الحث علی حفظ العلم و ذکر کبار الحفاظ (تحقیق مروان عطیه)
الحثّ علی حفظ العلم و ذكر كبار الحفّاظ، نوشته محدث، مورخ، متکلم و فقیه حنبلی قرن ششم قمری، عبدالرحمن بن جوزی (510- 597ق)، بر ارزش والای حفظ منقولات در آموزش علوم اسلامی، تأکید میورزد و شرح حال، آثار، استادان و اخبار تعداد 79 نفر از حافظان احادیث را معرفی میکند.
| الحث علی حفظ العلم و ذکر کبار الحفاظ | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (نويسنده) عطیه، مروان (محقق) |
| سال نشر | 1409ق - 1988م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | حافظان - قرآن -- حفظ |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 3ح2الف 81 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
محقق و شارح کتاب، مروان عطیه، میگوید:
- این کتاب یکی از آثاری است که بهخصوص به بررسی رجال حدیث پرداخته و نویسنده کتابش را بهترتیب حروف الفبای اسامی حافظان منظم کرده است و بعد از بیان نسب هر حافظ، استادان و اخبار او را بازگو میکند و یک یا دو خبر میآورد که بر قدرت حافظه شگفت آن راوی دلالت دارد[۱].
- به نظر میرسد که اهمیت این کتاب، در مخاطب ساختن هر جوینده دانش است تا بداند که هدف علم، انجام اوامر الهی و نزدیکی به او با عبادت و طاعت است و راه علم واقعی، عمل به آن و حفظ و تمرکز بر آن. مناسبترین وقت حفظ، سحر و هنگامه سپیدهدم است و حفظ کردن در جوانی، به کندهکاری در سنگ میماند و...
- عبدالرحمن بن جوزی در این کتاب، شیوه تربیتی صحیحی در پیش گرفته و نخست، مبانی و قواعد را بیان کرده و آنگاه به نمونهها و تجاربی پرداخته است که آن را تأیید میکند.
- مطالب نویسنده در مورد اخبار و قدرت حفظ حافظان، یکسان نیست و گاه، کوتاه است و گاهی، بلند[۲].
ساختار و محتوا
این کتاب 7 باب دارد:
- شوقآفرینی برای نگهداری روایات و علمآموزی؛
- ویژگیهای ظاهری و باطنی آنان که اهلیت حفظ احادیث را دارند و آنان که چنین نیستند؛
- داروهای مددرسان به قوه حافظه؛
- راه تثبیت حفظ روایات؛
- زمانهای تکرار محفوظات؛
- اولویتبندی حفظ روایات و منقولات؛
- یادکرد حافظان ممتاز (79 نفر بهترتیب الفبایی).
نمونه مباحث
- عبدالرحمن بن جوزی گوید: در حرف واو و نون، کسی نیست که در حفظ، شهرتی داشته باشد[۳]. مروان عطیه، منتقدانه نویسد: بلکه در اینجا، چندین حافظ معروف داریم و بعد تعداد 18 نفر را معرفی میکند که از آن جمله ابوحنیفه، نعمان بن ثابت است[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.