الصاحبي في فقه اللغة العربية و مسائلها و سنن العرب في كلامها
| الصاحبي في فقه اللغة العربية و مسائلها و سنن العرب في كلامها | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن زکریا، ابی حسین احمد بن فارس (نويسنده) بسج، احمد حسن (محشی) |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1418ق - 1997م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2ص2 6172 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الصاحبي في فقه اللغة العربية و مسائلها و سنن العرب في كلامها، تألیف شاعر، نحوى و واژه‌شناس قرن چهارم هجری قمری، ابوالحسین احمد بن فارس بن زکریا بن حبیب قزوینی رازی زهراوی معروف به ابن فارس (متوفای 395ق)، به واژه‌پژوهی در زبان عربی می‌پردازد و چگونگی و شیوه‌های وضع لغات و معانی و کاربردهای گوناگون برخی از واژگان را تشریح می‌کند. پژوهشگر معاصر، احمد حسن بسج این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی مفید بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابن فارس و نیز روش اثر حاضر را شناسانده است.
اسم کتاب
- ازآنجاکه ابن فارس این کتاب را به ادیب و وزير شیعی ديلمیان صاحب بن عباد (متوفای 385ق)، تقدیم کرده؛ «الصاحبي» نامیده شده است. [۱]
هدف و روش
- نویسنده با تأکید بر آنکه اثر حاضر به موضوع فقه اللغه (تبارشناسی واژگان) و سنت‌های عرب‌ها در سخن‌گویی توجه دارد، افزوده است: این کتاب را به خزانه صاحب بن عباد تقدیم کردیم زیرا بهترین مطالبی که در آن نوشته‌ایم از آنجا گرفته شده است.[۲]
- احمد حسن بسج با اشاره به اینکه کتاب «الصاحبي» برای اولین بار در قاهره سال 1328ق منتشر شد، اضافه کرده است: ولی این نسخه‌ها و تجدید چاپ‌های بعدی هیچیک کامل نیست و به ضبط و تحقیق نیاز دارد و من به این مسئولیت اقدام کردم و در موارد ضروری به شرح الفاظ ناآشنا پرداختم و نشانی آیات و روایات و منابع سخنان و گویندگان اشعار را مشخص کردم.[۳]
ساختار و محتوا
- برخی از مباحث مهمّ این اثر عبارت است از: زبان عربی توقیفی است یا اصطلاحی؟ زبان عربی برترین زبان است، زبان قرآن، مراتب کلام، منبع زبان، معانی حروف (ام، او، ای و...) و سنت عرب در حقیقت و مجاز.
- نامه ابن فارس به کاتب ابوعمرو محمد بن سعید درباره مقایسه و ترجیح بین شاعران جاهلی و مولّدین در پایان کتاب ضمیمه شده است.
نمونه مباحث
- ...درباره آیه «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى الْقِتَالِ...» (انفال/65.) برخی آن را مخصوص مردان شمرده‌اند. ابن فارس گفت: این از اشتباهات شگفت‌آور است. خدای متعال می‌گوید «یا بنی آدم» آیا منظور مردان است، نه زنان؟! [۴]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.