ترجمه آموزی قرآن کریم: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۱ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'می‎ک' به 'می‌ک'
جز (جایگزینی متن - 'می‎پردازد' به 'می‌پردازد')
جز (جایگزینی متن - 'می‎ک' به 'می‌ک')
خط ۲۷: خط ۲۷:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
مؤلف در مقدمه به اهمیت ترجمه آموزی قرآن کریم سخن به میان آورده و این موضوع را از ضروری‎ترین مباحثی معرفی می‎کند که حوزه و دانشگاه باید آن را در خلال مباحث علوم قرآنی بگنجانند تا اینکه به‎واسطه پرورش محققانی در این بخش ضعف موجود در ترجمه‎های کنونی مرتفع شود<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص7</ref>.
مؤلف در مقدمه به اهمیت ترجمه آموزی قرآن کریم سخن به میان آورده و این موضوع را از ضروری‎ترین مباحثی معرفی می‌کند که حوزه و دانشگاه باید آن را در خلال مباحث علوم قرآنی بگنجانند تا اینکه به‎واسطه پرورش محققانی در این بخش ضعف موجود در ترجمه‎های کنونی مرتفع شود<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص7</ref>.


در ادامه نگارنده بیان می‎دارد که این اثر کم‎حجم، تنها جنبه یادآوری‎های ترجمه آموزی در حوزه پراهمیت فن ترجمه قرآن کریم را دارد، وگرنه شرح و بسط ریزه‎کاری‎های این فن بیش از آنکه به نوشتار درآید باید به‎صورت عملی در کلاس‎های آموزش قرآن کریم به‎صورت اساسی در قالب عرضه ترجمه آیه به آیه و بحث و گفتگو در جزئیات نکات صرفی، نحوی، بلاغی و ارائه قالب درست و استوار زبان مقصد برای زبان مبدأ در جمع ترجمه آموزان شکل عینی و کاربردی پیدا کند<ref>ر.ک: همان، ص7-8</ref>.
در ادامه نگارنده بیان می‎دارد که این اثر کم‎حجم، تنها جنبه یادآوری‎های ترجمه آموزی در حوزه پراهمیت فن ترجمه قرآن کریم را دارد، وگرنه شرح و بسط ریزه‎کاری‎های این فن بیش از آنکه به نوشتار درآید باید به‎صورت عملی در کلاس‎های آموزش قرآن کریم به‎صورت اساسی در قالب عرضه ترجمه آیه به آیه و بحث و گفتگو در جزئیات نکات صرفی، نحوی، بلاغی و ارائه قالب درست و استوار زبان مقصد برای زبان مبدأ در جمع ترجمه آموزان شکل عینی و کاربردی پیدا کند<ref>ر.ک: همان، ص7-8</ref>.
خط ۵۴: خط ۵۴:
در ادامه، نگارنده درباره ضرورت ترجمه قرآن بیان می‎دارد که در طول قرن‎ها پس از نزول قرآن کریم آن چیزی که موجب شده غیر عرب‎زبانان با قرآن آشنایی پیدا کنند و قرآن در میان آن‎ها گسترش پیدا کند ترجمه قرآن کریم به سایر زبان‎های دنیا بوده و لذا ازاین‎جهت فن ترجمه قرآن از باارزش‎ترین علوم دینی محسوب می‎شود<ref>ر.ک: همان، ص11-12</ref>.
در ادامه، نگارنده درباره ضرورت ترجمه قرآن بیان می‎دارد که در طول قرن‎ها پس از نزول قرآن کریم آن چیزی که موجب شده غیر عرب‎زبانان با قرآن آشنایی پیدا کنند و قرآن در میان آن‎ها گسترش پیدا کند ترجمه قرآن کریم به سایر زبان‎های دنیا بوده و لذا ازاین‎جهت فن ترجمه قرآن از باارزش‎ترین علوم دینی محسوب می‎شود<ref>ر.ک: همان، ص11-12</ref>.


شرایط مترجم از جمله شروط یک ترجمه صحیح و کامل است که مؤلف از بین شرایط گوناگون به مهم‎ترین شرایط یک مترجم کامل اشاره می‎کند:
شرایط مترجم از جمله شروط یک ترجمه صحیح و کامل است که مؤلف از بین شرایط گوناگون به مهم‎ترین شرایط یک مترجم کامل اشاره می‌کند:
# آشنایی کامل مترجم با زبان مبدأ و مقصد؛
# آشنایی کامل مترجم با زبان مبدأ و مقصد؛
# توانایی لازم مترجم در ارائه نثری دقیق و استوار؛
# توانایی لازم مترجم در ارائه نثری دقیق و استوار؛
خط ۷۰: خط ۷۰:
# نثر ترجمه باید تا حدودی آراسته به محسنات لفظی و ظرافت‎های هنری باشد<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>.
# نثر ترجمه باید تا حدودی آراسته به محسنات لفظی و ظرافت‎های هنری باشد<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>.


واژه‎سازی مناسب برای کلمات قرآن از دیگر بخش‎های این کتاب است. مترجم باید در انتخاب معادل‎های صحیح و مناسب با کلمات قرآن دقت لازم را بکار برد و واژه متناسب زبان مقصد را به دست بیاورد که در ادامه با ذکر مثال‎هایی مقصود خویش را بیان می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص22</ref>.
واژه‎سازی مناسب برای کلمات قرآن از دیگر بخش‎های این کتاب است. مترجم باید در انتخاب معادل‎های صحیح و مناسب با کلمات قرآن دقت لازم را بکار برد و واژه متناسب زبان مقصد را به دست بیاورد که در ادامه با ذکر مثال‎هایی مقصود خویش را بیان می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص22</ref>.


یکی از نکات لازم در ترجمه قرآن این است که اصطلاحات قرآنی را که در ذهن و زبان اهل قرآن تعریف خاص خود را دارند، نباید به‎صورت تحت‎اللفظی ترجمه شوند زیرا چه‎بسا در آن صورت علاوه بر ابهام در معنی آیه مقصود و معانی آیه پوشیده و مخفی می‎ماند بنابراین کلماتی مثل انفاق، ایمان، ذکات، یومنون بالغیب و امثال آن‎ها را نباید معادل‎سازی فارسی کرد<ref>ر.ک: همان، ص24-25</ref>.
یکی از نکات لازم در ترجمه قرآن این است که اصطلاحات قرآنی را که در ذهن و زبان اهل قرآن تعریف خاص خود را دارند، نباید به‎صورت تحت‎اللفظی ترجمه شوند زیرا چه‎بسا در آن صورت علاوه بر ابهام در معنی آیه مقصود و معانی آیه پوشیده و مخفی می‎ماند بنابراین کلماتی مثل انفاق، ایمان، ذکات، یومنون بالغیب و امثال آن‎ها را نباید معادل‎سازی فارسی کرد<ref>ر.ک: همان، ص24-25</ref>.
خط ۷۶: خط ۷۶:
ترجمه صحیح و دقیق واژگان مترادف از دیگر موارد حائز اهمیت در ترجمه قرآن کریم است؛ ترادف و هم معنایی چند واژه به یک معنا در زبان عربی و قرآن کریم در نگاه عالمان اصول فقه از امور اختلافی است که برخی قائل به ترادف الفاظ و برخی منکر ترادف آن هستند که البته ریشه اختلاف‎نظرها درباره ترادف لغات به فرق گذاشتن میان اسم و صفت برمی‎گردد. با توجه به این نکته در ترجمه آیات آنگاه‎که با الفاظ به‎ظاهر مترادف مواجه می‎شویم باید برای هر واژه‎ای معادل مناسب آن را بیاوریم<ref>ر.ک: همان، ص26-27</ref>.
ترجمه صحیح و دقیق واژگان مترادف از دیگر موارد حائز اهمیت در ترجمه قرآن کریم است؛ ترادف و هم معنایی چند واژه به یک معنا در زبان عربی و قرآن کریم در نگاه عالمان اصول فقه از امور اختلافی است که برخی قائل به ترادف الفاظ و برخی منکر ترادف آن هستند که البته ریشه اختلاف‎نظرها درباره ترادف لغات به فرق گذاشتن میان اسم و صفت برمی‎گردد. با توجه به این نکته در ترجمه آیات آنگاه‎که با الفاظ به‎ظاهر مترادف مواجه می‎شویم باید برای هر واژه‎ای معادل مناسب آن را بیاوریم<ref>ر.ک: همان، ص26-27</ref>.


در بخش بعدی، قاعده تضمین و احتباک مورد بررسی قرار گرفته است. تضمین به این معناست که گاه در یک کلمه معنای کلمه دیگر را می‎گنجانند و اصطلاحاً آن را اشراب می‎کنند تا یک کلمه حامل دو معنا باشد؛ و احتباک به معنای استحکام بخشیدن، استوار نمودن و بافتن است و در اصطلاح فنون بلاغی یکی از انواع حذف به شمار می‎آید که می‎تواند در ترجمه و تفسیر نقش به سزایی داشته باشد‎<ref>ر.ک: همان، ص27-33</ref>.
در بخش بعدی، قاعده تضمین و احتباک مورد بررسی قرار گرفته است. تضمین به این معناست که گاه در یک کلمه معنای کلمه دیگر را می‎گنجانند و اصطلاحاً آن را اشراب می‌کنند تا یک کلمه حامل دو معنا باشد؛ و احتباک به معنای استحکام بخشیدن، استوار نمودن و بافتن است و در اصطلاح فنون بلاغی یکی از انواع حذف به شمار می‎آید که می‎تواند در ترجمه و تفسیر نقش به سزایی داشته باشد‎<ref>ر.ک: همان، ص27-33</ref>.


نگارنده در بخش بعد به موضوع لغزشگاه‎های مترجمان می‌پردازد. لغزش‎ها در ترجمه مترجمان کم‎وبیش به خاطر عدم‎تشخیص فعل لازم از متعدی، عدم شناخت محذوفات، بی‎توجهی به ساختار صرفی کلمات، ترجمه تحت‎اللفظی شماری از اصطلاحات قرآنی، عدم‎تشخیص معلوم از مجهول، ناتوانی از آوردن معادل‎های صحیح، ضعف در نکات نحوی و ترکیب صحیح آیات، ناآگاهی از مرجع ضمیر، شناخت ناکافی از صفت و موصوف و سایر ریزه‎کاری‎هایی که در ضمن تطبیق یک ترجمه بر متن دانسته می‎شود<ref>ر.ک: همان، ص35-39</ref>.
نگارنده در بخش بعد به موضوع لغزشگاه‎های مترجمان می‌پردازد. لغزش‎ها در ترجمه مترجمان کم‎وبیش به خاطر عدم‎تشخیص فعل لازم از متعدی، عدم شناخت محذوفات، بی‎توجهی به ساختار صرفی کلمات، ترجمه تحت‎اللفظی شماری از اصطلاحات قرآنی، عدم‎تشخیص معلوم از مجهول، ناتوانی از آوردن معادل‎های صحیح، ضعف در نکات نحوی و ترکیب صحیح آیات، ناآگاهی از مرجع ضمیر، شناخت ناکافی از صفت و موصوف و سایر ریزه‎کاری‎هایی که در ضمن تطبیق یک ترجمه بر متن دانسته می‎شود<ref>ر.ک: همان، ص35-39</ref>.
خط ۹۲: خط ۹۲:
# [[تاج العروس من جواهر القاموس]]، نوشته [[مرتضی زبیدی، محمد|محمد مرتضی حسینی زبیدی حنفی]].
# [[تاج العروس من جواهر القاموس]]، نوشته [[مرتضی زبیدی، محمد|محمد مرتضی حسینی زبیدی حنفی]].


منابع تفسیری: مراجعه مستمر به منابع تفسیری یکی از ضروری‎ترین کارهای مترجم است که مؤلف به اهم منابع تفسیری اشاره می‎کند، همچون:
منابع تفسیری: مراجعه مستمر به منابع تفسیری یکی از ضروری‎ترین کارهای مترجم است که مؤلف به اهم منابع تفسیری اشاره می‌کند، همچون:
# [[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|تفسیر کشاف زمخشری]].
# [[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|تفسیر کشاف زمخشری]].
# [[مجمع البيان في تفسير القرآن|تفسیر مجمع‎البیان طبرسی]].
# [[مجمع البيان في تفسير القرآن|تفسیر مجمع‎البیان طبرسی]].
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش