ابن عبدالحکم، عبدالله بن عبدالحکم
| ابن عبدالحکم، عبدالله بن عبدالحکم | |
|---|---|
 | |
عبدالله بن عبدالکریم بن اعین، مشهور به «ابن عبدالحکم»، حافظ، محدث و فقیه مالکی قرن دوم و سوم هجری قمری در مصر (۱۵۰-۲۱۴ق)، که با مالک بن انس ارتباط مستقیم داشت و پس از اشهب بن عبدالعزیز قیسی (د ۲۰۴ق)، ریاست مذهب مالکی به او رسید.
نسب و ولادت
- ابومحمد عبدالله بن عبدالکریم بن اعین بن لیث مصری مکی، به سال ۱۵۰ق، در اسکندریه به دنیا آمد[۱]. تولد عبدالله را در سال ۱۵۴ یا ۱۵۵ق، نیز نوشته‌اند[۲].
استادان و شاگردان
- ابن عبدالحکم، از مالک بن انس، اسماعیل بن عیّاش و اسد بن فرات روایت کرده است. عبدالله بن عبدالحکم نخست از یاران مالک بن انس بود و ۳ جزء از اجزایِ حدیثی و همه الموطأ را از مالک شنید و به نقل و روایت کتاب «السنة في الفقه» و دیگر آرای او پرداخت، پس از آن به شافعی پیوست و از نزدیکان بااخلاص او شد...
- اولاد ابن عبدالحکم (محمد، عبدالرحمان، عبدالحکم و سعد) و همچنین ربیع بن سلیمان جیزی و محمد بن سهل بن عسکر از او روایت کرده‌اند.
صفات
- وی از یاران برجسته مالک بود و در مذهب مالک، تفقّه نمود و به دسته‌بندی اصول مذهب وی پرداخت. وی کتاب الموطأ مالک را از خودش شنید و کتاب فقهی «السنة» او را روایت کرد. بشر بن بکر می‌گوید: مالک را در خواب دیدم که گفت: در شهر شما مردی است که به او ابن عبدالحکم گویند؛ از او روایت اخذ کنید که ثقه است.
وفات
- در تاریخ وفات وی اختلاف است، ولی اکثر منابع آن را در قاهره و به سال ۲۱۴ق، دانسته‌اند. وی در کنار قبر شافعی به خاک سپرده شد[۳]. همچنین درگذشت او را در ۲۱۰ یا ۲۱۳ یا ۲۱۵ و ۲۲۴ق، هم نوشته‌اند[۴].
آثار
- سيرة عمر بن عبدالعزيز (61-101ق): علی ما رواه الإمام مالك بن أنس و أصحابه؛
- المختصر الكبير في الفقه؛
- المختصر الأوسط؛
- المختصر الصغير؛
- المسائل و أجوبتها؛
- الأهوال؛
- القضاء في البنيان؛
- المناسك.
پانویس
منابع مقاله
- گروهی از پژوهشگران، «فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامى»، مقاله «عبدالله مصری»، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، 1389ش.
- کسایی، نورالله، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر سید کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1370ش.