مرکز تحقیقات دارالحدیث
مرکز تحقیقات دارالحدیث (تأسیس 1374ش)، با نام جدید «پژوهشکده علوم و معارف حدیث»[۱]، به‌عنوان نخستین مجموعه مستقل حدیثپژوهى در جهان تشیع، درباره حدیث و مسائل مربوط به آن، فعالیت مى‌کند[۲].
| نام | مرکز تحقیقات دارالحدیث |
|---|---|
| نام سابق | پژوهشکده علوم و معارف حدیث
مؤسسۀ دارالحدیث العلمیۀ الثقافیۀ scientific and cultural institute of dar al-hadith |
| وضعیت حقوقی | پژوهشی |
| هدف | علوم و معارف حديث |
| رئیس | سيد محمدكاظم طباطبایی |
| بنیانگذاری | 1374ش |
| وبگاه | http://www.darolhadith.org/ |
| کد مؤلف | AUTHORCODE09384AUTHORCODE |
تأسیس
این مؤسسه در تاریخ 22/8/1374، با مدیریت حجت‌الاسلام محمد محمدى رىشهرى، به‌طور رسمى آغاز به کار کرد. مرکز تحقیقات دارالحدیث (پژوهشکده) در کنار دانشکده علوم حدیث، یکى از ارکان این مؤسسه است.
اهداف
- پژوهش و تحقیق در علوم وابسته به حدیث با هدف دفاع از سنت و پالایش احادیث؛
- تبیین و ترویج معارف حدیثى؛
- تدوین کتب حدیثى؛
- تربیت محققان در حوزههاى مخلتف علوم حدیث.
گروه‌ها
این مرکز در جهت رسیدن به اهداف خود، در قالب شش گروه پژوهشى فعالیت مى‌کند. همچنین انتشار سه نشریه تخصصى در موضوع علوم حدیث و اطلاعرسانى در حوزه حدیث و کتابخانه تخصصى حدیث از دیگر فعالیت‌هاى این مرکز است. شرح وظایف هریک از این گروه‌ها و سایر بخش‌ها به‌اختصار در زیر مىآید:
گروه موسوعهسازى
الف)- اهداف:
- تدوین مجموعههاى روایى با موضوعات خاص و عام از احادیث همه فرق اسلامى؛
- بسترسازى براى فعالیت‌هاى افراد و گروههاى مستقل در جهت همگانى ساختن مفاهیم حدیث؛
- تهیه شناسنامه احادیث.
ب)- آثار:
- موسوعة ميزان الحكمة (تاکنون بخش‌هاى مستقلى از آن منتشر شده است؛ مانند «اهل‌بیت(ع) در قرآن و حدیث»، «علم و حکمت در قرآن و حدیث» و «حج و عمره در قرآن و حدیث»؛
- موسوعة الإمام علي(ع) في الكتاب والسنة والتاريخ؛
- التنمية الاقتصادية في الكتاب والسنة؛
- موسوعة الإمام حسين(ع) في الكتاب والسنة والتاريخ؛
- موسوعة الإمام مهدي(عج) في الكتاب والسنة والتاريخ؛
- الطب في الكتاب والسنة ومعرفة الله في الكتاب والسنة.
گروه احیا و تصحیح
الف)- اهداف:
- شناسایى و طبقهبندى آثار حدیثى و علوم حدیث؛
- تصحیح و تحقیق و احیاى آثار حدیثى و علوم حدیث؛
- همکارى با پژوهشگران در تصحیح متون حدیثى.
ب)- آثار:
- الرسائل الرجالية؛
- فائق المقال في الحديث والرجال والرواشح المساوية؛ و....
گروه ترجمه و تدوین
الف)- اهداف:
- ترجمه متون حدیثى به فارسى و دیگر زبان‌ها بر اساس نیاز؛
- سادهسازى متون و تدوین مجموعههاى حدیثى جهت مخاطبان مختلف؛
- تهیه مجموعههایى بر اساس معارف حدیثى جهت مخاطبان مختلف؛
- آموزش نیروهاى کارآمد در عرصه ترجمه حدیث و تدوین متون حدیثى.
ب)- آثار:
- خردگرایى در قرآن و حدیث؛
- علم و حکمت در قرآن و حدیث؛
- اهل‌بیت در قرآن و حدیث؛
- حج و عمره در قرآن و حدیث؛
- تبلیغ در قرآن و حدیث؛
و....
گروه رجال
الف)- اهداف:
- بازشناسى منابع اصیل رجالى و مبانى آنها؛
- نقد و تحلیل منابع رجالى؛
- ارائه ضوابط کاربردى در علم رجال؛
- ارائه شیوههاى مختلف ارزشیابى صدور حدیث؛
- تمییز احادیث معتبر از غیر معتبر و بررسى صدور آنها.
ب)- آثار:
- معجم مصطلحات الرجال والدراية والرجال، ابن الغضائري؛
- مأخذشناسى رجال شیعه؛
- دانش رجال از دیدگاه اهل سنت و آراى رجالى و مبانى حجیت آنها.
گروه تاریخ و مصطلحات حدیث
الف)- اهداف:
- شناخت تأثیر محیط‌ها، گرایش‌ها و مذاهب در تدوین کتب حدیثى؛
- شناخت چگونگى تأثیرگذارى مکاتب حدیثى بر همدیگر؛
- شناخت عوامل مؤثر در پیدایش احادیث ساختگى و جریان‌هاى حدیث‌ساز؛
- شناخت اصطلاحات و روند تغییر و تحول آنها.
گروه فقه الحدیث
این گروه، در سه محور فعالیت مى‌کند:
- استخراج و تنقیح قواعد کلى و اختصاصى فهم حدیث؛
- بحث‌هاى تطبیقى در زمینه متن حدیث، از قبیل: ناسخ و منسوخ، علل الحدیث، غریب الحدیث و...؛
- تبیین محتواى احادیث در ارتباط با علوم روز، همچون: روان‌شناسى، اقتصاد، جامعهشناسى و....
نشریات
- فصلنامه علوم حدیث؛
- میراث حدیث شیعه؛
- حدیث زندگى.
معاونت اطلاع
معاونت اطلاعرسانى، عهدهدار نشر و همگانى کردن احادیث است. این هدف از راه‌هاى مختلف ذیل دنبال مىشود:
- واحد پاسخگویى به سؤالات حدیثى: پاسخ به پرسش‌هاى حدیثى از چند طریق انجام مى‌گیرد:
- تلفن؛
- اینترنت؛
- مکاتبه؛
- حضورى.
- پایگاه اینترنت: به آدرس اینترنتی: www.hadith.net
- کانون حدیث: به‌منظور گسترش فرهنگ حدیثى از طریق ایجاد کانون‌هاى حدیث، همکارى با مراکز و سازمان‌ها در زمینه فعالیت‌هاى حدیثى، برگزارى مسابقات، برپایى نمایشگاه‌ها و ارائه خدمات حدیثى فعالیت دارد. کانون حدیث تاکنون موفق به تشکیل چندین کانون در مراکز استان‌ها با همکارى سازمان تبلیغات اسلامى شده است. مراکز و سازمان‌هاى بسیارى نیز تاکنون از خدمات کانون حدیث برخوردار شدهاند.
- تدوین متون: در این بخش به‌منظور گسترش فرهنگ حدیثى در میان اقشار مختلف، مجموعههاى حدیثى متناسب با نیازهاى آنها تدوین مىشود. برخى از متون تدوین‌شده در این بخش عبارتند از:
- سالنامه حدیثى نور؛
- حدیث مهر؛
- سالنماى تحصیلى جوان؛
- آینه یادها: مناسبت‌هاى شمسى و قمرى در قرآن و حدیث و مجموعه گزیده متون حدیثى که چند جلد از آن در آستانه انتشار است.
- بانک اطلاعات؛
- بخش نرمافزار: این بخش وظیفه تولید نرمافزارهاى حدیثى را برعهده دارد و تاکنون این نرمافزارها را تولید کرده است:
- كنز العمال؛
- ميزان الحكمة؛
- موسوعة الإمام علي(ع) في الكتاب والسنة والتاريخ؛
- فصلنامه علوم حدیث.
کتابخانه تخصصى حدیث
این کتابخانه به‌منظور گردآورى میراث سترگ معصومان(ع) و آثار و منابع حدیثى و مرتبط با حدیث، شکل گرفته است، تا پژوهشگران این رشته، دسترسى بهترى به منابع مورد نیاز خود (در هرچه مایهورتر ساختن پژوهش‌ها) داشته باشند. متون و منابع این کتابخانه بهگونهاى گردآورى و برنامهریزى شدهاند که هر پژوهشگر در مراجعه به آن، به تمامى منابع مورد نیاز، دسترسى داشته باشد[۳].