نسائی، احمد بن علی
ابوعبدالرحمن، احمد بن على بن شعیب نسائى (215- 303ق)، معروف به امام نسائی محدث معروف و مؤلف یکى از صحاح سته اهل سنت، و نویسندهٔ کتاب سنن نسائی
| نام | نسائی، احمد بن علی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | نسائی، ابوعبدالرحمن احمد بن شعیب
نسائی، احمد بن شعیب احمد بن شعیب النسائی احمد بن شعیب بن علی الخراسانی النسائی حافظ نسایی احمد بن علی نسایی احمد بن شعیب |
| نام پدر | علی بن شعیب |
| متولد | 215ق |
| محل تولد | نسا |
| رحلت | 303 ق |
| اساتید | ابوشعیب سوسی، احمدبن ابی نصر نیشابوری |
| برخی آثار | ویژگی‌های امیرمؤمنان علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00861AUTHORCODE |
ولادت
در سال 214 یا 215ق، در شهر نساء به دنیا آمد.[۱]
مسافرتها
در خصوص دوران کودکى وى اطلاعات چندانى در دست نیست. منابع تاریخى به مسافرت‌هاى وى به شهرهایى چون خراسان، حجاز، عراق، جزیره، شام و مصر به‌منظور کسب دانش و استماع حدیث اشاره کرده‌اند.[۲]
زرکلى مى‌نویسد: «وى به شهرهاى زیادى سفر کرد و سرانجام در مصر ساکن شد. پس از اینکه مشایخ مصر بر او حسد ورزیدند، به رمله از شهرهاى فلسطین رفت.».[۳]
اساتید
از جمله اساتید وى که از آنها نقل روایت کرده مى‌توان به «قتیبة بن سعید»، «اسحاق بن ابراهیم بن حبیب»، «ابراهیم بن یعقوب»، «عیسى بن حماد»، «اسحاق بن راهویه»، «سلیمان بن اشعث»، «اسحاق بن شاهین»، «ابراهیم بن سعید»، «ابوداوود سجستانى» و... اشاره کرد.[۴]
شاگردان
عده زیادى نیز ازمحضر وى کسب علم کرده‌اند و به نقل روایات پرداخته‌اند که از جمله آنها مى‌توان به «ابوالقاسم طبرانى»، «احمد بن عمیر»، «ابوالمیمون بن راشد»، «ابوسعید العرابى» و «ابوجعفر الطحاوى» اشاره کرد.[۵]
وفات
درسال وفات نسائى، بین منابع، چندان اختلافى به چشم نمى‌خورد و عموماً سال وفات او را سال 303ق، نوشته‌اند.[۶] ماه وفات او را برخى ماه شعبان و برخى ماه صفر همین سال نوشته‌اند.[۷] در باب علت وفات او در منابع آمده است: «وى به خاطر محبت به حضرت على(ع) جان خویش را از دست داد، چرا که وقتى از مصر به شام رفت، از او درباره برترى معاویه بر على(ع) پرسیدند؛ بنا به قولى، گفت: «ا لا ترضى رأساً برأس حتى یتفضل؟» و بنا به قول دیگرى گفت: فضیلتى براى او نمى‌دانم. لذا با مشت و لگد به جان او افتادند و او را از مسجد بیرون انداختند. وقتى مرگ خویش را احساس کرد، گفت مرا به مکه ببرید، پس او را به مکه بردند و در آنجا فوت کرد.
سیوطى، پس از نقل قول اول مى‌نویسد: «از او در خصوص روایاتش در باب فضائل معاویه پرسیدند، گفت: من فضیلتى براى او نمى‌دانم، الا این سخن پیامبر(ص) که فرمود: «لا اشبع الله بطنه»؛ خدا شکمش را سیر نکند. لذا اهل شام، او را سخت کتک زدند و وى را از مسجد بیرون انداختند. وى به رمله رفت و در آنجا مرد.» (شرح سنن النسائى، ج 1، ص د، مقدمه). سیوطى مى‌نویسد: «و بنا به نقل دارقطنى پس از این ماجرا، درخواست کرد او را به مکه ببرند و در مکه فوت کرد.»[۸]
آثار
«السنن الکبرى»: سنن نسائى بعد از صحیحین (صحیح بخارى وصحیح مسلم)، به‌عنوان سومین کتاب حدیثى مهم و مورد توجه اهل سنت محسوب مى‌شود.[۹]
از حاکم نیشابورى نقل شده است: «چندین بار از ابوالحسن دارقطنى شنیدم که مى‌گفت: ابوعبدالرحمن نسائى، بر هرکس دیگرى به علم حدیث و به جرح و تعدیل روات، در زمان خودش تقدم دارد.».[۱۰]
کتاب السنن نسائى، در واقع تلخیصى از کتاب حجیم «السنن الکبرى» که خودش تألیف کرده، مى‌باشد. وى، ابتدا کتابى حجیم در حدیث تصنیف کرد تحت عنوان «السنن الکبرى»، سپس کتاب را به امیر حله اهدا کرد. امیر حله از او پرسید: آیا تمام احادیث کتابت صحیح مى‌باشد؟ گفت: نه. پس حاکم او را امر کرد که تنها احادیث صحیح را در کتابى دیگر بیاورد، لذا نسائى احادیثى از «السنن الکبرى» برگزید و نام آن را «المجتبى» گذاشت و همین «المجتبى» یکى ار کتب شش‌گانه اهل سنت است که به «السنن» یا «السنن الکبرى» مشهور است.[۱۱]
از دیگر آثار نسائى مى‌توان به کتاب «خصائص» اشاره کرد که در فضائل حضرت على و اهل‌بیت او نوشته شده است.
«مناسک حج»، «الضعفاء و المتروکین»، «مسند على»، «مسند مالک»، «فضائل الصحابة» و «عمل الیوم و اللیلة» از جمله دیگر آثار او به شمار مى‌رود.[۱۲]
پانویس
- ↑ شرح سنن النسائى، تأليف سيوطى، ج 1، ص ب، مقدمه
- ↑ همان
- ↑ الاعلام، ج 1، ص 171
- ↑ معجم البلدان، ياقوت حموى، ج 5، ص 282؛ شرح سنن النسائى، ج 1، ص ب، مقدمه
- ↑ شرح سنن النسائى، ج 1، ص ج، مقدمه
- ↑ معجم البلدان، ج 5، ص 282
- ↑ الوافى بالوفيات، ج 6، ص 416
- ↑ همان
- ↑ نسائى، تأليف محمد عويضه، ص 64
- ↑ اصحاب صحاح سته، تأليف محى‌الدين صالحى، ص 129
- ↑ شرح سنن النسائى، ج 1، ص د، مقدمه
- ↑ شرح سنن النسائى، ج 1، ص د، مقدمه؛ الضعفاء الصغير، تأليف بخارى، ص 3؛ المنتظم، تأليف ابن الجوزى، ج 1، ص 96
وابسته‌ها
ویژگی‌های امیرمؤمنان علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام
خصائص أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب رضی‌الله‌عنه
المجتبی من السنن (المشهور بسنن النسائی)
كتاب الضعفاء الصغير و يليه كتاب الضعفاء و المتروكين
حديث الولاية و من روی غدير خم من الصحابة
سنن النسایی بشرح الحافظ جلال‌الدین السیوطی و حاشیه الامام السندی
ترجمه خصائص امیرالمؤمنین علی ابن ابی‌طالب علیه‌السلام
شرح خصائص امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام
امتیازات علوی (ترجمه و تحقیق خصایص امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب ع)
كتاب الضعفاء الصغير و يليه كتاب الضعفاء و المتروكين
خصائص امیرالمؤمنین علي ابن ابي‌طالب کرم الله وجهه و بذيله کتاب الحلي بتخريج خصائص علي(رض)