نقش قاعدین در حکومت امام علی(ع)

نقش قاعدین در حکومت امام علی(ع)
پدیدآوران	خراسانی پاریزی، ابراهیم (نویسنده)
ناشر	زعیم
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۸۰ش
چاپ	دوم
موضوع	تاریخ
زبان	فارسی
کد کنگره	‏BP 37/۹/خ۴ن۷

نقش قاعدین در حکومت امام علی(ع) تألیف ابراهیم خراسانی پاریزی، پژوهشی است در باره پیدایش گروه قاعدین، و عوامل و دلایل آن و عملکرد آنها در دوران زمامداری امام علی(ع). قاعدین را به گروهی می‌گویند که از همراهی و مددرسانی به رهبری مشروع خودداری می‌کنند.

این واژه را در اصطلاح به کناره‌گیرندگان از جهاد بدون عذر موجه معنا کرده‌اند و به همین دلیل آن دسته از صحابه پیامبر(ص) و مسلمانانی که با حکومت امام علی(ع) همراهی نکردند و خود را از صحنه سیاسی کنار کشیده و عزلت اختیار کردند، اطلاق می‌کنند.

نویسنده این پژوهش، که آن را زیر نظر دو تن از اساتید تاریخ به نگارش در آورده، برای تألیف آن، از منابع تاریخی اهل سنت و شیعه بهره گرفته و روش او با طرح پرسش هایی در باره قاعدین، توصیفی ـ تحلیلی و پاسخ دادن به فرضیه‌های مطرح در این زمینه است.

وی در مقدمه‌ای پیشینه بحث را در کتاب‌های کهن تاریخی همچون طبقات الکبری، اخبار الطوال، واقعه صفین، الجمل، انساب الاشراف و المعیار و الموازنه، پی گرفته و کتاب خود را در شش فصل تنظیم کرده است.

فصل نخست در باره جهاد، انواع آن، عصر تنزیل و تأویل، و قاعدین است. زمینه شکل‌گیری قاعدین و به مناسبت، ماجرای قتل عثمان و موضع معاویه در این باره و پیامدهای آن، مباحث بعدی کتاب است.

به زمامداری رسیدن امام علی(ع) و بیعت با ایشان و مباحثی در باره بیعت، و موضع قاعدین در باره حکومت امام علی(ع) و معرفی سران قاعدین، موضوعات فصل سوم کتاب است.

در فصل چهارم، علل رخداد جنگ جمل و حوادث آن و موضع قاعدین در باره آن و مواجهه امام با آنها، بررسی شده است. نقش قاعدین در جنگ صفین و زمینه های قاعدی گری و رخداد جنگ صفین و نقش قاعدین در حکمیت، آشفتگی سپاهیان امام پس از جنگ جمل، سرکوبی خوارج، غارت‌های شامیان در عراق، و رشد قاعدی گری در اواخر خلافت امام، مباحث پایانی این اثر است.

منابع مقاله

معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، کتاب‌شناسی توصیفی اهل‌بیت علیهم‌السلام، قم، مرکز چاپ و نشر مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، چاپ اول، 1383ش.