۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
حفظ البدن (رساله‌ای فارسی در بهداشت و تندرستی) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۹ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۲۱
، ۲۹ نوامبر ۲۰۲۱جایگزینی متن - 'نـ' به 'ن'
جز (جایگزینی متن - 'یـ' به 'ی') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'نـ' به 'ن') |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
مقاله نخست: در بیان عـلامات امـزجه بر سبیل اجمال مشتمل بر دو باب: | مقاله نخست: در بیان عـلامات امـزجه بر سبیل اجمال مشتمل بر دو باب: | ||
باب اول در بیان | باب اول در بیان نشانه‌های مزاج‌ها بر طریق کلی: مزاج معتدل و نامعتدل از هشت روی ظاهر گردد: | ||
# سختی، نرمی، گرمی وسردی اندام‌ها؛ | # سختی، نرمی، گرمی وسردی اندام‌ها؛ | ||
# فربه یا لاغر بودن؛ | # فربه یا لاغر بودن؛ | ||
# | # رنگ پوست و به‌ویژه چهره (از 11 رنگ سخن می‌گوید، اما 10 رنگ برمی‌شمرد: سپید، به رنگ گـچ، به رنگ عاج، به رنگ ارزیز، زردی، اشقر، سرخ، سبزارنگ بی‌سرخی، تاریک، سیاه)؛ | ||
# موی (در ضمن آن دوازده پرسش با پاسخ آمده است؛ از جمله پرسش درباره سپید شدن مو و پاسخ آن)؛ | # موی (در ضمن آن دوازده پرسش با پاسخ آمده است؛ از جمله پرسش درباره سپید شدن مو و پاسخ آن)؛ | ||
# «فعل‌هاست که از قوت‌ها صادر شود وقاعده کلی است که هرگاه که فعل‌ها را قوت بر کـمال باشد و در وی هیچ تشویش و نقصان نبود، مزاج معتدل بود و اگر نه چنین باشد، از آن سه قسم بیرون | # «فعل‌هاست که از قوت‌ها صادر شود وقاعده کلی است که هرگاه که فعل‌ها را قوت بر کـمال باشد و در وی هیچ تشویش و نقصان نبود، مزاج معتدل بود و اگر نه چنین باشد، از آن سه قسم بیرون نبود: یا تشویشی حاصل بود، یا نقصان، یا بطلان...»؛ | ||
# احوال بول است و براز است؛ زیرا کـه هـر وقت کـه بول رنگین بود و رایحه او نیک تیز بود، دلیل [گرمی مزاج] باشد و اگر نه چنین بود، بر برودت. | # احوال بول است و براز است؛ زیرا کـه هـر وقت کـه بول رنگین بود و رایحه او نیک تیز بود، دلیل [گرمی مزاج] باشد و اگر نه چنین بود، بر برودت. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
# در مضرت هوای گرم؛ | # در مضرت هوای گرم؛ | ||
# در مضرت هوای سرد؛ | # در مضرت هوای سرد؛ | ||
# در آنچه از بوی | # در آنچه از بوی ناخوش شنیدن رنجه دارد (درمان عوارضی چون سردرد با استفاده از مواد خوش‌بوکننده)؛ | ||
# در آنکه بوی خوش یابد رنجور شود: بباید | # در آنکه بوی خوش یابد رنجور شود: بباید دانستن کـه همه بوی‌های خوش نافع باشد دل و دماغ را، لیکن باشد که به سبب زیادتی گـرمی یا سردی یا خشکی یا تری، این رنجه پدید آمـده است؛ | ||
# در منفعت و مضرت عطرها؛ | # در منفعت و مضرت عطرها؛ | ||
# در اسپرغم‌ها (گل [سرخ]، بنفشه، | # در اسپرغم‌ها (گل [سرخ]، بنفشه، نیلوفر، نرگس، نسرین، نمام، سوسن سپید و سوسن آسمان‌گون، یاسمین، مورد، سرو). | ||
مقاله چهارم در مشروبات: بباید | مقاله چهارم در مشروبات: بباید دانستن که مشروبات سه قسم است: آب و شـراب مـست‌کننده و دیگر شـربت‌ها. لاجرم این مقالت بر سه بخش قسمت کرده شـد: | ||
بخش اول: در شرح صفات آب‌ها و در بخش او نه فصل است: # درمنفعت‌های آب خوردن؛ | بخش اول: در شرح صفات آب‌ها و در بخش او نه فصل است: # درمنفعت‌های آب خوردن؛ | ||
# در اقسام آب‌ها؛ | # در اقسام آب‌ها؛ | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
بخش دوم از مقالت چهارم: در چهارده فـصل (فـصل هفتم مشتمل بر بیست پرسش و پاسخ آنهاست). | بخش دوم از مقالت چهارم: در چهارده فـصل (فـصل هفتم مشتمل بر بیست پرسش و پاسخ آنهاست). | ||
بخش سوم در انواع اشربه‌ای که در حالت صحت و حالت مرض، آن را به‌کار برند (جلاب شـکر، سکنگبین، فقاع) و دو فـصل | بخش سوم در انواع اشربه‌ای که در حالت صحت و حالت مرض، آن را به‌کار برند (جلاب شـکر، سکنگبین، فقاع) و دو فـصل پانزدهم و شانزدهم که به نظر مـی‌رسد در واقع متعلق به بخش دوم باشند (یعنی این بخش در اصل 16 فصل داشته است). | ||
مقاله | مقاله پنجم در تدبیر مأکولات (خوردنی‌ها) و این مقالت مرتب است بر چـهار بخش (امـا فـقط دو بخش آن آمده است!): | ||
بخش اول: در طـبایع مفردات که مشتمل است بر 13 فصل: | بخش اول: در طـبایع مفردات که مشتمل است بر 13 فصل: | ||
# غلات و حبوبات (گندم و جو و انواع نان‌هایی که از این دو پخـته مـی‌شود، باقلا، نخود، گاورس، لوبیا، ماش، کـنجد و برنج)؛ | # غلات و حبوبات (گندم و جو و انواع نان‌هایی که از این دو پخـته مـی‌شود، باقلا، نخود، گاورس، لوبیا، ماش، کـنجد و برنج)؛ | ||
# گـوشت‌ها (گـوشت گـوسفند، بز، گاو، شـتر، اسب، آهو، بزغاله، ماهی، خرگوش، گورخر، گاو کوهی، بز و میش کوهی، مرغ خانگی، بط و مرغ آبی، کـلنگ ( | # گـوشت‌ها (گـوشت گـوسفند، بز، گاو، شـتر، اسب، آهو، بزغاله، ماهی، خرگوش، گورخر، گاو کوهی، بز و میش کوهی، مرغ خانگی، بط و مرغ آبی، کـلنگ (درنا)، کـبوتربچه و... و سرانجام گوشت نمک‌سود!)؛ | ||
# در شرح اعضای حیوانات (مـانند سر بریان گـوسفند، مـغز، چشم، پایچه، اشکنبه و روده، جگر، سپرز، گرده، دل، شش، پیه و مغز و نیز تخم انواع مرغ‌های خانگی)؛ | # در شرح اعضای حیوانات (مـانند سر بریان گـوسفند، مـغز، چشم، پایچه، اشکنبه و روده، جگر، سپرز، گرده، دل، شش، پیه و مغز و نیز تخم انواع مرغ‌های خانگی)؛ | ||
# در طبیعت اباها (آش‌ها و خوراکی‌های دیگر همچون قلیه و عدسی و هریسه)؛ | # در طبیعت اباها (آش‌ها و خوراکی‌های دیگر همچون قلیه و عدسی و هریسه)؛ | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
# در بقول (ترب، شـلغم، پیاز، سیر، ریواج)؛ | # در بقول (ترب، شـلغم، پیاز، سیر، ریواج)؛ | ||
# در افزارهای دیگ (چاشنی‌هایی که هنگام پخت غذا می‌افزایند، همچون: زیره، دارچینی، فلفل، زنجبیل، زعفران، سرکه، نمک و جز آن)؛ | # در افزارهای دیگ (چاشنی‌هایی که هنگام پخت غذا می‌افزایند، همچون: زیره، دارچینی، فلفل، زنجبیل، زعفران، سرکه، نمک و جز آن)؛ | ||
# در میوه‌های تر (انگور، غوره، انجیر، زردآلو، شفتالو و شفترنگ و آلو، آلوی نیشه (نیشو)، سیب، | # در میوه‌های تر (انگور، غوره، انجیر، زردآلو، شفتالو و شفترنگ و آلو، آلوی نیشه (نیشو)، سیب، انبرود (گلابی)، آبی (به)، انار شیرین و ترش، توت، خربزه، خربزه هندی (هندوانه)، کدو، بادنجان، عناب، ترنج، سماق)؛ | ||
# درمیوه‌های خشک (رما، کشمش، انجیر خشک، جوز (گـردو)، جوز تر، بادام شیرین، بادام تلخ، پسته، فـندق، عناب خشک)؛ | # درمیوه‌های خشک (رما، کشمش، انجیر خشک، جوز (گـردو)، جوز تر، بادام شیرین، بادام تلخ، پسته، فـندق، عناب خشک)؛ | ||
# در شیرینی‌ها (شکر، عسل، پانیذ، پالوده، حلوا، لوزینه، قطایف)؛ | # در شیرینی‌ها (شکر، عسل، پانیذ، پالوده، حلوا، لوزینه، قطایف)؛ | ||
| خط ۱۰۹: | خط ۱۰۹: | ||
مقالت هفتم، در حرکت و سکون و این مـقاله مشتمل است بر چهار فصل: | مقالت هفتم، در حرکت و سکون و این مـقاله مشتمل است بر چهار فصل: | ||
# در حاجتمندی تندرستان به حرکت و ریاضت (ورزش)؛ | # در حاجتمندی تندرستان به حرکت و ریاضت (ورزش)؛ | ||
# در وقت ریاضت ( | # در وقت ریاضت (نباید هـنگامی که معده و جگر هنوز از غذا خالی نشده، ورزش کرد)؛ | ||
# در اندازه ریاضت؛ | # در اندازه ریاضت؛ | ||
# در ریاضت جزوی (ورزش‌های ویژه هر عضو). | # در ریاضت جزوی (ورزش‌های ویژه هر عضو). | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۱۶: | ||
مقدمه، در بیان آنکه خواب چیست؟ | مقدمه، در بیان آنکه خواب چیست؟ | ||
# اندر منافع خـواب؛ | # اندر منافع خـواب؛ | ||
# در | # در آنچه چگونه باید خفتن؟<ref>ر.ک: شریعتی، سیده الهه، ص26-27</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||