أسرار الصلاة
| رسائل الشهيد الثاني (طبع قدیم) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شهید ثانی، زینالدین بن علی (نویسنده) |
| ناشر | مکتبة بصيرتي |
| مکان نشر | قم - ایران |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اخلاق اسلامی
غیبت (اخلاق اسلامی) فقه جعفری - قرن 10ق - مجموعهها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 182/6 /ش9ر5 1300الف |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
أسرار الصلاة تألیف زين‌الدين بن على جبعى عاملى معروف به شهيد ثانى (م 966 ق) است.
این رساله یکی از ده رساله از نوشته‌های شهید ثانی است که توسط انتشارات مکتبة بصيرتي در قم با عنوان رسائل الشهيد الثاني (طبع قدیم) به چاپ رسیده است.
در این كتاب اسرار باطنى و آداب كارهاى نماز، و وظايف قلب در حالتهاى مختلف آن، با استفاده از روايات معصومین ع و مباحث اخلاقى در کتاب‌هاى علماء با تقوا و عامل بيان شده است شهيد ثانى علاوه بر این كتاب، سه كتاب ديگر در زمینه نماز نوشته است. در كتاب الفقيه واجبات نماز و در كتاب النفلية مستحبات نماز، و در كتاب آداب الصلاة بعضى از آداب و دعاهاى نماز به صورت مختصر ذكر شده است.[۱] [۲]
اكثر مطالب كتاب مباحث اخلاقى و عرفانى همچون اخلاص، تواضع، ترس از خدا، ذكر و غفلت، قرب الهى و غير آنان است و در مواردى نيز به صورت مختصر مقدمات واجب و مستحب نماز بيان شده است.مباحث اخلاقى كتاب از کتاب‌هاى متعدد اخلاقى گردآورى شده است اما مؤلف به اسامى آنان در كتاب اشاره نكرده است.
وى در مقدمه كتاب دربارۀ آنان مى‌نویسد:
فشاركتهم فى مثوبته بجمع اطرافه و مبانيه و تهذيب ترتيبه و تقريب معانيه[۳]
کتاب‌هاى متعدد ديگرى به همین نام تأليف شده است كه نام بعضى از آنها در جلد 2 الذريعةصفحات 47 تا 51 ذكر شده‌اند.
شهيد ثانى در مقدمه كتاب در معرفى آن مى‌نویسد: قد ذكرنا هذه الرسالة نبذة من اسرارها و زبدة من آدابها و اكثرها قد وردت به النصوص عن اهل الخصوص عليهم افضل الصلوة و اكمل التحيات و بمراعاتها يرتقى القابل من مدارجها الى معارج الاسرار و التجليات[۴] علاوه بر این كتاب، شهيد ثانى داراى آثار ديگر اخلاقى بنام اسرار الزكاة، الصوم، الحج و غير آنان مى‌باشد. [۵]
آداب الصلاة
شهيد ثانى داراى 4 اثر گرانبها در زمینه نماز مى‌باشد. اولین آنها كتاب الالفية است كه در بيان واجبات نماز تأليف شده است. دومین كتاب النفلية است كه در مستحبات نماز مى‌باشد. سومین آنها التنبيهات العليّة است كه در اسرار و وظائف قلبى نماز نوشته شده است. آقا بزرگ تهرانى در الذريعة درباره آن مى‌نویسد، جعله ثالث الرسالتين الالفية فى واجبات الفرائض اليومیّة و النفلية فى مستحباتها و التنبيهات هذا فى اسرارها[۶].
اثر ديگرى از شهيد ثانى بنام آداب الصلاة وجود دارد كه در الذريعة به آن اشاره شده است. آقا بزرگ تهرانى در معرفى آن مى‌نویسد: هو غير اسرار الصلاة له بل هو مختصر فيه بعض الآداب و الادعية و التعقيبات رائيه فى النجف ضمن مجموعة من رسائل الشهيد عند آقا محمد بن المولى محمد على الخوانسارى[۷]
صاحب اعيان الشيعة در مورد این سه كتاب مى‌نویسد:
رسالة فى اسرار الصلاة سماها التنبيهات العلية على وظائف الصلاة القلبية و اسرارها جعلها ثالثة الرسالتين الالفية فى واجبات الفرائض اليومیة و النفلية فى مستحباتها و التنبيهات فى اسرارها و بعض المعاصرين جعل التنبيهات و الاسرار اثنتين و هما واحد مطبوع عدة مرات[۸]
از عبارت اعيان الشيعه مشخص نيست كه چه كسى بين التنبيهات العلّية و اسرار الصلاة فرق گذاشته است اما اگر منظور ايشان تفاوت دو كتاب التنبيهات العلية و آداب الصلاة باشد صاحب الذريعة این تفاوت را قائل شده و همانطور كه گذشت نسخه خطى آداب الصلاة را در كتابخانه مولى محمد على خوانسارى در نجف ديده است.
تاريخ تأليف
تاريخ پایان كتاب نهم ذى الحجة سال 951ق بوده است.[۹]
نسخه‌ها
در الذريعة به نسخه‌اى از كتابخانه سيد عبدالحسين حجة به خط فقيه شيخ على بن على فرزلى شامى عاملى مربوط به 983ق اشاره كرده است.[۱۰]
حواشى
در الذريعة [۱۱]، [۱۲]، [۱۳] به شرح اسرار الصلاة به نام جامع الخيرات از محمد على بن محمدحسن آرانى اشاره شده‌است كه مكررا در ایران چاپ شده است.
همچنين به تعليقه محمد على بن مفرى فرح مشهدى كه در ذيل عنوان ديوان مؤذن خراسانى چاپ شده است اشاره شده است.
تعليقه ديگرى كه در الذريعة [۱۴]،[۱۵] به آن اشاره شده است تعليقه مولى عبدالرسول فيروزكوهى (م 1325 ق) است.
پانويس
- ↑ ر.ک: متن الذریعه، ج1، ص22
- ↑ ر.ک: همان، ج4، 452
- ↑ ر.ک: مقدمه کتاب، ص102
- ↑ ر.ک: همان، ص102
- ↑ ر.ک: الذریعة، ج2، ص45
- ↑ ر.ک: همان، ج4، ص452
- ↑ ر.ک: همان، ج1، ص22
- ↑ ر.ک: أعيان الشيعة، ج7، ص155
- ↑ ر.ک: الذریعه، ج4، ص452
- ↑ ر.ک: همان
- ↑ ر.ک: همان، ج2، ص49
- ↑ ر.ک: همان، ج4، ص452
- ↑ ر.ک: همان، ج5، ص51
- ↑ ر.ک: همان، ج4، ص452
- ↑ ر.ک: همان، ج2، ص49
منابع مقاله
- مقدمه کتاب
- آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، دار الأضواء، بیروت - لبنان، 1403 ق یا 1983 م
- امین، سید محسن، أعيان الشيعة، دار التعارف للمطبوعات، چاپ 1، بیروت - لبنان، 1403ق