مودودی، ابوالاعلی

نام	مودودی، ابوالاعلی
نام‌های دیگر	ابوالاعلی مودودی
نام پدر	سید احمد حسن
متولد	12 رجب 1321ق
محل تولد	حیدرآباد دکن
رحلت	31 ذو القعدة 1399ق
اساتید
برخی آثار	مصلح جهانی از دیدگاه شیعه و اهل سنت دحض مفتريات القاديانية في ضوء الكتاب و السنة ما هي القاديانية
کد مؤلف	AUTHORCODE08336AUTHORCODE

ابوالاعلی‌ مودودی (1282-1358ش)، روزنامه‌نگار، از مصلحان و متفکران دینی برجسته شبه قاره هند، شخصیت سیاسی در پاکستان و مؤسس جماعت اسلامی پاکستان، از بنیان‌گذاران جریان سلفی متعادل

زندگی‌نامه

در 25 سپتامبر 1903م، در «حیدرآباد دکن» به دنیا آمد^[۱].

ابوالاعلی مودودی قرآن را از منظر‌ احیاگرایی‌ اسلامی‌ نگاه کرده است. وی در هندوستان به دنیا آمد، در آنجا تحصیل کرد و تحت تأثیر‌ تربیت خانوادگی و اجتماعی زمان خود به تفسیر روی آورد. محیطی که این قرآن‌شناس‌ در آن می‌زیست تحت‌ سلطه‌ بیگانگان - مشخصاً انگلیسی‌ها - بود و این چیزی نبود که برای مودودی خوشایند باشد، بلکه بسیار دردآور نیز بود. به همین دلیل به سیاست و الهیات روی آورد. از آنجا که مسلمان بود به‌ الهیات و معارف اسلامی تکیه کرد. سنت نیرومند عرفان و تصوف در شبه قاره هند نیز موجب شد که مودودی از آن بی‌نصیب نباشد؛ چیزی که اولاً سبب‌ساز آزادی‌خواهی شده و ثانیاً موجب تلطیف‌ آرا‌ و اندیشه‌های متفکران شده است و این مطلب در مورد قرآن‌شناسی مودودی نیز صدق می‌کند. طولی نکشید که وی یک ملی‌گرای تمام عیار شد و برای آزادی هندوستان مبارزه کرد، اما به این‌ نتیجه‌ رسید که در علوم قرآنی چیزی وجود دارد که می‌تواند او را اولاً از نظر فکری و عقیدتی و ثانیاً در دعوت به معنویت کاملاً غنی سازد؛ لذا به تفسیر قرآن‌ روی آورد و کوشید یک نظریه تفسیری برای نجات مسلمانان طرح و شرح کند^[۲].

طبق منابع موثق، خانواده پدری‌ او‌ از صوفیان‌ چشتی‌ دهلی‌ بود و نیای مادری وی‌ از خاندان بزرگ دهلی که در دکن اقامت گزیده بودند. پدر مودودی اصرار داشت تا‌ فرزندانش‌ با فرهنگ اسلامی عمیقا آشنا شوند‌. آنها‌ سال‌ها‌ در‌ خانه‌، اردو، عربی و متون‌ دینی‌ می‌خواندند. تسلط مودودی بر عربی چنان بود که در 14 سالگی اثر قاسم امین، متفکر مصری‌ را‌ از‌ زبان عربی به اردو برگرداند. در 15‌ سالگی‌ در‌ کنار‌ برادرش‌ به‌ روزنامه‌نگاری پرداخت^[۳].

فعالیت‌های علمی

در سال 1920م، به روزنامه‌نویسی پرداخت‌ و در دهلی رئیس تحریر بزرگ‌ترین روزنامه اسلامی شد و در 26 سالگی رساله «الجهاد في الإسلام» را‌ منتشر ساخت. سپس به حیدرآباد (دکن) منتقل‌ شد‌ و از سال 1932 به انتشار مجله «ترجمان القرآن» دست زد^[۴].

در سال 1937 دکتر محمد اقبال لاهوری از او دعوت کرد که به پنجاب برود‌ و با او برای احیای فقه اسلامی همکاری نماید. در آن‌ ایام، او ریاست مرکز تحقیقات اسلامی به نام «دارالاسلام» را به عهده‌ گرفت. ولی با مرگ نابهنگام اقبال، این مرکز تعطیل شد.

استاد مودودی در لاهور دو سال رئیس‌ قسمت‌ علوم دینی دانشکده‌ اسلامی شد و در سال 1941 یک نهضت اسلامی به نام «جماعت اسلامی» را تأسیس کرد و به رهبری آن انتخاب شد.

سید ابوالاعلی مودودی پس از تقسیم هند خواستار برقراری‌ حکومت‌ اسلامی‌ گردید، ولی در سال 1948 به زندان رفت و در سال 1950 آزاد شد. سپس‌ به علت انتشار رساله‌ای درباره قادیانی‌گری در سال 1953 محکوم به اعدام شد که‌ حکم اعدام‌ او تبدیل به حبس ابد گردید، ولی پس از سه سال آزاد گردید^[۵].

آثار

استاد مودودی علاوه بر تألیف صد جلد کتاب و رساله علمی مختلف درباره مسائل اسلامی، تفسیر مهمی به نام «تفهيم القرآن» به زبان اردو‌ نوشته‌ که‌ به انگلیسی‌ و ترکی نیز ترجمه شده‌ است.

تاکنون متجاوز‌ از 15 جلد از کتاب‌های استاد مودودی به زبان فارسی نیز ترجمه شده و در تهران و قم به چاپ رسیده است.

فعالیت‌های اجتماعی

ایشان فعالیت‌های اجتماعی وسیعی در پاکستان‌ داشت و با استفاده از دمکراسی موجود محلی، در یکی از انتخابات شرکت‌ کرد و گروهی‌ از‌ اعضای «جماعت‌ اسلامی» که به رهبری وی در سراسر پاکستان اداره می‌شدند، به نمایندگی مجلس پاکستان انتخاب‌ گردیدند.

جماعت اسلامی، فعالیت دامنه‌داری را در بین تمام طبقات‌ پاکستان، اعم از دانشجو و کارگر، دهقان و بازرگان، مردان و زنان‌ آغاز‌ کرد‌ و نفوذ عمیق آن موجب شد که استاد مودودی علاوه بر شخصیت‌ اسلامی‌ جهانی، وزنه‌ اجتماعی مهمی در پاکستان بشمار آید^[۶].