الحوادث الجامعة (رویدادهای قرن هفتم هجری)
| الحوادث الجامعة (رویدادهای قرن هفتم هجری) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن فوطی، عبدالرزاق بن احمد (نويسنده) آیتی، عبدالمحمد (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | الحوادث الجامعه و التجارب النافعه في المائه السابعه. فارسی |
| ناشر | انجمن آثار و مفاخر فرهنگی |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1381ش |
| شابک | 964-7874-00-6 |
| موضوع | بغداد - تاريخ - سال شمار، عباسيان - تاريخ - سال شمار |
| زبان | فارسی-عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2 ح9041 76/4 DS |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الحوادث الجامعة (رویدادهای قرن هفتم هجری)، ترجمه کتاب «الحوادث الجامعة و التجارب النافعة في المائة السابعة»، تألیف ابوالفضل، كمال‌الدين، عبدالرزاق بن احمد بن محمد بن ابى‌المعالى شيبانى (متوفی 723ق)، معروف به ابن فوطى و ابن صابونى، است به دست دکتر عبدالمحمد آیتی (متوفی 1392ش). این ترجمه در سال 1381 شمسی توسط انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در تهران چاپ شده است. موضوع کتاب درباره تاریخ بغداد در دوره عباسیان در قرن هفتم به‌صورت سال‌شمار می‌باشد.
به ترجمه فارسی کتاب، پیشگفتاری از ناشر به قلم توفیق ه. سبحانی (عضو شورای علمی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی) افزوده شده. این پیشگفتار در مرداد 1381 شمسی نوشته شده است. سبحانی در این مقدمه از برخی موضوعاتی که درباره آنها در کتاب صحبت شده سخن می‌گوید. او در بخش اخیر سخنانش می‌نویسد: «مزیت نهادین این کتاب، جای خود دارد. برتری دیگری که برای فارسی‌زبانان ملموس است، ترجمه بسیار شیوای کتاب است، چنان شیوا که گویی در اصل به فارسی روان تألیف شده است.»[۱] نسخه عربی که در انتشارات محمد علی بیضون در دارالکتب العلمیه بیروت در 2003 م. مطابق با 1424ق چاپ شده، دارای مقدمه محقق (مهدی نجم) است و ترجمه فارسی، پس از مقدمه ناشر، حاوی مقدمه مترجم (دکتر محمد آیتی). مقدمه مترجم، کامل‌تر از مقدمه محقق نسخه عربی کتاب به نظر می‌رسد: مثلاً ذکر تعداد آثار ابن فوطی را می‌توان برای این مورد شاهد آورد و.... هرچند مقدمه محقق عربی حاوی نکاتی مانند نسخه خطی کتاب و... است که طبعاً مقدمه مترجم به دلیل عدم نیاز به این موارد، خالی از آن است.[۲]
دکتر محمد آیتی در مقدمه کتاب می‌نویسد: «در نوشتن این مقدمه از مقدمه کتاب الحوادث به قلم دکتر بشار عوّاد معروف و دکتر عماد عبدالسلام رؤوف و مقدمه کتاب الحوادث الجامعة به قلم مصطفی جواد و نیز مقاله ممتع جناب یوسف رحیم‌لو در دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی درباره ابن‌فوطی بهره گرفته‌ام.»[۳]
در نسخه عربی کتاب، پس از محتوای مطالب، فهرست‌های منابع و موضوعات ارائه شده است ولی ترجمه فارسی کتاب، حاوی فهارس فنی وسیع‌تری است؛ فهرست‌های نام اشخاص، نام کتاب‌ها، طوایف و اقوام، ملل و نحل، صنایع و حرفه‌ها و جاها همگی به ترتیب الفبا در این بخش ذکر شده است. پس از ذکر این موارد نام کتاب به انگلیسی در آخرین صفحه نسخه فارسی ذکر شده است.
حجم پاورقی‌های نسخه عربی وسیع‌تر از ترجمه فارسی کتاب است؛ اما به‌هرحال، پاورقی‌ها در هر دو نسخه حاوی اطلاعات مفیدی در شرح محتوای مطالب است.
شاید بتوان نوع ترجمه را به‌صورت جمع میان ترجمه پاراگراف به پاراگراف و جمله به جمله دانست. به‌هرحال، ترجمه بسیار فنی و شیوا و زیبا و دقیق انجام شده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمات و متن کتاب.
- نجم، مهدی، الحوادث الجامعة و التجارب النافعة في المائة السابعة، تألیف ابن فوتی، دارالکتب العلمیه (منشورات محمد علی بیضون)، چاپ اول، بیروت، 2003م/ 1424ق.