أفلاطون في الإسلام

أفلاطون في الإسلام

نام کتاب	أفلاطون في الإسلام
نام‌های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	بدوي، عبدالرحمن (نويسنده)
زبان	عربي
کد کنگره	‏B‎‏ ‎‏395‎‏ ‎‏/‎‏ب‎‏4‎‏الف‎‏7‎‏ ‎‏1418
موضوع	افلاطون، ???؟ - ???؟ق. م. - نقد و تفسير فلسفه قديم فلسفه يونان فلسفه يوناني
ناشر	دار الأندلس
مکان نشر	لبنان - بيروت
سال نشر	1997م , 1418ق
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE1760AUTOMATIONCODE

معرفی اجمالی

أفلاطون في الإسلام، نوشته عبدالرحمن بدوی، کتابی است به زبان عربی و با موضوع فلسفه. نویسنده در این اثر به ارائه رساله‎های افلاطون یا رساله‎های منسوب به وی که در قرن‎های سوم و چهارم هجری قمری (نهم و دهم میلادی) به عربی ترجمه شده‎اند، می‎پردازد.

ساختار

کتاب، دارای مقدمه و محتوای مطالب در دو بخش کلی (افلاطون صحیح و افلاطون منحول) است.

گزارش محتوا

نویسنده در مقدمه، متذکر کتاب‎هایی با عناوین «أرسطو عند العرب»، نوشته‎شده در سال 1937م و «أفلوطين عند العرب» و «الأفلاطونية المحدثة عند العرب»، نگاشته‎شده در سال 1955م، می‎شود و کتاب حاضر را در راستای ادامه همان راه می‎داند. او در این کتاب، گروهی از متون - صحیح یا تغییریافته - ‎افلاطونی را ارائه می‎کند که در قرن‎های سوم و چهارم هجری (نهم و دهم میلادی) به زبان عربی ترجمه شده است.

او این کتاب را در دو قسمت مطرح کرده است: بخش اول، شامل متون صحیح افلاطون است که وی به نسخه‎های خطی آن دست یافته است (یا تمام آن را دیده یا تلخیصی از آن یا گزارشی از آن را). او این بخش را از روی محاورات «تیمائوس»، «سیاست» که اشتباها به «جمهوری» معروف شده، «قوانین»، «فایدون» و «کریتون» نوشته. وی در هر جایی که ممکن بوده به صفحات متناظر متن در محاورات افلاطون به زبان یونانی اشاره کرده است. البته به‎خاطر اینکه گاهی مترجم آثار به عربی، دقیقا به نص افلاطون پایبند نبوده، ارجاعات به متن متناظر محاورات افلاطون در زبان یونانی در این موارد تقریبی و به مضمون است و در سایر موارد به نص او ارجاع شده است.

نویسنده در این بخش، «فلسفة أفلاطون و أجزاؤها و مراتب أجزائها من أولها إلی آخرها» و «تلخيص نواميس أفلاطون» از فارابی، «جوامع كتاب جالينوس»، «في العلم الطبیعی»، «تیمائوس» و کتاب‎های «السياسة» [به فارسی: جمهوری]، «النواميس» [به فارسی: قوانین]، «فيدون» [به فارسی: فایدون]، «طيماوس» [به فارسی: تیمائوس] و «أقريطون» [به فارسی: کریتون] را در این بخش ارائه می‎کند.

عبدالرحمن بدوی، در بخش دوم، مطالب منتخبی از برخی متونی که به افلاطون نسبت داده شده را ارائه کرده است. بیشتر این عبارات در باب «آداب»، یعنی حکمت‎ها و جملات قصار هستند. در این بخش، نسخه دیگری از نوامیس [به فارسی: قوانین] افلاطون، رساله افلاطون در حقیقت نفی نگرانی و اثبات رؤیا در پاسخ به سؤال فرفریوس، وصیت افلاطون حکیم، کلمات افلاطون، تصویر گمراه‎کننده از افلاطون الهی، بخشی از کتاب‎های «نوادر ألفاظ الفلاسفة القدماء» حنین بن اسحاق، «منتخب صوان الحكمة» ابوسلیمان سجستانی، «آراء الحكماء اليونانيين»، «المسائل الثلاث» ابن مسکویه، رساله‎ای از افلاطون در رد بر قائلین به متلاشی شدن انسان، رساله منسوب به افلاطون در کیمیا و ثمره لطیفی از معیارهای افلاطون در عدم فساد نفس، ذکر شده است.

بدوی، متذکر می‎شود که قسمت اعظم این بخش را در دو کتاب «الحكمة الخالدة» و «مختار الحكم» ارائه کرده و توضیح داده که بسیاری از این جملات در کتاب‎های یونانی اواخر دوره تمدن یونان و دوران بیزانس، به خود افلاطون نسبت داده شده است.

نویسنده، یادآور می‎شود که درست است که برخی از آنچه در اینجا منتشر کرده، پیش‎تر به دست برخی پژوهشگران به چاپ رسیده، اما در این اثر، اصلاحات زیادی را در این رساله‎ها با تکیه بر خود نسخه‎های خطی انجام داده؛، همچنین، تعلیقات فراوانی را بر آن افزوده که در توضیح و روشن شدن معنای متن، به خواننده یاری می‎رساند.

وی، تا زمانی که کتابی مستقل درباره نقش افلاطون در فلسفه اسلامی منتشر کند، خواننده را در زمان حاضر برای مطالعه جامع درباره نقش افلاطون در شکل‎گیری فلسفه اسلامی، به کتاب «انتقال الفلسفة اليونانية إلی العالم العربي» که به زبان فرانسه نوشته و حاوی نوشته‎های افلاطون در جهان اسلام است، حوالت می‎دهد.

وضعیت کتاب

فهرست مطالب در ابتدای کتاب و دیگر فهارس فنی، شامل فهرست‎های اعلام و کتاب‎ها در انتهای آن ذکر شده است. نسخه‎های خطی کتاب از این قرار است: «فلسفة أفلاطون و أجزاؤها و مراتب أجزائها من أولها إلی آخرها»، به شماره 4833 کتابخانه ایاصوفیا؛ «تلخيص نواميس أفلاطون»، به شماره 1429 در لیدن هلند؛ «جوامع كتاب طیماوس»، به شماره 2410 ایاصوفیا و 1933 اسعد استانبول و نشر پاول کراس 1951م، در لندن؛ رساله افلاطون در حقیقت نفی نگرانی و اثبات رؤیا در پاسخ به سؤال فرفریوس، به شماره 4801، نسخه خطی ایاصوفیا که به حرف «ص» رمزگذاری شده؛ دو رساله وصیت افلاطون حکیم و کلمات افلاطون، به شماره 5280، نسخه کتابخانه مجلس شورای ملی؛ تصویر گمراه‎کننده از افلاطون الهی، به شماره 5283، همان کتابخانه؛ بخشی از کتاب‎های «نوادر ألفاظ الفلاسفة القدماء»، حنین بن اسحاق، به شماره 760 اسکوریال؛ «منتخب صوان الحكمة»، ابوسلیمان سجستانی، به خط بشیر آغا و شماره 494؛ «آراء الحكماء اليونانيين»، به شماره 2103، در کتابخانه مرکزی تهران؛ «المسائل الثلاث» ابن مسکویه، به شماره 94، کتابخانه مجلس شورای ملی تهران؛ رساله‎ای از افلاطون در رد بر قائلین به متلاشی شدن انسان؛ رساله منسوب به افلاطون در کیمیا، به شماره 5283، مجلس شورای ملی تهران و رساله‎ای منسوب به افلاطون در کیمیا، به شماره 6160، در همان کتابخانه .

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

پیوندها

مطالعه کتاب أفلاطون في الإسلام در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور