الاقتباس من القرآن الكريم
| نام کتاب | الإقتباس من القرآن الکریم |
|---|---|
| نام‌های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | صفار، ابتسام مرهون (محقق)
ثعالبی، عبدالملک بن محمد (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 86/4 /ث7الف7 |
| موضوع | قرآن - تاثیر
قرآن - مسایل متفرقه قرآن در ادبیات عربی - اقتباسها |
| ناشر | عالم الکتب الحديث |
| مکان نشر | اربد - اردن |
| سال نشر | 2008 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11670AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
الإقتباس من القرآن الكريم به قلم عبدالملك بن محمد ثعالبى نيشابورى، و با تحقیق ابتسام مرهون صفار به رشته تحرير درآمده است.
بحث اقتباس از مباحث قديمى و سنّتى علوم قرآنى مى‌باشد:و در كتب زيادى به آن پرداخته شده است و موضوع آنها اين است كه در فرهنگ، آثار و نوشته‌هاى مسلمانان چگونه از آيات قرآن مجيد استفاده مى‌شود.
انگيزه ثعالبى هم اين بوده كه چگونگى استفاده قرآن كريم در فرهنگ مسلمانان را نشان دهد.او كه قرآن شناس و علاقه‌مند به قرآن بود مى‌خواست ردپاى قرآن را در فرهنگ مسلمين مخصوصا فرهيختگان آن بيان كند.
ساختار
در آغاز كتاب، در مقدّمه اوّل كه احتمالا همان مقدّمه محققان و مصححان كه خانم دكتر اقسام مرهون صفار و دكتر مجاهد مصطفى مى‌باشند درباره ثعالبى و آثار و كتاب‌هاى او سخن به ميان آمده است.
آنگاه به معرّفى اثر فوق پرداخته و ابواب آنرا بيان مى‌كنند.آنگاه مصححان از چگونگى تصحيح خود و روند آن سخن مى‌گويند.
كار ديگر محققان كه داراى ارزش است اين است كه در انتساب دو باب آخر به ثعالبى ترديدهايى وجود داشته كه آنها اينها را ردّ نموده و انتساب آن را به ثعالبى توجيه و اثبات نموده‌اند.
مؤلف در مقدمه كتاب، به ذكر ابواب 25 گانه كتاب با يادكرد عناوين هريك پرداخته است.
گزارش محتوا
اينك به گزارش درباره ابواب 25 گانه كتاب مى‌پردازيم.
باب اوّل درباره سپاس‌ها و ستايش‌هاى سزاوار خداوند است كه از قرآن اقتباس شده است.
يادى از پيامبر(ص) و برخى از شايستگى‌ها و ويژگى‌هايش، خاندان پاك پيامبر(ص) و برخى از فضائل و شمارى از خبرها و نيز گزيده‌هايى از سخنان ايشان بابهاى دوم و سوم را تشكيل ميدهند.
باب چهارم نيز برترى جايگاه و سخنان صحابه است.
باب پنجم درباره پيامبران و امت‌هاى پيشين و اقتباس از داستانهاى ايشان است.
فضيلت دانش و دانشمندان و نوآورى‌هاى نيكوى و استنباط بديع ايشان باب ششم را تشكيل ميدهد.و باب هفتم ادب، عقل، حكمت و اندرز نيكو و محاسن اخلاق باب هشتم اين اثر است.
باب نهم در معايب اخلاق و باب دهم دربارۀ صفات اضداد مثل غنى و فقر و...بحث مى‌كند.
باب يازدهم درباره زنان، اولاد و برادران است و باب دوازدهم به يادكرد غذاها و نوشيدنيها مى‌پردازد.باب سيزدهم به ذكر بيان و خطابه و ثمرات فصاحت پرداخته است.
باب چهاردهم در رابطه با جوابهاى ساكت‌كننده قرآنى است.
باب پانزدهم به نوادر شيرين قرآنى اشاره دارد.و در باب شانزدهم به موضوع خروج از حد اقتباس اشاره كرده است.
در بابهاى باقى‌مانده به مباحث ديگرى كه كمتر به موضوع اقتباس اختصاص دارد، پرداخته است.
باب هفدهم درباره خواب و تعبير آن مى‌باشد.
باب هيجدهم درباره خط، كتاب و حساب مى‌پردازد.
باب نوزدهم درباره امثال و الفاظ قرآنى است.
باب بيستم به ذكر اشعارى كه در آنها آيات قرآن اقتباس شده مى‌پردازد و باب بيست و يكم مكمل آن است.
باب بيست و دوّم به ظرايف تلاوتها اشاره مى‌كند.
باب بيست و سوم درباره موضوعات گوناگونى از قبيل گشادگى بعد از شدّت و سختى، تفال به قرآن، هديه و برخى موضوعات ديگر پرداخته است.
باب بيست و چهارم را به دعاهاى مستجاب شدۀ قرآنى اختصاص داده است.
و باب بيست و پنجم كتاب به حرزها و اذكار و اوراد اختصاص يافته است.
اين كتاب بنام اقتباس از قرآن كريم توسط حسين صابرى مدرس و عضو هيئت علمى دانشگاه فردوسى مشهد ترجمه و در زمستان سال 1386 به عنوان كتاب برگزيده فصل در قسمت ترجمه انتخاب شده است.
مترجم مى‌گويد:سعى كردم كتاب را ساده و روان ترجمه كنم تا فهمش براى همه ساده باشد.و با افزودن توضيحات اضافه بر مطالب كتاب جاى شبهه‌اى براى خواننده باقى نماند.
از كاستى‌ها و نقاط ضعف محققان پاورقى‌هاى در متن عربى اين بوده كه منابع ارجاعى بسيار كم‌و ناقص است و محققان و مصححان توفيق زيادى در اين‌باره نداشته‌اند و علاوه‌براين كتاب فاقد كتابنامه مى‌باشد كه مترجم كوشيده است تا حد توان كاستى‌هاى منابع تحقيقاتى اين اثر را حلّ كند.
فهرست موضوعات هر مجلد در آخر آن گنجانده شده است.
منابع مقاله
- دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهى، بهاء الدين خرمشاهى، ج اول، ص 270
- خبرگزارى ايران، مصاحبه با مترجم حسين صابرى