احمد سمیعی (گیلانی): زندگانی و خاطرات سیاسی
احمد سمیعی (گیلانی): زندگانی و خاطرات سیاسی احمد سمیعی گیلانی در گفتگو با سایه اقتصادینیا، این کتاب دربارۀ فعالیتهای سیاسی احمد سمیعی در دوران جوانی بهویژه نقش او در سازمان جوانان حزب توده ایران است. افزون بر خاطرات سیاسی، این کتاب شامل یادداشتها، نامهها و اسناد مرتبط با این دوره از زندگی سمیعی است.
| احمد سمیعی (گیلانی) | |
|---|---|
J1.jpg) | |
| پدیدآوران | سمیعی، احمد (مصاحبهشونده) اقتصادینیا، سایه (مصاحبهکننده) |
| ناشر | نی |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1403 |
| شابک | 4ـ0631ـ06ـ622ـ978 |
| موضوع | مصاحبهها سمیعی گیلانی، احمد، ۱۲۹۹ - ۱۴۰۲,خاطرات سمیعی گیلانی، احمد، ۱۲۹۹ - ۱۴۰۲,ایران ویراستاران |
| کد کنگره | PN۱۴۹/۹/س۸آ۵ ۱۴۰۳ |
گزارش کتاب
احمد سمیعی (گیلانی) متولد ۱۲۹۹ در رشت، مترجم، نویسنده و از اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود. او که در جوانی در فعالیتهای سیاسی بهویژه در حزب توده ایران نقش داشت، بعدها از فعالیتهای سیاسی کنارهگیری کرد و به حوزههای فرهنگی و ادبی پرداخت. سمیعی پدر علم ویرایش در ایران شناخته میشود و آثار مهمی در زمینۀ ویرایش و زبان فارسی از او به یادگار مانده است.
این کتاب دربارۀ فعالیتهای سیاسی احمد سمیعی در دوران جوانی بهویژه نقش او در سازمان جوانان حزب توده ایران است. افزون بر خاطرات سیاسی، این کتاب شامل یادداشتها، نامهها و اسناد مرتبط با این دوره از زندگی سمیعی است. درواقع این کتاب، روایتی مستند از زندگی سیاسی احمد سمیعی (گیلانی) است که در دوران جوانی خود در سازمان جوانان حزب توده ایران فعالیت داشت. این اثر مجموعهای از مصاحبهها و گفتگوهایی است که سایه اقتصادینیا با احمد سمیعی در سالهای پایانی عمر او انجام داده است؛ بنابراین میتوان گفت این کتاب نخستین روایت جامع و یکپارچه از تجربیات سیاسی سمیعی و نقش او در حزب توده ایران است.
کتاب با پیشگفتاری از سایه اقتصادینیا آغاز میشود که در آن به چگونگی جمعآوری، تدوین و ویرایش خاطرات پرداخته شده است. در ابتدای پیشگفتار آمده است: «کار ثبت و ضبط خاطرات سیاسی استاد احمد سمیعی (گیلانی) را خیلی دیر شروع کردم: تابستان ۱۳۹۹، وقتی همهگیری کووید جهان را آشفته بود و استاد، پیر و بیحوصله و تنها، صدمین سالهای حیاتش را در خانه میگذراند: گوشش نمیشنید و سوی چشمش کم شده بود و از ناتوانیاش در خواندن و نوشتن کلافه بود. به رغم اینهمه، شکایت اصلیاش از تنهایی بود. قرنطینه را تاب نمیآورد و نمیدانست خودش را چطور سرگرم کند. عمری به صحبت رندان خو کرده، به زندان زمان اسیر افتاده بود. سرانجام، همین کلافگی بود که کلاف سکوت سالیانش را شکافت: قرار گذاشتیم دیدارهای گاهوبیگاهمان را به ملاقاتهای منظم ضبط خاطرات سیاسیاش تبدیل کنیم تا تلخی و خاموشی ایام با شِکر خاطره و جرقههای حافظهی او شیرین و روشن شود. آنچه از خاطراتش در طول سالهای کار ادبی و فعالیت فرهنگی در یاد داشت، در مصاحبههای دیگر، حتی مکرر، گفته بود؛ اما در نقل خاطرات سیاسی همواره پرهیزی محافظهکارانه داشت. این اولین روایت یکپارچه و مفصل اوست از فعالیت سیاسی در سازمان جوانان حزب تودۀ ایران». در کنار متن مصاحبهها، از یادداشتها، نامهها، عکسها و اسناد شخصی احمد سمیعی نیز استفاده شده است. این اسناد شامل نامههای نوشتهشده از زندان، دفترچه خاطرات زندان و یادداشتهای مرتبط با فعالیتهای سیاسی سمیعی در دهههای بیست و سی است. این کتاب تصویری از سمیعی در مقام یک فعال سیاسی ارائه میدهد.
احمد سمیعی در این مصاحبهها نگاهی متفاوت به فعالیتهای سیاسی خود دارد و از تجربیات سخت دوران زندان و شکنجه بهعنوان بخشهای روحانی و عرفانی زندگی خود یاد میکند. او خاطرات و تجربیاتش را به گونهای روایت میکند که خواننده با ابعاد مختلف شخصیت او به عنوان فردی با گرایشهای فرهنگی و سیاسی متفاوت، آشنا میشود. افزون بر این کتاب دربرگیرندۀ اصلاحات و حاشیهنویسیهای خود احمد سمیعی نیز است که در طی فرآیند ویرایش و بازخوانی توسط او انجام شده است.
کتاب زندگانی و خاطرات سیاسی با رویکرد تاریخ شفاهی تدوین شده و در این نوع از روایت، امکان خطاهای حافظه و جابجایی رویدادها وجود دارد. برای رفع این موارد، گردآورندگان با افزودن پانویسها و ارجاع به منابع تاریخی دیگر تلاش کردهاند که اعتبار روایتها را حفظ کنند. این کتاب منبعی مهم برای پژوهشگران تاریخ معاصر ایران و همچنین علاقمندان به تاریخ حزب توده ایران به شمار میرود.
همچنین در انتهای کتاب دفترچه خاطرات زندان سوم (۱۳۴۴) استاد سمیعی، چند نامۀ او از زندان به همسرش مهلقا بلغاری و گزیده سالشمار زندگی و آثارش آمده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات