قزوینی، محمدصالح بن محمدباقر
| نام | قزوینی، محمدصالح بن محمدباقر |
|---|---|
| نام‌های دیگر | محمدصالح روغنى قزوينى |
| نام پدر | محمدباقر |
| متولد | 1019 ق |
| محل تولد | قزوین |
| رحلت | 1117 ق |
| اساتید | سيد ميرمحمدباقر داماد |
| برخی آثار | ترجمه و شرح صحیفه کامله سجادیه (روغنی قزوینی)
کنوز العرفان و رموز الایقان (شرح اشعار مشکله مثنوی) شرح نهج‌البلاغة |
| کد مؤلف | AUTHORCODE09194AUTHORCODE |
محمدصالح بن محمدباقر قزوينى (1019-1117ق)، معروف به «روغنى» و متخلص به «فقير»، عالم، محدث، ادیب، از استوانه‌هاى علمى شيعى در عصر صفوى مى‌باشد.
ولادت
او در 1019ق، در قزوين به دنيا آمد.
تحصیلات
وی پس از اخذ مقدمات علوم نزد علماى زادگاه خود، در 1038ق، راهى اصفهان گرديد و حوزه درس سيد ميرمحمدباقر داماد ملحق گشت. پس از وفات استادش در سال 1042ق، مجدداً به موطن خود قزوين بازگشت و در مدرسه نواب، مدارج عالى اجتهاد را در حوزه درس شيخ محمدكاظم طالقانى قزوينى و ملا خليلا خليل قزوينى پيمود. او از پيشتازان جنبشهاى فكرى و ترويج زبان فارسى در حوزه‌هاى علمى شيعه بود و اكثر مؤلفات خويش را به فارسى تأليف نمود و يا اينكه كتب مهم عربى را به فارسى ترجمه كرد.
در روزگار وى، دولت صفويان از اخباریه حمايت مى‌كرد و در حدود 1070ق جمعى از علماى اصولى قزوين را به شهرهاى گوناگون از جمله روغنى را به شهر قندهار، تبعيد كرد. سپس او را در 1075ق به مشهد مقدس هجرت نمود و تا آخر عمر از مشهد بيرون نرفت
شيخ حر عاملى، در «امل الآمال»، از وى با عظمت و بزرگى، با كلمه «مولانا محمدصالح بن محمدباقر القزوينى المعروف بالروغنى...» ياد كرده است.
وى از علمايى است كه به نثر فارسى خدمات شايانى نمود و تمامى آثار و مؤلفات خود، جز شرح عربى «صحيفه سجاديه»، همگى را به زبان فارسى نگاشته است.
«شرح نهج‌البلاغة» مهمترين و بزرگترين اثر اوست كه از مفيدترين شروح نهج‌البلاغة به شمار مى‌رود كه در 1321ق توسط ميرزا على آشتيانى، به غلط به نام محمدصالح برغانى طبع گرديده اما در چاپ دوم در 1380ق در تهران، اين اشتباه مرتفع گرديده است.
وفات
روغنی در سال 1116ق، یا پس از 1117ق در مشهد از دنیا رفت.
آثار
- كنوز العرفان و رموز اصحاب الايقان.
- شرح نهج‌البلاغة.
- حكمت اسلام؛ شامل كلمات قصار اميرالمؤمنين(ع).
- ترجمه عهدنامه مالك اشتر.
- ترجمه و شرح صحیفه کامله سجادیه (روغنی قزوینی).
- بركات المشهد المقدس.
- ترجمه عيون اخبار الرضا.
- شرح دعاى السمات به فارسى.
- اكل آدم من الشجرة.
- مقامات.
- منشور ادب الهى و دستور العمل كارآگاهى.
- رساله در امانت.
- ترجمه مناجات حضرت اميرالمؤمنين(ع).
- محاكمه ميان فقير و غنى.
منابع مقاله
1- دائرةالمعارف تشيع، ج8، ص394، عبدالحسين شهيدى صالحى.