۶۱٬۱۸۹
ویرایش
أصول النحو عند السيوطي بين النظرية و التطبيق (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۵ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۴:۲۶
، ۵ نوامبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - ' اين ' به ' این '
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ') |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
'''أصول النحو عند السيوطي بين النظرية و التطبيق'''، اثر دكتر [[عصام عيد فهمى]] است كه در موضوع «اصول نحوى» در نزد [[جلالالدين سيوطى]]، آنگونه كه از لابهلاى آثار گوناگون او به دست مىآيد، به زبان عربى و در سال 2006م، نوشته شده است (اصول نحو، به اعتقاد سيوطى، علمى است كه در آن از ادله اجمالى نحو از حيث ادله بودن و كيفيت استدلال به آنها و حال مستدل بحث مىشود). | '''أصول النحو عند السيوطي بين النظرية و التطبيق'''، اثر دكتر [[عصام عيد فهمى]] است كه در موضوع «اصول نحوى» در نزد [[جلالالدين سيوطى]]، آنگونه كه از لابهلاى آثار گوناگون او به دست مىآيد، به زبان عربى و در سال 2006م، نوشته شده است (اصول نحو، به اعتقاد سيوطى، علمى است كه در آن از ادله اجمالى نحو از حيث ادله بودن و كيفيت استدلال به آنها و حال مستدل بحث مىشود). | ||
هدف نویسنده از تأليف | هدف نویسنده از تأليف این اثر، كوشش برای تكوین صورت دقيقى از اصول نحوى نزد [[سيوطى]] است كه در كتب و آثار متعدد وى، پراكنده است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/10|مقدمه محقق، ص10]]</ref> | ||
آنچه باعث اهميت کتاب شده، وسعت اطلاعات نحوى [[سيوطى]] و كثرت تأليفات وى مىباشد؛ زيرا وى به جمعآورى ميراث نحوى قرون متمادى قبل از خویش پرداخته و آنها را در آثار خویش، گرد آورده است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/10|مقدمه نویسنده، ص10]]</ref> | آنچه باعث اهميت کتاب شده، وسعت اطلاعات نحوى [[سيوطى]] و كثرت تأليفات وى مىباشد؛ زيرا وى به جمعآورى ميراث نحوى قرون متمادى قبل از خویش پرداخته و آنها را در آثار خویش، گرد آورده است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/10|مقدمه نویسنده، ص10]]</ref> | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
در بخش اول، به بررسى دوران سياسى، اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى عصرى كه [[سيوطى]] در آن مىزيسته، پرداخته شده و در آن، از چگونگى رشد، اساتيد، سفرها، حيات علمى، تأليفات، شاگردان و وفات وى، سخن رفته است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/13|همان]]</ref> | در بخش اول، به بررسى دوران سياسى، اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى عصرى كه [[سيوطى]] در آن مىزيسته، پرداخته شده و در آن، از چگونگى رشد، اساتيد، سفرها، حيات علمى، تأليفات، شاگردان و وفات وى، سخن رفته است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/13|همان]]</ref> | ||
در بخش دوم كه «اصول نحو قبل از سيوطى» نام دارد، ضمن تعريف | در بخش دوم كه «اصول نحو قبل از سيوطى» نام دارد، ضمن تعريف این اصطلاح، سير و مراحل تكوین این علم، از آغاز تا دوران سيوطى، شرح و بسط داده شده است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/13|همان]]</ref> | ||
فصل اول، پيرامون سماع و مصادر سهگانه آن؛ يعنى قرآن كريم، حديث نبوى و كلام عرب (شعر و نثر) بوده و نویسنده در آن، ضمن اشاره به مفهوم سماع، به بررسى نظريات [[سيوطى]] در مورد | فصل اول، پيرامون سماع و مصادر سهگانه آن؛ يعنى قرآن كريم، حديث نبوى و كلام عرب (شعر و نثر) بوده و نویسنده در آن، ضمن اشاره به مفهوم سماع، به بررسى نظريات [[سيوطى]] در مورد این مصادر، پرداخته است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/13|همان]]</ref> | ||
به عقيده نویسنده، آنچه پس از موشكافى نظريات سيوطى، قابل استنباط مىباشد، | به عقيده نویسنده، آنچه پس از موشكافى نظريات سيوطى، قابل استنباط مىباشد، این است كه وى به دليل تصريح به لزوم تبعيت و قبول قرائات قرآنى، به آنها احترام مىگذاشته است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/13|همان]]</ref> | ||
فصل دوم، پيرامون قياس بوده و در آن، پس از تعريف قياس در لغت و اصطلاح، به بيان اهميت قياس، رد منكرين آن و اقسام قياس پرداخته شده است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/14|همان، 14]]</ref> | فصل دوم، پيرامون قياس بوده و در آن، پس از تعريف قياس در لغت و اصطلاح، به بيان اهميت قياس، رد منكرين آن و اقسام قياس پرداخته شده است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/14|همان، 14]]</ref> | ||
در | در این فصل، تقسيمى كه [[سيوطى]] برای قياس، به اعتبار مقيس و مقيسعليه انجام داده (حمل فرع بر اصل، حمل اصل بر فرع، حمل نظير بر نظير و حمل ضد بر ضد) نيز مورد بررسى قرار گرفته و سپس به ذكر اركان قياس كه عبارتند از: مقيسعليه، مقيس، علت يا جامع و حكم، پرداخته شده است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/14|همان]]</ref> | ||
ذكر اختلاف علما در قياس كردن بر قاعدهاى كه در حكم آن اختلاف وجود دارد؛ اختلاف در رابطه با اينكه حكم در محلى كه نص وجود دارد، بهواسطه خود نص ثابت مىشود يا بهواسطه علت؛ اقسام حكم نحوى؛ جواز تعلق حكم به دو چيز يا بيشتر؛ تعليل حكم واحد به دو علت؛ تعليل دو حكم به علت واحد؛ تعارض علل؛ اجتماع ضدين؛ منزلت علل نحوى؛ علل نحوى در آثار سيوطى؛ علت موجبه و علت مجوزه؛ تخصيص علت؛ علت بسيط و مركب؛ تعليل به امور عدمى و...، از جمله مطالبى است كه در | ذكر اختلاف علما در قياس كردن بر قاعدهاى كه در حكم آن اختلاف وجود دارد؛ اختلاف در رابطه با اينكه حكم در محلى كه نص وجود دارد، بهواسطه خود نص ثابت مىشود يا بهواسطه علت؛ اقسام حكم نحوى؛ جواز تعلق حكم به دو چيز يا بيشتر؛ تعليل حكم واحد به دو علت؛ تعليل دو حكم به علت واحد؛ تعارض علل؛ اجتماع ضدين؛ منزلت علل نحوى؛ علل نحوى در آثار سيوطى؛ علت موجبه و علت مجوزه؛ تخصيص علت؛ علت بسيط و مركب؛ تعليل به امور عدمى و...، از جمله مطالبى است كه در این فصل، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/15|همان، ص15]]</ref> | ||
فصل سوم، در سه بخش زير، سامان يافته است: | فصل سوم، در سه بخش زير، سامان يافته است: | ||
1. اجماع: پس از توضيح لغوى و اصطلاحى | 1. اجماع: پس از توضيح لغوى و اصطلاحى این واژه، اجماع نحات، مخالفت با اجماع، انواع آن از جمله اجماع عرب، اجماع قراء و اجماع روات، تشريح شده است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/15|همان]]</ref> | ||
2. استصحاب: ضمن توضيح معناى لغوى و اصطلاحى آن، به بحث پيرامون جايگاه و اهميت استصحاب نزد نحات و مخصوصا [[سيوطى]] و همچنين مسائلى كه [[سيوطى]] در آنها به استصحاب حال استدلال نموده، پرداخته شده است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/15|همان]]</ref> | 2. استصحاب: ضمن توضيح معناى لغوى و اصطلاحى آن، به بحث پيرامون جايگاه و اهميت استصحاب نزد نحات و مخصوصا [[سيوطى]] و همچنين مسائلى كه [[سيوطى]] در آنها به استصحاب حال استدلال نموده، پرداخته شده است.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/15|همان]]</ref> | ||
3. ادله فرعى ملحق به اصول نحوى: | 3. ادله فرعى ملحق به اصول نحوى: این ادله عبارتند از استدلال به عكس؛ استدلال به بيان علت؛ استدلال به عدم دليلى در شىء بر نفى آن؛ استدلال به اصول؛ استقراء؛ استدلال به عدم نظير؛ استحسان و.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/15|همان]]</ref> | ||
فصل آخر، به تعارض و ترجيح و قواعد توجيه، اختصاص يافته است و از جمله مباحث آن مىتوان به مفهوم لغوى و اصطلاحى تعارض و تراجيح، صور آن؛ قواعد و شروط توجيه؛ رابطه ميان قواعد توجيه و اصول نحو و نيز قواعد نحات؛ وظيفه قواعد توجيه؛ مآخذ قواعد توجيه و... اشاره نمود.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/15|همان]]</ref> | فصل آخر، به تعارض و ترجيح و قواعد توجيه، اختصاص يافته است و از جمله مباحث آن مىتوان به مفهوم لغوى و اصطلاحى تعارض و تراجيح، صور آن؛ قواعد و شروط توجيه؛ رابطه ميان قواعد توجيه و اصول نحو و نيز قواعد نحات؛ وظيفه قواعد توجيه؛ مآخذ قواعد توجيه و... اشاره نمود.<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/21644/1/15|همان]]</ref> | ||