۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ها' به 'ها'
جز (جایگزینی متن - 'مید' به 'مید') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
محقق در | محقق در مقدمهاش بر کتاب، شرححال [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]] و نیز منقولات تذکرهها و کتب ادبی و تاریخی درباره [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]] را گردآوری کرده است<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه دوازده تا سی</ref>. محقق، با گشتوگذار در اشعار [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]] نام ممدوحان عنصری را استخراج نموده که به عدد هشت ختم میشود و بیشترین مدح در خصوص سلطان محمود غزنوی (متوفی 421ق) است<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه بیستوسه تا بیستوچهار</ref> | ||
[[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]]، ملکالشعرای دربار محمود غزنوی، یکی از بزرگترین مدیحهسرایان و قصیدهپردازان شعر فارسی است. از وی 70 قصیده و 77 رباعی و تعدادی ابیات پراکنده باقی مانده است. شاعران پس از وی در شعرهایشان، موضعگیریهای متفاوتی در قبال او | [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]]، ملکالشعرای دربار محمود غزنوی، یکی از بزرگترین مدیحهسرایان و قصیدهپردازان شعر فارسی است. از وی 70 قصیده و 77 رباعی و تعدادی ابیات پراکنده باقی مانده است. شاعران پس از وی در شعرهایشان، موضعگیریهای متفاوتی در قبال او داشتهاند: عدهای مدیحهسرایی وی را موردانتقاد قرار دادهاند، برخی از تجملات او -که درنتیجه ثناگستری به دست آورده بود- یاد کردهاند، برخی نیز به استادی وی اقرار کرده، از وی تأثیرهایی پذیرفتهاند. در تمام دیوان، یک قرینه غیرمتوازن و تعبیر غیرمناسب بهدشواری میتوان یافت و یک جمله که در افادت غرض و پرورش مقصود دخالت نداشته باشد، نمیتوان دید. عبارتش بامعنی متوازن؛ نه عبارتها کوتاه است و نه معانی ناساز و بیاندام. مبنای سخن [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]]، بر عواطف و احساسات شاعرانه نیست. شعر وی از لطافت شاعرانه چندان بهره ندارد، [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]] خود نیز متوجه این مطلب بوده و در قطعه معروف خود، تغزل را رودکیوار نیکو دانسته، اقرار کرده است تغزلهای وی رودکیوار نیست؛ اما خلق مضامین مدحی و آمیختن برخی از مفاهیم شعری با بعضی تمثیلها و رنگ استدلال دادن به معانی غزلی و مدحی از شاخصهای سخن اوست<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4111/24 ر.ک: غلامرضایی، محمد، ص 25-24]</ref>. | ||
شعر [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]] همانند شعر دوران سامانی و غزنوی، شعری است محکم، باصلابت و با لحنی حماسی؛ علاوه بر متانت و بلندهمتی شخصی وی، حال و هوای غالب بر دربار محمود -که حال و هوای جنگ و جهاد دینی بوده- نیز بیشک در این امر مؤثر بوده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4111/25 ر.ک: همان، ص25]</ref>. | شعر [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]] همانند شعر دوران سامانی و غزنوی، شعری است محکم، باصلابت و با لحنی حماسی؛ علاوه بر متانت و بلندهمتی شخصی وی، حال و هوای غالب بر دربار محمود -که حال و هوای جنگ و جهاد دینی بوده- نیز بیشک در این امر مؤثر بوده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4111/25 ر.ک: همان، ص25]</ref>. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
بررسی واژههای قافیه در قصاید بازمانده از [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]]، نشان میدهد که وی در جستجوی قافیههای دشوار نبوده است و برخلاف بعضی از شاعران قرن پنجم، قافیههایی با روی ژ، چ، خ، ق، ع، غ و امثال آنها به کار نبرده است. البته در بعضی ابیات پراکنده پایان دیوان، | بررسی واژههای قافیه در قصاید بازمانده از [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]]، نشان میدهد که وی در جستجوی قافیههای دشوار نبوده است و برخلاف بعضی از شاعران قرن پنجم، قافیههایی با روی ژ، چ، خ، ق، ع، غ و امثال آنها به کار نبرده است. البته در بعضی ابیات پراکنده پایان دیوان، پارهای قافیههای نسبتاً دشوار وجود دارد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4111/34 ر.ک: غلامرضایی، محمد، ص34]</ref>. | ||
قصیده دیوان عنصری مجموعاً در این شش بحر اصلی عروض سروده شده است: مجتث، رمل، هزج، متقارب، خفیف و مضارع<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4111/34 ر.ک: همان]</ref>. | قصیده دیوان عنصری مجموعاً در این شش بحر اصلی عروض سروده شده است: مجتث، رمل، هزج، متقارب، خفیف و مضارع<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4111/34 ر.ک: همان]</ref>. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
در دیوان [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]]، 77 رباعی وجود دارد؛ 58 رباعی از نظر قافیه کامل و 18 رباعی خصی و یک رباعی ناقص و از نظر قافیه نامعلوم است. زبان رباعیات [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]] از زبان قصاید وی سادهتر و صمیمیتر است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4111/35 ر.ک: همان، ص35]</ref>. | در دیوان [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]]، 77 رباعی وجود دارد؛ 58 رباعی از نظر قافیه کامل و 18 رباعی خصی و یک رباعی ناقص و از نظر قافیه نامعلوم است. زبان رباعیات [[عنصري، حسن بن احمد|عنصری]] از زبان قصاید وی سادهتر و صمیمیتر است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4111/35 ر.ک: همان، ص35]</ref>. | ||
صورتی از تمثیل عبارت است از آوردن مصراعی همراه با مصراع دیگر، | صورتی از تمثیل عبارت است از آوردن مصراعی همراه با مصراع دیگر، بهگونهای که آن مصراع مثالی باشد برای مصراع دیگر. این شیوه بیشتر در اشعار زهد و اخلاق و عرفان به کار رفته و پس از دوران مغول در شعر قرن نهم، بهویژه در غزل سبک هندی، بسیار پرکاربرد است. در شعر دوران سامانی و غزنوی، نمونههایی برای آن میتوان یافت، اما ویژگی سبکی نیست. در شعر عنصری نیز نمونههایی -نه در حد ویژگی سبک- میتوان یافت. همچنین، ارسال المثل در سخن او، فراوان نیست؛ وی صرفاً در موارد معدودی به بعضی مثلهای فارسی یا عربی اشاره کرده است. از میان سرودههای خود عنصری نیز آنچه در فارسی ضربالمثل شده، اندک است. از همه معروفتر، مطلع معروف اوست: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||