أنوار الفقاهة في أحكام العترة الطاهرة: كتاب النكاح (ویرایش جدید)
| أنوار الفقاهة في أحكام العترة الطاهرة: كتاب النكاح | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مکارم شیرازی، ناصر (نويسنده) |
| ناشر | دار النشر الإمام علي بن أبي طالب (عليه‌السلام) |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1390ش/1432ق |
| شابک | 978-964-533-154-0 |
| موضوع | زناشويي (فقه) |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | BP 189/1 /م7الف8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
أنوار الفقاهة في أحكام العترة الطاهرة، اثر آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، کتابی است سه جلدی، به زبان عربی، با موضوع فقه استدلالی جعفری. نویسنده در این اثر، بر اساس فقه امامی، به بررسی احکام مسائل زناشویی (نکاح) در اسلام پرداخته است.
ساختار
کتاب سه جلد دارد؛ مقدمه آن در هر سه جلد تکرار شده است و پس از مقدمه محتوای مطالب هر جلد ارائه شده است. اساس طرح مباحث این اثر، بر مبنای کتاب تحریر الوسیله است.
گزارش محتوا
از جمله مهم‌ترین مباحث مطرح‌شده در دایره فقه اسلامی، متعلق به مسائل جدیدی است که در ابواب زناشویی رخ داده است. این مسائل در پی تحولات اجتماعی و ساختارهای جدید فراوان در منظومه ارزش‌ها و روابط انسانی، به‌ویژه در مجال نظام خانواده، رخ داده که این به دشواری‌های این مسائل و اهمیت آنها افزوده است. روایت نبوی شریف «ما بني في الإسلام بناء أحب إلی الله عز و جل (و أعزّ) من التزويج»، به‌روشنی بیانگر اهمیتی است که اسلام به مسئله زناشویی داده است. همچنین در روایت دیگری وارد شده که: اگر مردی ازدواج کند، نصف دینش را احراز کرده و برای نیمه دیگر، باید تقوای الهی را مراعات کند (تا دینش کامل شود). این روایت نیز به نقش ازدواج در حفظ ارزش‌های اخلاقی و روابط اجتماعی و حرکت معنوی در مسیر زندگی اشاره دارد. شکی در این نیست که حرکت هر روزه در راستای این سنت مهم اسلامی و تقویت ستون‌های خانواده به هدف حفظ آن از انحلال و انحراف، ضروری است[۱].
نویسنده، اساس مسائل این کتاب را مسائلی قرار داده که در تحریر الوسیله امام خمینی بیان شده است. خود کتاب تحریر الوسیله بر مبنای کتاب «وسيلة النجاة» فقیه محقق سید ابوالحسن اصفهانی(ره) نگاشته شده است. سید ابوالحسن، فقیه جامعی بود که احاطه ژرفی بر مسائل فقهی و ذهنی سلیم و ذوقی نیکو و فکری درست داشت؛ او در زمان خودش ریاست عامه جمیع شیعیان را داشت. سپس امام خمینی(ره) کتاب «وسيلة النجاة» وی را تنقیح کرد و مسائل بسیاری را به آن افزود و آن را به‌صورت سودمندی تحریر کرد و آن را «تحریر الوسیله» نام نهاد.
علت گزینش متن تحریر الوسیله برای مباحث حاضر، اشتمال آن بر مسائل بسیار مبتلی‌به در زمان حاضر است که در کتاب‌های دیگر فقهای متأخر وجود ندارد. مسائل و فروع تحریر الوسیله مورد نیاز مسلمانان در زمان حاضر است و درعین‌حال، خالی از اطناب مملّ و اختصار مخلّ است. البته آیت‌الله مکارم، در عین اینکه تحریر الوسیله را مبنای نگارش این اثر قرار داده، از مسائلی که محقق یزدی در «العروة الوثقی» بیان کرده و همچنین مسائلی که سایر فقها مطرح کرده‌اند، غفلت نکرده و هرکدام را در جای خودش ذکر کرده است. همچنین مسائل مستحدثه‌ای که در کتاب‌های مذکور نبوده یا در جایی مطرح نشده نیز در این کتاب آمده است[۲].
خلاصه، این کتاب، مسائل فقهی الهام‌گرفته از کتاب و سنت در باب نکاح را عرضه می‌کند و همچنین در حل مسائل جدید متعلق به زناشویی و ادای حق این مباحث نیز تلاش می‌کند[۳].
در جلد اول کتاب، پس از مقدمه مؤلف، مباحث مقدماتی زناشویی بیان شده، سپس درباره عقد نکاح و احکام آن صحبت شده است. پس از بیان عقد و احکام عقد، صحبت از اولیای عقد مطرح شده و پس از آن، از اسباب تحریم سخن به میان آمده است؛ در این قسمت، کسانی که با نَسب بر انسان حرام می‌شوند، بیان شده. احکام ولدالزنا و موطوئه به شبهه و... نیز در همین قسمت آمده است[۴].
در جلد دوم کتاب نیز همان مقدمه جلد اول تکرار شده و سپس ادامه مباحث اسباب تحریم، با بیان احکام شیر دادن، شروع شده. پس از آن بحث مصاهره و ملحقات آن ذکر شده و سپس بحث عده و تکمیل عدد. ادامه مباحث این جلد از کتاب در بیان مباحث کفر و ازدواج موقت است. پایان‌بخش مباحث جلد دوم کتاب، بحث از جواز تمتع (ازدواج موقت) با دختر باکره است[۵].
جلد سوم کتاب نیز با تکرار همان مقدمه مذکور در جلد اول شروع شده و پس از آن محتوای مطالب با بیان عیب‌های موجب خیار فسخ و تدلیس آغاز می‌شود. پس از آن فصلی از کتاب به بیان مهریه اختصاص یافته و خاتمه‌ای در همان فصل به بیان شروطی که در عقد نکاح ذکر شده‌اند، پرداخته است. مطالب فصل‌های بعدی جلد سوم کتاب، درباره قسم و نشوز و شقاق، بیان احکام اولاد و ولادت و ملحق به آن، بحث در نفقات و بیان نفقه اقارب (در فصلی جداگانه) است. بحث امتناع مالک از نفقه بر حیوانی که زیر دستش است نیز در همین بخش ذکر شده است[۶].
وضعیت کتاب
فهرست منابع تحقیق و فهرست مطالب هر جلد در انتهای همان جلد آمده و ارجاعات در پاورقی‌ها ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.