الزاهر في غريب ألفاظ الإمام الشافعي
الزاهر في غریب ألفاظ الأمام الشافعي، اثر ابومنصور محمد بن احمد ازهری (282- 370ق)، شرح الفاظ و واژگان غریب فقهی مذهب شافعی است. این کتاب بر اساس کتاب «المختصر الصغیر» ابوابراهیم اسماعیل بن یحیی مزنی مصری (175- 264ق) شاگرد محمد بن ادریس شافعی نوشته که کتاب مزنی نیز مختصر «الأم» شافعی است. تحقیق و مقدمه کتاب به قلم عبدالمنعم طوعی بشناتی است.
| الزاهر في غريب ألفاظ الإمام الشافعي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ازهری، محمد بن احمد (نويسنده) بشناتی، عبدالمنعم طوعی (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | عمدة الفقهاء فی شرح غریب المصطلحا‌ت الفقهیة |
| ناشر | دار البشائر الإسلامیة |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1419ق - 1998م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فقه - اصطلاحها و تعبیرها - فقه شافعی - اصطلاحها و تعبیرها - فقه شافعی -- واژه‌نا‌مه‌ها - فقه شافعی - قرن 4ق. - احادیث احکام - قرن 4ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 2ز 4الف 147/2 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ازهری، شافعی مذهب بوده و در فقه و لغت‌شناسی، مهارت و شهرت فراوانی دارد. وی به منظور شرح معانی لغوی، به دنبال کتابی جامع و مفید بوده و آثار شافعی را که در لغت معروف و حتی به عقیده برخی، کلام و سخن او در این زمینه حجت می‌باشد را برگزیده است. از طرفی، در میان شاگردان شافعی، کسی فقیه‌تر و آگاه‌تر از مزنی به آثار او، نبوده و لذا ازهری کتاب «المختصر» وی را برای این امر، برگزیده و به شرح لغات و واژگان فقهی غریب آن، پرداخته است[۱].
کتاب با شیوه کتب فقهی با باب طهارت، نیت، آنچه مستلزم غسل می‌شود و... شروع و به مسایل حقوقی و قضاوت ختم شده است[۲].
از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که این امکان را برای زبان‌شناسان و فقه‌‍پژوهان فراهم می‌کند تا در مورد واژه‌های مبهم مندرج در هر باب فقه از نظر لغوی تحقیق کنند[۳].
اهمیت اثر حاضر، در این است که کتابی لغوی در توضیح اصطلاحات فقهی و از منابع معتبر علمی نادر است که لغویون زیادی توجه ویژه‌ای به آن داشته و از آن بهره برده‌اند؛ مانند نووی در «تهذیب الأسماء واللغات»، دمیری صاحب «حیاة الحیوان»، فیومی صاحب «المصباح المنیر» و...[۴].
کتاب حاضر، به نام‌ها و اسامی بسیاری شناخته شده است؛ که همه آنها، حول معانی فقهی یا اصطلاحات فقهی عجیب و غریب، می‌چرخد. برخی از این اسامی و کسانی که به آن نام‌ها از آن یاد کرده‌اند، عبارتند از: «تفسیر ألفاظ المزني» ابن انباری، «کتاب الألفاظ الفقهیة» قفطی، «تفسیر ألفاظ کتاب المزني» یاقوت، صفدی و بستانی، «تفسیر ألفاظ مختصر المزنی» طاش کبری‌زاده، سیوطی و داودی، «تفسیر ألفاظ المزني» سبکی و ذهبی، «غری الألفاظ التي استعملها الفقهاء» زرکلی و ابن خلکان و... که در واقع، با بررسی آنها، می‌توان دریافت که تمامی این اسامی، عناوین غیر دقیق و صفاتی است که با آن، مطالب کتاب، توصیف گردیده است[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.