شرح نهج‌البلاغه (نواب لاهیجی)
شرح نهج‌البلاغه نواب لاهيجى، اثر ميرزا محمدباقر لاهيجى بن محمد، مشهور به نوّاب، كتابى است به زبان فارسى در شرح نهج‌البلاغه سيد رضى.
| شرح نهج‌البلاغه (نواب لاهیجی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول (نویسنده)
شریف الرضی، محمد بن حسین (گردآورنده) نواب لاهیجی، محمدباقر (شارح) |
| عنوان‌های دیگر | نهج‌البلاغه. شرح شرح دیوان المنسوب الی الامام علیه‌السلام |
| ناشر | اخوان کتابچی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| چاپ | 1 |
| موضوع | علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - خطبه‌ها
علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - نامه‌ها علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - کلمات قصار علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. دیوان - نقد و تفسیر |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 38/042 /ل2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نواب لاهيجى، اين شرح را به فرمان فتحعلى‌شاه قاجار، در سال‌هاى 1225 و 1226ق. نوشت.
ساختار
كتاب داراى دو جلد مى‌باشد. جلد اول مشتمل بر پيش گفتار ويراستاران(آقايان: سيد محمدمهدى جعفرى و دكتر محمديوسف نيّرى)، مقدمه شارح، شرح مقدمه سيد رضى است و يك صد و هشتاد خطبه از خطبه‌هاى حضرت على عليه‌السلام مى‌باشد و جلد دوم نيز مشتمل بر پيش گفتار شارح و شرح ساير خطبه‌ها، نامه‌ها و كلمات قصار حضرت و تعليقات ويراستاران مى‌باشد.
گزارش محتوا
در ابتدا لازم به ذكر است كه در همه شرح‌ها و ترجمه‌هايى كه از نهج‌البلاغه صورت گرفته و مى‌گيرد، نخست مقدمه سيد رضى، گردآورنده سخنان على عليه‌السلام آورده مى‌شود و شارحان به شرح آن آغاز مى‌كنند، ليكن در اين شرح اين مقدمه نيامده است، لذا ويراستاران محترم اثر حاضر اين مقدمه را از «تنبيه الغافلين و تذكره العارفين» ترجمه و شرح فارسى نهج‌البلاغه، تألیف مولى فتح‌الله كاشانى (م:988ق.) ويرايش شده آقاى دكتر پهلوان كه او نيز مشرب عرفانى دارد گرفته و به شرح حاضر افزوده‌اند.
ويژگى شرح حاضر، مانند شرح مولى فتح‌الله كاشانى، چنان است كه نخست عنوان خطبه يا كلام يا نامه يا وصيت را به عربى نقل و ترجمه تحت اللفظى و كلمه به كلمه مى‌كند، سپس اصل خطبه يا نامه و يا وصيت را به جمله‌هايى از نيم سطر تا چند سطر، به تناسب طول آن، بخش و ترجمه مى‌كند و اگر لازم ببيند، به ويژه در موضوعات كلامى و فلسفى و عرفانى به شرح مى‌پردازد و گاه نكته‌اى تاريخى را براى خواننده توضيح مى‌دهد و بر پايه رسم زمان، منبع را جز در موارد بسيار اندك و استثنايى گزارش نمى‌كند.
برخى از واژگان به كار رفته در اين شرح، از سده‌هاى پيش از تألیف كتاب باقى مانده است و برخى ديگر متعلق به زمان تألیف كتاب است كه ويراستاران به نمونه‌هايى از آن‌ها در پيش‌گفتار كتاب اشاره نموده‌اند. برخى ديگر از اصطلاحات كه چندان روشن نبوده، در پاورقى همان صفحه توضيح داده شده است.
در بخش تعليقات، با تلاش ويراستاران برخى نكات عرفانى و فلسفى و مانند اين‌ها شرح داده شده است.
وضعيت كتاب
نسخ متعددى از اين شرح در دست است و بار اول در سال 1317ق. در تهران به چاپ رسيده و در سال 1379ش. از سوى دفتر نشر ميراث مكتوب در تهران، در سه جلد به شكل زيبا و تحقيقى، مجددا به چاپ رسيده است.
نسخه حاضر در برنامه كه از سوى دفتر نشر ميراث مكتوب منتشر شده، مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم ويراستاران و نيز فهرست مطالب در ابتداى هر جلد و فهرست‌هاى ذيل در آخر جلد دوم مى‌باشد:
فهرست آيات، احاديث، اعلام و قبايل، جاى‌ها و كتاب‌ها، ضرب المثل‌ها.
در انتهاى جلد دوم هم كتاب‌شناسى منابع تعليقات آمده است.
منابع مقاله
- مقدمه ويراستاران.
- مقدمه مؤلف.
- بروجردى، مصطفى، نگاهى به شرح‌هاى نهج‌البلاغه، قبسات، بهار1380، ش19، ص126-137.