رسولی، سید هاشم
| نام | رسولی، هاشم |
|---|---|
| نامهای دیگر | ح‍س‍ی‍ن‍ی محلاتی، هاشم
رسولی محلاتی، هاشم |
| نام پدر | سید محمد رسولی |
| متولد | ۲۸ رمضان ۱۳۴۸ق |
| محل تولد | محلات |
| رحلت | 1398ش |
| اساتید | آيت‌اللّه بروجردى(ره) |
| برخی آثار | الإرشاد في معرفة حجج الله علی العباد
الإنصاف فی النص علی الأئمة الإثنی عشر آل محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌سلم الأشراف زندگانی محمد(ص) پیامبر اسلام: ترجمه سیرة النبویه غرر الحكم و درر الكلم آمدی (به صورت موضوعی)، با شرح و ترجمه فارسی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00826AUTHORCODE |
سيد هاشم رسولى محلاتى (1308-1398ش)، مؤلف، مترجم و گردآورنده آثاری در حوزه تاریخ اسلام و سیره ائمه اطهار (ع)، ریاست شورای سیاست گذاری ائمه جمعه کشور (از 1372-1382)، نماینده دومین دوره مجلس خبرگان رهبری از استان تهران، مسئول بخش وجوهات و مسائل شرعی دفتر رهبر معظم رهبری،
ولادت
او در ۲۸ رمضان ۱۳۴۸ق/ ۱۳۰۹ ش در شهرستان محلات دیده به جهان گشود. پدر وی سید محمد رسولی، روحانی وارسته از اهالی روستای قزلق منطقه‌ی راوند کاشان بود که در محلات رحل اقامت افکنده بود. وی از شاگردان برجسته‌ی آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی، معروف به «آیت‌الله مؤسس» و از مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم بود که دوستی نزدیکی با حضرت امام داشت. مادر سیدهاشم هم حاجیه خانم رباب محمدی بود که به علت ورع و تقوای زیاد به «ستاره‌ی فامیل» معروف بود.
تحصیلات
دوران كودكى تا دوازده سالگى را در محلّات سپرى كرد و تحصيلات ابتدايى را در آن جا نزد برادران مجد كه هر دو معلّم بودند، فرا گرفت. پس از آن به همراه پدر به قم آمد و تا كلاس ششم ابتدايى در مدرسه باقريّه كه در جنوب مدرسه فيضيّه قرار داشت و تحت نظر مرحوم برقعى اداره مى‌شد، تحصيل كرد.
سپس در اثر تشويق پدرش به تحصيل علوم اسلامى پرداخت. قسمت‌هاى زيادى از دو جلد شرح لمعه را نزد حضرات آيت‌اللّه شهيد صدوقى و حجّت‌الاسلام شيخ اسداللّه نوراللّهى اصفهانى خواند. قسمت عمده معالم‌الاصول را نيز نزد پدر خواند و بخشى از مطوّل را نزد آيةاللّه شهيد مطهّرى فرا گرفت و نيز قسمت‌هايى از قوانين را از آيت‌اللّه شيخ عبدالجواد اصفهانى و قسمتى از كفايۀ‌الاصول را از آيت‌اللّه مجاهدى تبريزى و قسمت ديگر آن را نزد حضرت آيت‌اللّه سيّد محمدباقرطباطبائى بروجردى بهره برد. سپس در درس خارج فقه و اصول حضرت امام(ره) حاضر شد و بيش‌ترين استفاده درس خارج را، از ايشان برد؛ به طورى كه اغلب درس‌هاى ايشان را مى‌نوشت و نسخه‌هاى دست‌نويس آنها موجود است.
هم‌چنين حدود هفت سال در درس خارج آيت‌اللّه بروجردى(ره) حاضر شد. در اين بين مدّتى در درس تفسير مرحوم استاد علّامه طباطبائى هم حاضر شد و به كمک جمعى از دوستان در استنساخ تفسير الميزان نيز شركت داشت.
همين مسئله سبب شد تا گاه‌گاهى برخى از مسائل پيچيده و غامض تفسيرى را در جلسات خصوصى از ايشان پرسيده، استفاده‌هايى ببرد. تا سالى كه امام(ره) به تركيه تبعيد شد، در جلسات درس فقه و اصول ايشان حضور مى‌يافت و از آن پس در سال 1344ش و پس از تبعيد حضرت امام به تركيه، ناچار به تهران هجرت كرد و در محلّه درخونگاه تهران اقامت گزيد و در مسجد امام صادق(ع) كه تازه بنا شده بود، به اقامه نماز جماعت و بيان احكام الهى و تشكيل كلاس‌هاى درس براى برادران و خواهران و دانش‌جويان پرداخت. متأسّفانه اين برنامه‌ها با اين‌كه بسيار سودمند و مورد علاقه اهالى محلّ بود، بيش از حدود چهار ماه ادامه نداشت و با فوت پدرش پايان يافت.
مسافرت به عراق
در اين سال‌ها، سفرهاى مكرّرى هم به كشور عراق داشت و چند ماهى هم در نجف اشرف از درس‌هاى خارج آيت‌اللّه حكيم و آيت‌اللّه سيّد محمود شاهرودى و اساتيد ديگر استفاده كردم.
پدرش سال‌ها در محلّات و قم سكونت داشت. او ايّام تحصيل را در قم و ايّام تعطيل را در محلّات به ارشاد و تبليغ مى‌پرداخت.
دیگر فعالیت‌ها
امامت جماعت امامزاده قاسم شمیران
حدود سال‌هاى 1330ش بود كه جمعى از اهالى امامزاده قاسم شميران خدمت آيت‌اللّه بروجردى آمده، درخواست اعزام عالمى به امامزاده شميران كردند و اتّفاقاً پدرش نيز همان روز براى انجام كارى خدمت وى رفته بود و اين تقارن موجب شد كه مهاجرت به امامزاده قاسم شميران به ايشان پيشنهاد شود كه با اصرار آيت‌اللّه بروجردى و پس از استخاره، مرحوم پدر موافقت كرد و سرانجام به تهران مهاجرت كرد و در امامزاده قاسم سكونت يافت.
ایشان هم نيز تا زمانى كه در قم بود، در ايّام تعطيل و به‌خصوص در تابستان به جاى مرحوم پدرش به محلّات مى‌رفت؛ امّا وقتى كه حضرت امام(ره) را به تركيه تبعيد كردند، ایشان نيز به سبب گرفتارى‌هاى داخلى و محدوديّتى كه از سوى ساواک برایشان فراهم شده بود، نتوانست در قم بماند و ناچار به تهران هجرت كرد و در مسجد امام صادق(ع) - واقع در محلّه درخونگاه - به اقامه نماز و نشر احكام مشغول شد. هنوز برنامه‌هاى تبليغى ایشان سر و سامانى نيافته بود كه متأسّفانه فوت پدر ایشان پيش آمد و اين برنامه ناتمام ماند.
پس از فوت وى، اهالى امامزاده قاسم نزد آيت‌اللّه سيّد احمد خوانسارى(ره) رفتند و از ايشان خواستند كه آیت‌الله سید هاشم محلاتی به جاى پدر ایشان به آن جا بفرستد. ایشان نيز به سبب سرپرستى مادر و خواهرانش ناچار به پذيرش اين پيشنهاد شدند و به همان برنامه‌هايى كه داشت، ادامه داد.
استاد حوزه قائم چیذر
او علاوه بر امامت جماعت امامزاده قاسم، مدرس حوزه علمیه قائم چیذر هم بود که یکی از برجسته‌ترین شاگردان ایشان در آن مدرسه شهید سیدعلی اندرزگو بود.
با پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام، حجت‌الاسلام سیدهاشم رسولی بار دیگر به بیت امام پیوست و مسئول نگارش نامه‌ها، پیام‌ها و نیز جواب نامه‌های ایشان گردید و تا پایان عمر مبارک حضرت امام در این سمت بود. بعد از فوت حضرت امام وی به‌‌عنوان نماینده‌ی ولی‌فقیه در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی منصوب گردید. ضمن اینکه کرسی استادی تاریخ اسلام را در دانشگاه امام صادق (ره) و دانشکده‌ی الهیات دانشگاه تهران برعهده داشتند.
وفات
بالاخره ایشان پس از یک دوره بیماری در سن ۸۹ سالگی در شب پنج‌شنبه 19 دی ماه 1398ش در تهران درگذشت.
آثار
آیت‌الله رسولی محلاتی آثار متعددی را به رشته‌ی تحریر درآورده است که می‌توان آنها را در سه مجموعه‌ی تألیفات، ترجمه‌ها و تصحیح‌ها طبقه‌بندی کرد. از تألیفات ایشان می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- احادیث اخلاق
- تاریخ انبیا
- تاریخ زندگی پیامبر اسلام (ص)
- تاریخ زندگی حضرت فاطمه الزهرا (س)
- تاریخ زندگانی حضرت امیرالمؤمنین (ع)
- تاریخ زندگانی امام حسن مجتبی (ع)
- تاریخ زندگانی حضرت امام حسین (ع)
- تاریخ تحلیلی اسلام
- چهل حدیث (در نه جلد)
- سخنی درباره‌ی زکاة
- سخنی درباره‌ی قرآن
- سخنی درباره‌ی نماز
- کیفر گناه
- مبارزه با گناه.
ترجمه‌های وی عبارت‌اند از:
- ترجمه‌ی اصول و روضه‌ی کافی در سه جلد
- الارشاد شیخ مفید در دو جلد
- تفسیر مجمع البیان
- ترجمه‌ی مفاتیح‌الجنان اثر شیخ عباس قمی
- ترجمه‌ی صحیفه‌ی علویه
- مقاتل الطالبین ابوالفرج اصفهانی
و همچنین کتب ذیل را تصحیح کردند:
- تصحیح «اثبات الحمدات بالنصوص و المعجزات اثر علامه حر عاملی
- تصحیح ایقاض الحجه بالبرهان علی الرجعه اثر علامه حر عاملی
- تصحیح مجمع البیان اثر فضل‌الله طباطبایی
- مناقب ابن شهر آشوب ۵٫ تصحیح دارالسلام مرحوم حاجی علی نوری
- تصحیح مرآت المعقول علامه مجلسی
- نورالثقلین عبدالعلی هویزی.
منابع مقاله
وابسته‌ها
الإرشاد في معرفة حجج الله علی العباد
الإنصاف فی النص علی الأئمة الإثنی عشر آل محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌سلم الأشراف
زندگانی محمد(ص) پیامبر اسلام: ترجمه سیرة النبویه
غرر الحكم و درر الكلم آمدی (به صورت موضوعی)، با شرح و ترجمه فارسی
الإيقاظ من الهجعة بالبرهان على الرجعة
مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول
مقتضب الأثر في النصّ على الأئمة الإثنی عشر
درسهایی از: تاریخ تحلیلی اسلام
زندگانی حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها و دختران آن حضرت
وصایا الرسول صلی‌الله‌علیه‌وآله و الائمة علیهم‌السلام
تمدن اسلام و عرب ترجمه حضارة العرب
نگاهي کوتاه به زندگی حضرت فاطمه زهرا «س» و زينب کبري «س»
نگاهی کوتاه به زندگی زينب کبری(س)
خاطرات آیت‌الله سيد هاشم رسولي محلاتي
زندگانی امام حسين عليه‌السلام
أصول کافي و شارح