مامقانی، عبدالله
عبدالله مامقانى (1290-1351ق)، معروف به علامه مامقانى و فاضل مامقانى، فقیه، اصولی، از مشاهیر علمای رجال، مؤلف کتاب تنقیح المقال فی علم الرجال، محمدحسن مامقانى و محى‌الدین مامقانى فرزند ایشان هستند.
| نام | مامقانی، عبدالله |
|---|---|
| نام‌های دیگر | آیتالله مامقانی
عبدالله ال‍م‍ام‍ق‍ان‍ی مامقانی، عبدالله ب‍ن محمدحسن مامقانی غ‍روی، عبدالله م‍م‍ق‍ان‍ی، عبدالله |
| نام پدر | آیتالله شیخ محمدحسن |
| متولد | 15 ربیع‌الاول 1290ق یا 1872 م |
| محل تولد | نجف اشرف |
| رحلت | 1311 ش یا 1351 ق یا 1932 م |
| اساتید | آیتالله شیخ محمدحسن مامقانى
شیخ غلام حسین دربندى ترکى شیخ حسن خراسانى |
| برخی آثار | مخزن اللئالی فی فروع العلم الإجمالی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00086AUTHORCODE |
ولادت
او فرزند آیتالله شیخ محمدحسن در تاریخ پانزدهم ربیع‌الاول 1290ق در شهر علم و فقاهت، نجف اشرف و در خانواده‌اى از سلسله جلیله روحانیت پا به عرصه وجود نهاد. به خاطر انتسابش به خانواده مامقانى به «مامقانى» منتسب شد. مامقان، بخش کوچکى از توابع شهر تبریز و در هشت فرسخى آن قرار دارد.
آیتالله شیخ محمدحسن مامقانى، از مراجع بزرگ تقلید در عصر خویش بود و مقلدان بسیارى -خصوصاً بعد از وفات آیتالله سید محمدحسن شیرازى در سال 1312ق، در ترکیه، قفقاز و ایران به‌ویژه در نواحى آذربایجان و تهران داشت.
تحصیلات
تحصیلات عبدالله مامقانى در پنج سالگى همراه با یادگیرى خواندن و نوشتن و یادگیرى قرآن کریم آغاز شد. انس با قرآن کریم و سرپرستى پدر و مادرى عالم و مهربان، شوق یادگیرى علوم اسلامى را در او بیش از پیش زنده کرد. پدر عالمش چون به استعداد ذاتى و شوق فراوان او در فهم و دانستن واقعیت‌ها پى برد، سرپرستى علمى او را خود به عهده گرفت و قسمت زیادى از علوم مقدماتى حوزه را مثل: ادبیات، منطق و حساب را به او تعلیم داد. او علاوه بر پدرش، نزد عالمان و فقیهان نجف اشرف مراحل سطح را در مدت کوتاهى با موفقیت کامل به پایان برد.پشتکار فراوان، دقت در فهم مطالب و استمرار و تکرار معلومات، از ویژگى‌هاى تحصیلى شیخ عبدالله مامقانى است. چه این‌که در یادگیرى علم و معرفت، هیچ تعطیلى جز روز عاشورا نمى‌شناخت به‌طورى که گاه بعضى از استادانش نگران سلامتى جسمى و روحى او مى‌شدند. شیخ عبدالله مامقانى، 18ساله بود که درس خارج اصول و فقه را نزد پدرش که از استادان درس خارج فقه و اصول در نجف بود آغاز کرد تا این که بعد از سال‌ها تحصیل و پژوهش در علوم مختلف اسلامى، به درجه عالى اجتبهاد رسید و از ناحیه پدرش که در اعطاى اجازه‌نامه روایت و اجتهاد به شاگردان خود سخت‌گیر بود به دریافت اجازه‌نامه اجتهاد مفتخر شد. تصویر اجازه مذکور در کتاب مخزن المعانى موجود است که در آن، شیخ عبدالله مورد تمجید قرار گرفته است.
اساتید
وى علاوه بر پدر بزرگوارش به عالمان و فقیهان زیر اشاره کرده است:
شیخ هاشم فرزند زین‌العابدین تبریزى ارونقى، شیخ غلام حسین دربندى ترکى، و شیخ حسن خراسانى معروف به میرزا
شاگردان
شیخ میرزا باقر زنجانى نجفى، سید حسین موسوى گرگرى تبریزى، سید سعید الحکیم، شیخ صادق تنکابنى نجفى، شیخ عبدالحسین حلى، سید عبدالمطلب حیدرى، سید على نقى حیدرى، شیخ محمدحسین خیابانى تبریزى، سید شهاب‌الدین مرعشى نجفى، شیخ محمد حقانى، سید على اکبر خوئى پدر آیتالله سید ابوالقاسم خوئى، شیخ محمدرضا فرج الله نجفى، شیخ مرتضى رشتى نظام‌الدین، شیخ موسى اسدى کاظمى و شیخ یوسف باقرى بنابى.
وفات
آیتالله مامقانى بعد از سال‌ها تحصیل، تحقیق، تدریس و تألیف در روز یک شنبه شانزدهم شوال 1351ق در 61سالگى، روح پرفتوحش به عالم بقا پر کشید. خبر وفات آن دانشمند بزرگ، در شهر نجف پیچید. مردم دسته‌دسته براى وداع با پیکر وى به سوى منزلش به حرکت در آمدند و ضمن تسلیت به بازماندگان او، پیکرش را طبق وصیتى که کرده بود بر روى دوش خود گرفته و به سوى نهر چرى در خارج شهر نجف، حمل کردند. بعد از غسل و کفن، عده‌اى از فقیهان و عالمان بر او نماز میت خواندند و سپس با تشییعى کم‌سابقه، در مقبره پدرش آیتالله شیخ محمدحسن واقع در محله العماره نجف به خاک سپردند.
آثار
- منتهى مقاصد الانام فى نکت شرایع الاسلام؛
- مطارح الافهام فى مبانى الاحکام؛
- تقریرات فقه آیتالله شیخ محمدحسن مامقانى؛
- تقریرات اصول آیتالله شیخ محمدحسن مامقانى؛
- هدایة الانام فى اموال الامام؛
- تحفة الصفوه فى احکام الحبوة؛
- نهایة المقال فى تکملة غایة الامال؛
- القلائد الثمین على الرسائل الست النسیه؛
- مناهج المتقین فى فقه ائمة الحق و الیقین؛
- مقباس الهدایة فى علم الدرایة؛
- مرآة الکمال لمن رام درک مصالح الاعمال؛
- ارشاد المتبصرین؛
- الدر المنضود فى صیغ الایقاعات و العقود؛
- ارجوزة الدر المنضود؛
- تنقیح المقال فى علم الرجال؛
- نتائج التنقیح؛
- سراج الشیعة (ترجمه مرآة الکمال)؛
- تحفة الخیرة فى احکام الحج و العمره.
آیتالله مامقانى، حواشى متعددى بر کتاب‌هاى عالمان و فقیهان دارد از قبیل: حاشیه بر کتاب «جامع عباسى» شیخ بهایى(ره)؛ حاشیه بر «ذخیرة الصالحین»؛ منتخب المسائل؛ مجمع المسائل و صیغ العقود فاضل ریحانى. و علاوه بر آنها، کتابچه‌هایى در مورد علم حروف، اعداد و فواید رجالیه دارد.
وابسته‌ها
حاشية علی رسالة في التقیة (مامقانی)
حاشية علی رسالة في العدالة (مامقانی)
حاشية علی رسالة في القضاء عن الميت (مامقانی)
حاشية علی رسالة في المواسعة و المضايقة (مامقانی)
حاشية علی رسالة في قاعدة من ملک شیئا ملک الإقرار به
الفوائد الرجالیة من تنقیح المقال في علم الرجال
نهاية المقال في تکملة غایة الآمال (قدیم)
المسالة الجيلانية في المحاكمة بين علمين من المعاصرين
تنقیح المقال في علم الرجال (آل البیت)
تنقیح المقال في علم الرجال (رحلي)
حاشیة علی رسالة لا ضرر (مامقانی، عبدالله)
مخزن اللئالی في فروع العلم الإجمالی
غاية الآمال في شرح المكاسب و البيع
مرآة الکمال لمن رام درک مصالح الأعمال
نکاتی از دانش رجال (ترجمه و تحقیق مقدمه کتاب تنقيح المقال ملاعبدالله مامقانی)