كناش في الطب
| کناش في الطب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شیری، علی (محقق)
کشکری، یعقوب (نويسنده) اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه نويس) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب کناش فی الطب |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشکی ايران، موسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1386 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | پزشکی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | R 128/3 /ک5ک9 |
كنّاش فى الطب تألیف يعقوب الكشكرى، مجموعه مقالات در موضوع علم پزشکى است. شايد به اين دليل كه اولين مقاله اين كتاب از ابن‌سرابيون (سرافيون) نقل شده، برخى به اشتباه كتاب را به ابن‌سرابيون نسبت داده‌اند.
مقالات متنوع اين كتاب بيشتر به طب عملى اختصاص دارد و مؤلف كمتر به جنبه‌هاى طب نظرى مى‌پردازد.
ساختار
اين اثر داراى شصت‌وپنج باب و هر باب مشتمل بر يك مقاله است كه در هر مقاله به بررسى يك بيمارى و عارضه و راه‌هاى درمان آن پرداخته شده است.
كتاب داراى ترتيب خاصى نيست، بلكه مؤلف در هر مقاله مسأله‌اى پزشکى را به صورت مستقل و بدون وابستگى به مطالبى پيشين و مطالب بعدى نقل مى‌كند. بدين ترتيب كه ابتدا به بيان بيمارى و عارضه مى‌پردازد و سپس شيوه معالجه و درمان آن بيمارى را ذكر مى‌كند.
گزارش محتوا
كتاب كناش فى الطب مجموعه‌اى ارزشمند در درمان بيمارى‌ها است. از سويى مؤلف خود پزشکى صاحب تجربه است، چرا كه بيشتر عمر خود را به درمان بيماران در بيمارستان‌ها اختصاص داده است و تجربيات و آموخته‌هاى ارزشمندى كسب نموده است. از سوى ديگر مؤلف به منابع بسيارى از كتب قدماء در زمينه پزشکى دسترسى داشته است و در جاى‌جاى اين اثر از اين منابع مهم و سودمند استفاده كرده است. نمونه‌اى از اين منابع را مى‌توان چنين برشمرد:كتاب ادويه مركبه تأليف جالینوس [۱]، كناش تأليف فولس [۲]، ادويه مفرده جالینوس [۳]، كتاب كناش تأليف ثابت بن قره [۴]، كتاب كناش تأليف ساهر [۵]، اعضاء متشابهه الاعضاء تأليف جالینوس [۶]، فصول تأليف بقراط[۷]، علل اعضاء باطنى تأليف جالینوس [۸]، مواضع آلمه تأليف جالینوس [۹]، رعشه تأليف جالینوس[۱۰]، ابيديميا تأليف بقراط[۱۱]، حميات تأليف جالینوس[۱۲]، جيلة ابراء تأليف جالینوس [۱۳]، حميات تأليف يوحنا بن ماسويه. [۱۴]
شيوه‌هاى معالجه بيمارى‌ها گاه دستورات و تجربيات مؤلف و گاه نقل قول از اطباى بزرگ است كه اين نقل قول‌ها بعضاً با حاشيه مؤلف همراه است البته معالجه گاه با ذكر دوايى خاص و ذكر نسخه آن و شيوه ساخت آن و گاه به دستور و تدبيرهاى ديگر مثل پرهيزها و رژيم‌هاى غذايى است.[۱۵]
وضعيت كتاب
كتاب با تحقيق و پاورقى على شيرى انجام شده است. وى در ابتدا مقدمه‌اى كوتاه پيرامون زندگى مؤلف و كتاب كنّاش نگاشته است. پاورقى‌هاى نسبتاً مفصل اين اثر گاه به موارد خطا و تصحيف متن اختصاص دارد و گاه در آن به شرح و توضيح واژه‌اى در متن پرداخته شده است. توضيح و شرح مفردات دارويى، شرح حال اطبايى كه نام آنها در متن آمده و بيان مطالبى مرتبط با متن از منابع مهم پزشکى، بخش ديگرى از حواشى و پاورقى‌ها را تشكيل مى‌دهد.
افست اين اثر در 1386ش به همت مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکى، طب اسلامى و مكمل دانشگاه علوم پزشکى ايران منتشر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب