه به بیان علامات تصحیح اعراب یعنی معانی برخی از کلمات استفادهشده مانند فوقانی و تحتانی و معجمه و مهمله، بیان علامات زبان هر دیار، تحقیق طبایع و درجات آن و علاماتی که منسوب به آن است و ذکر محملی از دوا به طبع و درجه و قوت، مختار، شربت و مصلح، بدل دوا و علامات آن میپردازد.
- «نتیجه»: در بخش نتیجه به ذکر الفاظ دوا و بیان علامات آن اشاره شده است.
- «خاتمه»: به بیان داروهای پرفایده مانند پادزهر، مومیایی، چوبچینی، چای و قهوه پرداخته میشود.
نمونه مباحث
- «یلنجوج: به فتح اول و لام و سکون نون و واو و جیم ثانی. ف (فارسی): عود هندی. [۳]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.